Heeft u zich weleens afgevraagd hoe het mogelijk is dat grote delen van de Chinese muur na duizenden jaren nog fier overeind staan? Wetenschappers wisten al een tijdje dat er een organisch materiaal in de mortel was verwerkt maar pas onlangs werd bekend dat het hier 2 à 3 procent kleefrijst betreft. Dat opmerkelijke ingrediënt maakt dat de gemetselde muur flexibel genoeg is om de enorme temperatuurschommelingen van dag en nacht en de opeenvolgende seizoenen op te vangen. Nog ingenieuzer is het zelfhelend vermogen. Enzymen uit de rijst omhullen de kalkdeeltjes in de mortel. Die verweren pas als ze aan de oppervlakte komen mocht de muur onverhoopt beschadigd raken. De vrijkomende kalk hardt dan uit en herstelt de muur.
Zo oud als de wereld
Het bewijst maar weer eens dat bio-composieten zo oud zijn als de wereld en vooral dat ze onvoorstelbaar goed werken. Niet voor niets staan deze materialen de laatste tijd dan ook volop in de belangstelling. Onder meer omdat ze een circulaire manier van bouwen mogelijk maken. Maar zeker ook vanwege hun unieke eigenschappen.
Kalkhennep is ook zo een prachtig voorbeeld. Dit relatief nieuwe materiaal waar de bekende Nederlandse weerman Gerrit Hiemstra als pionier trots zijn huis mee laat bouwen, werd dertig jaar geleden in Frankrijk ontwikkeld voor de restauratie van nota bene vakwerkhuizen. Het is een mengsel van hennepvezels, die van nature silicium bevatten, met hydraulische kalk. De kalk in het mengsel bindt de hennepvezels en conserveert ze.
Het gerede product legt de basis voor een zeer milieubewuste bio-ecologische bouwmethode. Want kalkhennep is van nature stikstofneutraal en heeft een goede CO2-balans. De opname tijdens de groei van hennep is namelijk groter dan de uitstoot tijdens de teelt en het bouwproces, daarnaast zorgt de kalk voor voortdurende CO2-opname. Na gebruik zijn gebouwonderdelen eenvoudig te verhakselen en uit te strooien over het land. Dan is het weer een prima grondverbeteraar.
Voor de teelt van hennep zijn ook nog eens geen pesticiden of kunstmest nodig. En dat bij een snelgroeiende plant waarvan alle onderdelen zijn te gebruiken en die zelfs in droge streken gedijt.
Vochtregulerend
Bij toepassing in gebouwen draagt kalkhennep door de efficiënte vochtregulerende werking bij aan een comfortabel en gezond binnenklimaat. Het is ook zeer geschikt om damp-open mee te bouwen. Het is makkelijk te verwerken, het rot niet, het brandt niet, het isoleert als de beste en is door de latente warmtecapaciteit energiebesparend. Het heeft goede geluidsisolerende eigenschappen en last but not least heeft het de potentie om gebouwen mee te gaan 3D-printen.
En oh ja bijna vergeten, je kunt er prachtige sculpturale ontwerpen mee realiseren. De verbouw van industriële hennep was voor de komst van olie- en fossiel gebaseerde grondstoffen wereldwijd heel gewoon en gezien de schier oneindige mogelijkheden met aleen al kalkhennep zal de grootschalige teelt van bouwgewassen voor bio-based materialen dat ongetwijfeld opnieuw weer worden.
Over deze column
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Wendy van Ierschot, Eveline van Zeeland, Eugene Franken, Jan Wouters, Katleen Gabriels, Mary Fiers en Hans Helsloot probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
