Er zijn in de wereld miljoenen mensen die lijden aan dementie. Alleen in Nederland zijn het er rond de 180.000. En het worden er ook steeds meer, want vooral ouderen worden getroffen. Echt goede medicatie is er nog niet. De medicijnen die er zijn, helpen bovendien niet voor alle vormen van dementie en slaan niet bij alle patiënten aan. Maar wat wel kan helpen, is lichaamsbeweging of hersengymnastiek. Maar hoe zit het met een combinatie van beide?
Precies dat hebben het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven samen met de ETH Zürich en woonzorgcentra De Wingerd onderzocht met een relatief simpel videospel waarbij balletjes op een scherm aangeven waar je met je voeten moet trappen. De resultaten zijn zeer bemoedigend, blijkt uit de wetenschappelijke publicatie in het vakblad Alzheimer’s Research & Therapy.
Exergame
Om het te meten, gebruikten de onderzoekers een zogenoemd “exergame”: een videospel waar ook beweging aan te pas komt. Ze rekruteerden 45 bewoners van de woonzorgcentra De Wingerd en Z.org KU Leuven van gemiddeld 85 jaar oud. Alle deelnemers hadden symptomen van ernstige dementie.
De exergame bestaat uit een scherm en een paneel op de grond met vier vakken erop. Het toestel meet de stappen, gewichtsverplaatsing en balans van de speler. Stippen op het scherm geven aan op welk vak de speler moet stappen. Zo kunnen ze tegelijkertijd hun fysieke en cognitieve vaardigheden trainen. Hoe sneller en beter de spelers reageren, des te moeilijker wordt het spel dat werd ontworpen door Dividat, een spin-off van ETH Zürich.
Twee groepen
De deelnemers werden willekeurig over twee groepen verdeeld. De deelnemers van de eerste groep trainden drie keer per week vijftien minuten lang en dit gedurende acht weken. Een fysiotherapeut ontwierp een individueel programma voor elke deelnemer, aangepast aan hun fysieke en cognitieve mogelijkheden en gezondheidstoestand.
Deelnemers in de controlegroep keken naar muziekvideo’s van hun eigen keuze. Na afloop vergeleken de onderzoekers de motorische, cognitieve en mentale vaardigheden van de deelnemers met dezelfde metingen aan het begin van de studie.
Minder depressief
Uit de resultaten blijkt dat de training de cognitieve vaardigheden van de deelnemers verbeterde, zoals hun aandacht, concentratie, geheugen en oriëntatie. Ze ervaarden ook significant minder symptomen van depressie.
Tot slot had de speelse training ook een positief effect op de fysieke vaardigheden, zoals de reactietijd, van de deelnemers. “Dat is bemoedigend, omdat de snelheid waarmee ouderen reageren op impulsen belangrijk is om een val te vermijden”, zegt Nathalie Swinnen van de KU Leuven.
Andere groep ging achteruit
Opmerkelijk is dat de tweede controlegroep juist verder achteruitging tijdens de periode van acht weken. “We hadden inderdaad verwacht dat de deelnemers die niet trainden meer kans zouden hebben om achteruit te gaan”, voegt Swinnen toe.
“Eerder onderzoek had al aangetoond dat lichaamsbeweging de symptomen van dementie kan vertragen”, zegt KU Leuven-professor Davy Vancampfort. “Deze studie suggereert voor het eerst dat actieve videogames de symptomen van dementie niet alleen kunnen vertragen, maar ook kunnen verlichten.”
De meest voorkomende vormen van dementie zijn Lewy Body-dementie en de ziekte van Alzheimer. Bij beide vormen neemt de hersenfunctie geleidelijk af. Daardoor verliezen mensen met dementie op termijn de mogelijkheid om te plannen en dingen te onthouden. Hun motorische vaardigheden gaan achteruit en ze vertonen gedragsproblemen. Uiteindelijk kunnen ze hun dagelijkse leven niet langer alleen leiden en hebben ze uitgebreide zorg nodig.
Zie ook andere IO-artikelen over dementie.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
