Het kan weken duren voordat de hersens beginnen te herstellen van overmatig alcoholgebruik. Een nieuwe studie uitgevoerd door het Institute of Neurosciences in Alicante en het Central Institute of Mental Health Mannheim in Duitsland, betwist de gangbare overtuiging dat door alcohol veroorzaakte veranderingen in de hersenen onmiddellijk na het stoppen met alcoholgebruik beginnen te normaliseren.
Hersenschade als gevolg van alcoholconsumptie blijft toenemen tot minstens de zesde week van geheelonthouding. “Tot nu toe geloofde niemand dat bij afwezigheid van alcohol de schade in de hersenen toch nog toeneemt”, aldus onderzoekscoördinator Dr. Santiago Canals van het Institute of Neurosciences.
De studie gebruikte MRI’s om te kijken naar de hersenen van 91 patiënten met een gemiddelde leeftijd van 46 jaar; allemaal met een door alcohol veroorzaakte stoornis. Om de neurobeelden te vergelijken hadden de onderzoeken een controlegroep bestaande uit 36 gezonde mannen met een gemiddelde leeftijd van 41 jaar.
De deelnemers werden in het ziekenhuis opgenomen in een ontgiftingsprogramma, waarbij de onderzoeken het gebruik van verslavende stoffen van nabij konden volgen. Hierdoor is onthouding gegarandeerd en kan deze van dichtbij gevolgd worden. De periode van onthouding is “kritiek omdat terugvallen leiden tot chronisch alcoholgebruik”, aldus Dr. Canals.
Ratten en alcoholafhankelijkheid
Het onderzoek omvat ook een parallelle studie met aan alcohol verslaafde ratten. Dit deel van de studie “maakt het mogelijk om de overgang van een normale status naar alcoholafhankelijkheid in de hersenen te volgen, een proces dat bij de mens niet te zien is”, aldus de hoofdauteur van het onderzoek, Dr. Silvia de Santis, van het Institute of Neurosciences.
De resultaten tonen aan dat alcoholconsumptie resulteert in een algemene verandering in de witte substantie, de verzameling vezels die verschillende delen van de hersenen met elkaar verbinden. De veranderingen zijn sterker in het corpus callosum en de fimbria. Het corpus callosum wordt geassocieerd met de communicatie tussen beide hersenhelften. “De fimbria bevat de zenuwvezels die de hippocampus, een fundamentele structuur voor de vorming van herinneringen, communiceren met de nucleus accumbens en de prefrontale cortex,” legt Dr. Canals uit.
De schadelijke effecten van alcohol in de hersenen zijn bekend, maar er is nog steeds een gebrek aan diagnostische signalen om alcohol echt te kunnen karakteriseren die hersenbeschadiging veroorzaken. De onderzoekers uit Spanje en Duitsland werken hier verder aan. Het doel is om de progressie tijdens de vroege onthoudingsfase te begrijpen bij mensen met alcoholmisbruikproblemen. Het begin van de onthouding is een belangrijke fase vanwege de hoge mate van terugval.
Overmatig alcoholgebruik is verantwoordelijk voor ongeveer 3,3 miljoen sterfgevallen per jaar wereldwijd en is de bron van minstens 200 ziekten. Volgens AA Nederland sterven er jaarlijks ongeveer 4.400 mensen in Nederland als gevolg van alcoholmisbruik en zijn er minstens 300.000 alcoholisten.
