De toenemende elektrificatie in de samenleving leidt tot hogere piekbelastingen op het elektriciteitsnet. Sommigen waarschuwen voor een te snelle energietransitie. Anderen hebben goede hoop op een volledig elektrische toekomst. In een rapport in opdracht van het Nederlandse Topsector Energie programma worden meer dan 100 potentiële oplossingen aangedragen, allemaal gericht op het maximaliseren van de capaciteit van het bestaande of toekomstige elektriciteitsnetwerk om de energietransitie te versnellen. In een 12-delige serie belicht Innovation Origins de twaalf meest belovende oplossingen. Dit is deel 9: Locatiecontrole voor duurzame opwekking en opslag.
- De Nederlandse Topsector Energie verzamelde 100 ideeën om de problemen rond netcongestie op te lossen.
- Een van de twaalf krachtigste ideeën is locatiecontrole voor duurzame opwekking en opslag.
- Actieve locatiesturing door netbeheerders en overheden vertegenwoordigt een sterkere top-down sturing. Maatschappelijke belangen kunnen echter ook een rol spelen bij de locatiekeuze.
Bij locatiesturing sturen netbeheerders en lokale overheden actief op het aanwijzen van locaties voor duurzame opwek en opslag. De beschikbare netwerkcapaciteit en de lokale elektriciteitsvraag zijn de leidende principes. Actieve locatiesturing door netbeheerders en overheden betekent wel een sterkere top-down sturing. Maatschappelijke belangen kunnen echter ook een rol spelen bij de locatiekeuze. Deze aanpak verdiept de zoekgebieden voor duurzame opwekking die worden gebruikt in de Regionale Energiestrategie (RES).
Actieve sturing
De nadruk van locatiesturing ligt in het gedetailleerde sturingsniveau (van zoekgebied tot locatieaanwijzing) en de betrokkenheid van de netbeheerder (van adviseren tot meebeslissen) en de lokale overheid (van richting geven tot aanwijzen). Actieve sturing op locaties voor duurzame opwekking en opslag past ook in de aanpak van ‘Integraal Programmeren’. Netbeheerders en overheden nemen meer regie in de ontwikkeling van het energiesysteem en kunnen met meer zekerheid anticiperen op toekomstige ontwikkelingen omdat zij deze ontwikkelingen mede vormgeven. Dit vraagt om heldere keuzes, waarbij weerstand niet uit de weg gegaan moet worden. Het huidige criterium voor netinvesteringen, dat een aantoonbare behoefte vereist, kan dan ook flexibeler worden ingevuld; die behoefte is namelijk al bepaald.
Consensus is traag
Direct betrokken partijen zijn ontwikkelaars van duurzame energieopwekkingsprojecten, netbeheerders en overheden. Indirect gaat het ook om burgers en bedrijven. In het huidige systeem worden locaties voor decentrale opwekking en opslag geïdentificeerd via de Regionale Energiestrategieën (RES). De RES werkt volgens het consensusprincipe en betrekt de omgeving bij de planning. Dit kan echter traag werken en biedt onvoldoende duidelijkheid voor netwerkinvesteringen.
Een aandachtspunt is nauwere samenwerking tussen netbeheerders, producenten en energieleveranciers. Wet- en regelgeving scheiden deze rollen nu strikt. Deze oplossing zou die relaties onder druk zetten en kan aanpassing van regels vereisen. Omdat de locatiekeuze voor duurzame opwekking mogelijk gevolgen heeft voor bedrijven in de directe omgeving, moet ervoor worden gezorgd dat de keuzes van de netbeheerder en de overheid legitiem zijn. Dit kan bijvoorbeeld door te zorgen voor objectieve onderbouwing of door een principe van ‘hoger algemeen belang’ toe te passen.
Opslag en waterstof
Opslag vereist ook locatiecontrole om te voorkomen dat opslag wordt gerealiseerd waar het de netbelasting verhoogt in plaats van verlaagt. Opslag moet daarom niet alleen worden gebruikt voor energietransacties, maar ook voor congestiepreventie. Met het oog op toekomstige ontwikkelingen is locatiecontrole ook relevant voor de productie van waterstof vanwege de grote impact op het elektriciteitsnet.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
