De meeste Nederlanders kennen badminton van het overslaan op de camping. Zolang mogelijk de shuttle in de lucht houden, is daar het streven. Heel anders dan bij het wedstrijdbadminton, waar het er juist om gaat de shuttle zo snel mogelijk bij de tegenstander op de grond te krijgen. In een sporthal, zonder invloed van de wind, op een oppervlakte van zo’n 13,4 bij 6,1 meter (5,18 meter bij een single), is het de kunst om zo snel mogelijk te reageren op de ander. Een shuttle gemaakt van ganzenveren is hiervoor het meest geschikt. Er zijn wel experimenten om de zestien veren te vervangen door synthetische, tot nu toe echter zonder gewenst resultaat.
Vergeleken met tennis is badminton een stuk sneller en tactischer. “Het hele veld wordt aangespeeld en je basis ligt het merendeel in het midden van het veld”, vertelt Ruud Bosch, meervoudig Nederlands kampioen, oud-international, trainer en bondscoach van het Nederlands badmintonteam. “Bij tennis ligt het zwaartepunt vooral op de baseline, daar bewegen ze veel meer zijwaarts dan alle kanten op.” Een badmintonwedstrijd duurt gemiddeld een uur en een kwartier, een tenniswedstrijd ruim drie uur. Badmintonners staan bijna niet stil, er wordt voortdurend gesmasht, gelobd, gedrived, gewend, gekeerd en gesprongen. Binnen het dubbelspel is het nog een graadje sneller en dynamischer dan in het enkelspel, gaat Bosch verder: “Als je bij badminton de dubbel speelt dan ga je niet zomaar enkel spelen. Het verschil is te groot. De dubbel is tactischer. In de single heb je veel meer gevoel nodig. Je bewegingen zijn net iets langer, je loopt ook iets meer. Elke fout wordt direct afgestraft in de enkel. In de dubbel kan iemand anders het nog opvangen. De dubbel is ook meer springen. Voor mij is het dubbelspel dynamischer en spectaculairder.”
Door de lucht snijden
Badminton is een sport waarin vooral veel innovatie in materialen zit, aldus Bosch. “Kijk naar het Japanse bedrijf Yonex, marktleider binnen badminton als het gaat om innovatie. Deze fabrikant komt steeds met de nieuwste schoenen en rackets. Het is acht jaar geleden begonnen het frame aan te passen waardoor de buitenkanten spitser zijn. Zo kun je makkelijker door de lucht snijden. Met dit racket hebben ze het wereldrecord van snelste smash kunnen verbreken naar bijna vijfhonderd kilometer per uur.”
Al het materiaal vernieuwt, behalve de ganzenveren shuttle. Die van nu ziet er bijna hetzelfde uit als die van vijftig jaar geleden. Ondanks tien jaar onderzoek is er nog geen alternatief gevonden. “Al zijn er wel versies die voldoen, maar die halen het niveau van de ganzenveren variant niet”, vertelt Bosch, die ook shuttles test voor de nationale badmintonbond.
Vogelgriep
De zoektocht naar een alternatief begon tijdens de vogelgriep in Azië, in 2004. Toen was er bijna een tekort aan shuttles, vertelt Ian Wright, director of development bij de Badminton World Federation (BWF). Tot dan toe bemoeide de federatie zich niet met het productieproces van de shuttles. “Dat is nog steeds aan de fabrikant. Maar voor ons is het sindsdien wel een belangrijk punt geworden. Ook omdat het aantal badmintonners groeit: wereldwijd spelen er meer dan 338 miljoen mensen minimaal een keer per week badminton. Alleen al daarom is het belangrijk dat er een alternatief komt.” En dat is volgens Wright een moeilijke opgave. “Echte veren zijn geweldig. Een natuurlijk product met duizenden jaren aan evolutie achter zich om bijvoorbeeld een gans zo efficiënt mogelijk te laten vliegen.”
Op het hoogste niveau spelen de spelers alleen met shuttles van ganzenveer. Samen met een aantal fabrikanten experimenteert de BWF vanaf begin dit jaar met verschillende alternatieven voor de ganzenveren shuttle. Tijdens drie internationale wedstrijden werd met synthetische shuttles gespeeld, wedstrijden net onder het hoogste niveau van de World Tourwedstrijden. “De resultaten zijn positief. Maar we vinden het oneerlijk voor spelers om in deze periode waarin ze zich moeten kwalificeren voor de Spelen in Tokyo, met shuttles van verschillende kwaliteit te strijden om die kwalificatie.” De synthetische variant vliegt anders en maakt andere omwentelingen, vertelt Wright. “We hebben gemerkt dat spelers zich er snel aan aanpassen. Maar ze moeten zich wel aanpassen.” Vandaar dat de experimenten zijn gestopt en na de Spelen van 2020 verder gaan.
Veren shuttles kun je een effect meegeven. Bosch: “De manier waarop de veren in de kurk zijn gestoken bepaalt of de shuttle stabiel door de lucht vliegt. Raak je de shuttle op de zijkant of schamp je de shuttle dan vertraagt het de vlucht of vliegt de shuttle een bepaalde kant op. De mate van het effect is vele malen groter dan bij een nylon shuttle. Een synthetische ‘veren’ variant zit daar tussen in.” De eigenschappen van die veren shuttle passen in het dynamische wedstrijdspel”, zegt Bosch. “Het is geen makkelijk spelletje je moet patronen kunnen zien en lezen, tactiek kunnen onthouden en uitvoeren onder druk.”
Productieproces
Naast de schaarste van de veren zit er een grote kostenpost aan die shuttles. Het productieproces is precisiewerk, waarin ook veel handwerk zit. De fabrieken zijn in Azië. Op YouTube is in verschillende video’s te zien hoe dat proces verloopt. Eerst de veren selecteren, want er is maar een aantal geschikt. Dan wassen, drogen, nogmaals selecteren, de veren op maat maken: de juiste grootte en de juiste hoek en dan in de kurk. Voor een shuttle de koker ingaat voor de verkoop, testen medewerkers in de fabriek het op de vlucht, de draai. Is er iets niet naar behoren, verdwijnt de shuttle bij het afval. Er zijn verschillende gradaties: a international, a, b, c, d. Alleen de allerbeste krijgen label ‘a international’ en zijn geschikt voor wedstrijden op het hoogste niveau.
“Shuttles zijn onze grootste kostenpost. Ze kosten ons tussen de dertig- en veertigduizend euro per jaar”, vertelt Bosch. Een vervanger voor die veren shuttle is dan ook meer dan welkom, zegt Bosch. “Eentje die duurzamer is, langer meegaat en uiteindelijk dus ook goedkoper wordt. Daar zouden wij als bond heel blij van worden.” Een gemiddelde training vraagt om zo’n drie tot vier kokers van twaalf shuttles. Een koker kost gemiddeld zo’n dertig euro. Tijdens een wedstrijd gaan er nog wel meer shuttles doorheen, legt de bondscoach uit. “Dan wil je dat de shuttle perfect is.”
Dierenleed
Over eventueel dierenleed zegt Bosch: “Ja, dat heb ik me ook wel eens afgevraagd. Maar daar probeer ik zo min mogelijk mee bezig te zijn. Dan wordt het spel wel heel lastig te spelen. Je wordt er niet blij van als je de veren van een dier gebruikt voor het vermaak van de mens.” Ook de BWF heeft weinig zicht op het dierenleed. “Veren zijn een bijproduct en daarmee een onderdeel van de vogelindustrie. De BWF staat voor een maatschappelijk verantwoorde organisatie maar heeft niets te zeggen over het productieproces.”
Wereldwijd is badminton een populaire sport, vooral in Azië. Er zijn 191 landen lid van de Badminton World Federation (BWF). In Europa is de sport groot in Denemarken en Engeland. De Nederlandse badmintonbond heeft ruim dertigduizend leden, in Denemarken is dat aantal ruim negentigduizend.
Vorige week nam het Nederlands badmintonteam deel aan de Wereldkampioenschappen in Bazel, Zwitserland. In juni won de damesdubbel nog goud tijdens de European Games en de herendubbel won brons. Het team speelde in Bazel vooral om kwalificatiepunten voor de Olympische Spelen van 2020. Het koppel Robin Tabeling en Selena Piek behaalde de vierde ronde en daarmee de kwartfinale, top acht van de wereld.