EIT InnoEnergy in Eindhoven is een vehikel van de Europese Commissie dat geld investeert in start-ups die een innovatieve technologie ontwikkelen op het gebied van duurzame energie. Deze herfst publiceert Innovation Origins een serie van tien verhalen over de wijze waarop InnoEnergy de start-ups in haar portfolio door de coronacrisis probeert te slepen. Alexander Goos heeft als business creation officer bij EIT InnoEnergy de leiding over dit ingewikkelde en soms zelfs pijnlijke proces. Met een klein team is Goos verantwoordelijk voor alle investeringen die InnoEnergy doet in de start-ups. Deel 2 van een drieluik over investeren in tijden van corona.
Wat is de impact van Covid-19 op het reilen en zeilen van deze start-ups? Wat doet het met ze?
“Meer dan ze hadden verwacht. Ondernemers zijn over het algemeen volhardend, koppig en positief van aard. De eerste reactie was: ‘ach, dat waait wel over’. In het begin van de lockdown vroeg ik een ondernemer van een start-up hoe het ermee was. Zijn ‘worst case scenario’ was dat ze wel een beetje zouden verliezen. Hij was net aan het commercialiseren. Toen hebben we gezegd: ‘als je nou eens je ‘worst case scenario’ als ‘best case scenario’ ziet, hoe ziet die impact er dan uit? En laten we dan volgende week nog eens praten.’ Zo zijn bijna alle gesprekken gegaan. Op bijna alle start-ups heeft de coronacrisis een enorme impact gehad. Voor de start-ups die aan het commercialiseren zijn, verdween 85 procent van de omzet die ze dachten al in de pocket te hebben.”
Omdat iedereen die nog niet getekend had orders uitstelt?
“Ja. En start-ups die gaan commercialiseren, hebben nauwelijks financiële reserves waardoor ze bijna meteen in de problemen komen. Ze hebben doorgaans relatief lage winsten en geen investeerders meer die ze extra geld geven. De eerste reactie van de overheid, zoals het uitstellen van btw-betalingen, de loonbelasting en de NOW zijn voor start-ups ontzettend lastig. Hoe kan je aantonen wat de impact van corona op je omzet is als je dit jaar pas voor het eerst omzet zou gaan maken? Dat kan je alleen als je het jaar daarvoor ook omzet had. Maar dat is dus vaak niet zo bij start-ups die gaan commercialiseren. Die vallen buiten de boot. Nu is het zo dat daar met de COL-regeling wel een oplossing voor gevonden is. Maar dat gaat om leningen en het uitstellen van belastingen en loonheffing. Deze start-ups zijn hard getroffen en ze zijn niet ‘bankable’.”
Zijn er ook start-ups die minder last hebben van Covid-19?
“De meeste start-ups die nog in een hele vroege fase verkeren, die nog heel ver van de markt afstaan, en die hun funding voor de coronacrisis redelijk goed op orde hadden, zijn vrijwel onaangetast. De financiële verplichtingen die investeerders met ze waren aangegaan, blijven doorgaans overeind. Ze gaan alleen geen nieuwe verplichtingen meer aan.”
Hoeveel start-ups van jullie portfolio zijn er kapot gegaan?
“Op dit moment zijn er van onze 27 start-ups in de Benelux twee aan het failleren en er zijn er twee die binnen nu en een maand waarschijnlijk ook omvallen.”
Dat is ongeveer 15 procent. Vind je dat veel?
“Nee. Dat is niet zoveel. Maar er zitten wel mensen achter. Het gevaar van de statistiek is dat je denkt: ‘het is niet zo erg’. Maar het is wél erg. Het gemiddelde profiel van een ondernemer in de energiesector is een persoon van een jaar of 40 met een gezin. Mensen die hun baan en de daarbij behorende zekerheden achter zich hebben gelaten omdat ze overtuigd waren van de merites van hun technologie. Ze falen nu door een alles overstijgende gebeurtenis waarbij de overheid zegt dat de deur dicht gaat waardoor ze huis en haard kwijtraken. Als je je daarvan bewust bent, maakt het niet uit hoe groot of klein die statistiek is. Dan is dat gewoon verschrikkelijk.”
Sommige ondernemers hebben toch nog een andere baan naast hun start-up?
“Er zitten ondernemers bij die ook nog andere ondernemingen hebben. Dat klopt. Zij zijn niet alleen afhankelijk van hun start-up. Maar er zit ook een start-up in onze portefeuille waarvan de ondernemer bezig was met technologie om energie uit waterstof te halen. De investeerders die hij binnen aan het halen was, zijn afgehaakt. Hij heeft te weinig tijd gehad om zijn businessplan op orde te brengen. Hij had wel al financiële commitments. Maar daar loopt het fout mee af. Hij is op dit moment failliet aan het gaan.”
Als je deze problemen op de markt voor start-ups zou moeten kwalificeren: hoe ernstig zijn die dan?
„Je kunt zeggen: dat valt wel mee. Maar als je bij elkaar optelt wat er op Europees niveau geïnvesteerd is in technologie van start-ups die nog niet uitontwikkeld is, kun je ook zeggen dat de EU een paar miljard euro afschrijft aan start-ups die failliet gaan. Hun technologie zal het daglicht waarschijnlijk nooit zien. Dat geld hebben we met zijn allen voor niets uitgegeven.”
Bedoel je dat de Europese lidstaten samen een paar miljard moeten afschrijven of slaat dit bedrag alleen op de start-ups waarin de Europese Commissie investeerde via EIT (inclusief EIT InnoEnergy)?
“Ik denk dat je het moet zien in het grotere geheel. Deze problematiek speelt niet alleen bij energiegerelateerde start-ups. Die speelt bij alle start-ups. Als je startende ondernemers bekijkt, dan maken ze wel degelijk een groot deel uit van de werkgelegenheid in Europa. Het aantal banen verschilt per lidstaat, maar het gaat om tientallen procenten van de werkgelegenheid. Daar gaat heel veel geld in om. In de gemiddelde start-up van een asset heavy categorie gaat tussen de 250.000 en 750.000 euro seed capital om. Dat is best veel.”
Er is dus sprake van kapitaalvernietiging als start-ups failliet gaan door de coronacrisis. Daarmee gaan ook sommige onvoltooide innovatieve technologieën verloren. Hoe erg is dat voor het verduurzamen van de energievoorziening?
“Ik zie op dit moment nergens dat deze crisis leidt tot het parkeren van onze doelstellingen voor een schoner klimaat en duurzamere toekomst. Ik zie eerder indicaties dat ons bewustzijn sterker wordt. Dan heb ik het over de supply chain: er is kritiek op het feit dat onze medische maskers uit China moeten komen en dat ze niet in Nederland in elkaar genaaid kunnen worden. De positieve impact van Covid-19 is ook nadrukkelijk aanwezig. Het is heel vervelend dat een goed idee het daglicht niet ziet. Vooral als je erin geïnvesteerd hebt. Maar het is niet zo dat de wereld vergaat. Stel dat het mogelijk is om een aanzienlijk deel van die start-ups wel overeind te houden. Stel dat je die bedrijfjes die niet bankable zijn wel een overbrugging kunt geven tot de markt zich een beetje normaliseert. Dan hoef je ze niet af te schrijven en dat is veel prettiger.”
Lees via deze link deel 1 van dit drieluik
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
