Al eeuwenlang worden baby’s gekalmeerd door ritmische, schommelende bewegingen en het duurt dan meestal niet lang voor de kleintjes hun ogen sluiten en in slaap vallen. En als je ze dan in hun wieg legt, slapen ze vrolijk verder. Het schommelen heeft echter niet alleen invloed op baby’s. De beste voorbeelden zijn hangmatten of boten die op de golven drijven. Je wordt in een mum van tijd helemaal ontspannen en moe.
In twee studies over jongvolwassenen en muizen hebben onderzoekers van de Universiteiten van Genève (UNIGE) en Lausanne (UNIL) en de University Hospitals of Geneva (HUG) dit fenomeen en de bijbehorende hersenmechanismen onderzocht. Hun resultaten, gepubliceerd in Current Biology, tonen aan dat langzame en herhaalde beweging gedurende de nacht de hersengolfactiviteit regelt. Het gevolg van dat geschommel is niet alleen een diepere slaap, maar het helpt ook om het geheugen te versterken, een belangrijke functie van bepaalde fases in de slaap.
UNIGE wetenschappers hadden in een eerdere studie al aangetoond dat swingen tijdens een dutje van 45 minuten mensen helpt om sneller in slaap te vallen en dieper te slapen. Maar wat zijn de effecten van deze langzame beweging op de hersenen?
In de eerste studie gebruikten de neurowetenschappers Laurence Bayer en Sophie Schwartz een speciaal ontworpen bed in het slaaplaboratorium van het Universitair Ziekenhuis van Genève om de effecten van continu schommelen op de slaap en de hersengolven te onderzoeken. In de studie brachten achttien gezonde jonge volwassenen één nacht door in het HUG Sleep Medicine Centre om polysomnografische opnames te maken waarbij verschillende variabelen werden geregistreerd (hartslag, ademhalingsfrequentie, elektro-encefalogram, etc.). Eenmaal bekend met deze ongewone omgeving, brachten de vrijwilligers twee nachten door in het Slaapmedicijn Centrum, een op een bewegend bed en de andere op hetzelfde bed, maar in een rustige positie.
“Een goede nachtrust betekent snel in slaap vallen en de hele nacht in slaap blijven”, zegt Laurence Bayer. “We merkten echter op dat onze deelnemers, hoewel ze in beide gevallen goed sliepen, sneller in slaap vielen als ze werden geschommeld. Bovendien hadden ze langere periodes van diepe slaap en minder microwakes, een factor die vaak geassocieerd wordt met een slechte slaapkwaliteit”.
Schommelen synchroniseert hersengolven
De versterking van de diepe slaap door schommelen is het directe gevolg van de modulatie van de hersengolfactiviteit tijdens de slaap. Zo maakt continu schommelen het mogelijk om de neurale activiteit van de thalamo-corticale netwerken, die een belangrijke rol spelen in de consolidatie van de slaap en van het geheugen, te synchroniseren.
“Om te zien of dit effect ook het geheugen beïnvloedde, onderwierpen we onze deelnemers aan geheugentests: ze moesten ‘s avonds woordenparen leren en deze ‘s morgens onthouden hebben,” legt Aurore Perrault van de UNIGE faculteit Geneeskunde uit. “En ook hier bleek schommelen nuttig: de testresultaten waren veel beter na een nacht in beweging dan na een stille nacht!”
De tweede studie werd uitgevoerd in Lausanne, bij muizen, onder leiding van Paul Franken, hoogleraar aan de UNIL-faculteit voor biologie en geneeskunde. Net als bij mensen hadden de muizen, waarvan de kooien schommelden, minder tijd nodig om in slaap te vallen en sliepen ze langer. Maar helaas voor de beestjes werd, in tegenstelling tot bij de menselijke vrijwilligers, de slaapkwaliteit van de muizen niet verhoogd.
Het vestibulaire systeem
De studie van Lausanne heeft nog een andere belangrijke factor in slaapkwaliteit aan het licht gebracht: het vestibulaire systeem. Het bevindt zich in het binnenoor en zorgt voor evenwicht en ruimtelijke oriëntatie. “We hebben twee groepen muizen aan dezelfde schommelende beweging onderworpen: een groep met niet-functionerende sensorische receptoren in het binnenoor en een veranderde vestibulaire functie, en een controlegroep. In tegenstelling tot de controlemuizen profiteerden de muizen in de eerste groep niet van het effect van slingeren tijdens de slaap,” zegt Konstantinos Kompotis, onderzoeker aan de faculteit Biologie en Geneeskunde van UNIL.
In toekomstige onderzoeksprojecten willen de wetenschappers nu specifieke neuronen verder observeren en controleren. “Het in kaart brengen van het communicatienetwerk zou het mogelijk maken om nieuwe benaderingen te ontwikkelen voor de behandeling van patiënten met slapeloosheid, stemmingsstoornissen en ouderen, die vaak lijden aan slaap- en geheugenstoornissen,” concluderen de Zwitserse wetenschappers.
Foto’s: Pixabay
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
