Kernkraftwerk Mülheim-Kärlich (Photo: Raimond Spekking via Wikimedia Commons)
Author profile picture

In een historische stap sluit Duitsland zijn laatste drie kerncentrales op 15 april 2023, ondanks de bezorgdheid over de energiecrisis. Dit betekent het einde van het Duitse nucleaire tijdperk en een overgang naar hernieuwbare energiebronnen. Hoewel dit op korte termijn kan leiden tot een grotere afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, wil Duitsland met ambitieuze klimaatdoelstellingen het voortouw nemen op het gebied van hernieuwbare energie. In 2022 bestond 46% van de energieproductie van het land uit hernieuwbare energie, een aanzienlijke stijging ten opzichte van minder dan 25% tien jaar geleden. De Duitse regering werkt aan een versoepeling van de regelgeving om windenergieprojecten sneller goed te keuren en richt zich ook op waterstof, het koolstofvrij maken van verwarmings- en vervoerssystemen en de uitbreiding van het elektriciteitsnet.

Het grote nucleaire debat

Op het besluit van Duitsland om zijn laatste drie kernreactoren te sluiten zijn gemengde reacties gekomen. Wolfgang Kubicki, plaatsvervangend leider van de Vrije Democraten, stelde dat de sluiting “een dramatische vergissing” zou zijn met economische en ecologische gevolgen. Anderen benadrukten dat de kerncentrales behouden moeten blijven als uitwijkmogelijkheid. Ambtenaren van het Duitse ministerie van Milieu wezen er echter op dat handhaving van de reactoren illegaal en duur zou zijn, aangezien de laatste veiligheidscontroles in 2009 plaatsvonden en een verlenging van de levensduur uitgebreide veiligheidsbeoordelingen zou vereisen.

Ondanks het debat heeft de regering van kanselier Olaf Scholz, waarin ook de Groenen zitten, besloten om door te gaan met de kernenergieafbouw. Aangezien de winter van 2022-2023 dankzij de invoer van vloeibaar aardgas zonder noemenswaardige problemen met de energievoorziening verloopt, was er geen dwingende reden om het plan uit te stellen. De Duitse publieke opinie steunt het plan grotendeels, aangezien de krachtige antikernenergiebeweging wordt gevoed door de vrees voor conflicten in de Koude Oorlog en ongelukken zoals in Tsjernobyl en Fukushima.

Hernieuwbare energie: uitdagingen en doelstellingen

Duitsland stopt niet alleen met kernenergie, maar wil ook zijn kolencentrales in 2038 sluiten, waarvan vele in 2030. Dit vormt een complexe uitdaging, aangezien steenkool nog steeds goed is voor een derde van de elektriciteitsproductie van het land. Om zijn klimaatdoelstellingen te halen, moet Duitsland de komende jaren “vier tot vijf windturbines per dag” installeren, aldus Olaf Scholz. In 2022 werden slechts 551 windturbines geïnstalleerd, wat erop wijst dat het gebruik van hernieuwbare energie dringend moet worden versneld.

Als onderdeel van haar klimaatactieprogramma heeft de Duitse federale coalitieregering wetswijzigingen doorgevoerd in twee grote pakketten: het paaspakket en het zomerpakket. Tot de belangrijkste hervormingen behoren de afschaffing van de heffing op hernieuwbare energie, de hervorming van de wet op hernieuwbare energie (EEG) en de vaststelling van ambitieuze doelstellingen voor het aandeel en de capaciteit van hernieuwbare energie. Tegen 2030 streeft de regering naar een aandeel hernieuwbare energie van ten minste 80% van het elektriciteitsverbruik, een verdubbeling van de windenergiecapaciteit op land tot 115 GW en 215 GW aan zonnestroominstallaties.

Ondersteuning van lokale gemeenschappen

Duitsland bevordert ook energie-initiatieven van burgers door hen vrij te stellen van deelname aan aanbestedingsregelingen, waardoor lokale gemeenschappen financieel voordeel kunnen halen uit windparken en PV-projecten op de grond. Deze aanpak versterkt de publieke betrokkenheid en bevordert het gevoel van betrokkenheid bij de energietransitie van het land.

De inzet van de regering voor een groenere toekomst blijkt verder uit haar focus op groene waterstofproductie en steun voor oplaadinfrastructuur voor elektrische voertuigen (EV) en waterstoftankstations. Deze inspanningen, in combinatie met de ambitieuze Duitse klimaatdoelstellingen, wijzen op een sterke impuls voor een duurzamer energielandschap, zelfs nu het land afscheid neemt van kernenergie.