Een kijkje in de toekomst van klimaatproof bouwen tijdens excursie Let’s Gro Festival

By Elcke Vels

Het is bijna zo ver: het Let’s Gro Festival in Groningen. In het weekend van 5, 6 en 7 november kan iedereen door middel van leuke activiteiten meer te weten komen over de toekomstideeën voor de stad. Ook klimaatproof bouwen hoort helemaal bij de toekomst, en bezoekers kunnen een kijkje nemen in de klimaatproeftuin op het Zerniketerrein. Van watermuren tot aan plastic wegen: het terrein staat vol met innovatieve bouwwerken.

Zien is geloven: dat is een belangrijk motto van de proeftuin van BuildinG op de Zernike Campus in Groningen. Tijdens de excursie krijgen bezoekers de gelegenheid om kennis te maken met de wereld van morgen. Het terrein, waar onderzoekers en studenten van de Hanzehogeschool en Rijksuniversiteit Groningen de handen ineenslaan om de innovatieve oplossingen te onderzoeken, staat vol met toepassingen om woningen en wegen beter bestand te maken tegen de opwarming van de aarde. Daarbij staat het duurzaamheidsaspect hoog op de agenda: de bouwwerken worden gemaakt van circulaire materialen en ook plastic wordt er hergebruikt.

In de proeftuin staat onder andere een Water Wall: een verticaal buizensysteem voor de opslag van regenwater. Door de buizen te combineren met klimplanten vormen ze een onderdeel van een prettige, natuurlijke leefomgeving. “Dit is een creatief antwoord op de wateroverlast”, zegt Floris Boogaard, lector Ruimtelijke Transformaties bij de Hanzehogeschool en betrokken bij de proeftuin. “In droge periodes kan het water dan hergebruikt worden. Ook kan het water zorgen voor verkoeling in stedelijk gebied.” Ook ligt er in de proeftuin een ‘plastic road’, gemaakt van gerecycled plastic. “De berging onder het wegdek is van afvalplastic gemaakt waar tijdens een regenbui het water opgevangen en geborgen. Het water kan vervolgens weer hergebruikt worden.” Daarnaast liggen er onder de grond ook plastic ballen, gemaakt van oude tuinstoelen of bierkratten. “Zie het als een grote ballenbak, die ervoor zorgt dat water wordt vast gehouden en langzaam infiltreert naar de ondergrond.”

Een deel van de innovaties uit de proeftuin zijn relatief nieuw, experimenteel en soms pas een jaar oud. “Niet alles wat we er hebben staan is al grondig onderzocht. Neem bijvoorbeeld de Water Wall: wat gebeurt er dan met de waterkwaliteit? Op dat soort vragen moet er vaak nog antwoord komen. De proeftuin is dus de ideale plek om de vele toepassingen te onderzoeken.”

Het publiek betrekken

Volgens Boogaard is het van groot belang het publiek te betrekken bij de nieuwe innovaties rondom klimaatbestendig bouwen. “Mensen hebben last van koudwatervrees. Als men met eigen ogen ziet dat een vrachtwagen daadwerkelijk over een plastic weg kan rijden maakt dat een grote impact. Dat heeft denk ik meer zin dan het enkel doorspitten van rapporten over klimaatverandering.” 

Aandacht uit het buitenland

Niet alleen in Nederland is er aandacht voor de proeftuin. Deze week kreeg Boogaard nog bezoek van een Indonesische delegatie, waarbij onder andere Prigi Arisandi aanwezig was: Hij bracht een plaatselijke Indonesische beweging op gang om te voorkomen dat industriële vervuiling in de rivier van Surabaya stroomt, die drie miljoen mensen van drinkwater voorziet. Hiermee heeft hij de Goldman award gewonnen die oud-president van de Verenigde Staten Obama heeft uitgereikt. Tijdens het bezoek aan de proeftuin stond vooral de plastic vervuiling en circulair bouwen centraal. “Het recyclen van plastic in Indonesië moet echt nog op gang gebracht worden. In de proeftuin heb ik aan de delegatie laten zien wat er mogelijk is op dat gebied. Ze waren erg enthousiast over de gerecyclede ballen als oplossingsrichting voor afval en klimaatadaptatie maar vroeg zich ook af of we geen microplastics aan de bodem afgeven. We hebben gelijk monsters genomen om dit te verifiëren. Dit is waar het in een proeftuin omgaat, vragen beantwoorden op basis van onderzoek.”

Een klimaatadaptieve toekomst

Boogaard hoopt een bijdrage te kunnen leveren aan het versnellen van het klimaatadaptief bouwen in de toekomst door vooral ook provincies en gemeenten te inspireren. “Er zijn 101 oplossingen te bedenken om klimaatbestendig te bouwen, daar zal het niet aan liggen.” Maar eerlijk is eerlijk: “Het aanleggen van de constructies kost nou eenmaal ruimte en geld.  Maar als je als gemeente dan toch een openbare ruimte moet aanpassen, omdat er na enkele jaren nieuwe leidingen moeten worden gelegd: kijk dan of een klimaatadaptieve toepassingen mogelijk is. En ik zal tegen ze willen zeggen: breng eens een bezoekje aan de proeftuin. Dan zul je zien dat er heel veel mogelijk is. Ik voorspel dat er de komende jaren in Nederland steeds meer innovatieve ideeën worden toegepast om ons tegen hittestress, droogte en wateroverlast te beschermen.”

Lees via deze link ook de andere verhalen over Groningen