De onzichtbare waarde van ontwerpers: bescherm je ideeën

By Marco Coolen

Als octrooigemachtigde kom ik vaak in contact met ontwerpers die prachtige, innovatieve ideeën hebben, maar zich niet erg bewust zijn van het belang van intellectuele eigendom (IE). Vooral tijdens evenementen zoals de Dutch Design Week zie ik dit vaak terug. Ontwerpers besteden maanden, soms jaren, aan het creëren van iets unieks, maar vergeten dat het beschermen van hun werk net zo belangrijk is als het ontwerpen zelf.

Laatst sprak ik met een getalenteerde ontwerper die ik ontmoette tijdens de uitreiking van de Piek Awards in het Philips Museum. Ze had een briljant product ontworpen voor een bedrijf dat het op de markt wilde brengen. Toen ik haar vroeg of ze haar ontwerp had beschermd, keek ze me verbaasd aan. Het bleek dat ze er nog niet eens aan had gedacht. Dit is een veelvoorkomend probleem onder ontwerpers. Ze zijn zo gefocust op het creatieve proces dat ze de zakelijke kant, zoals het beschermen van hun rechten, over het hoofd zien.

Juiste afspraken

Gelukkig kon ik haar nog helpen. We gingen samen om de tafel met het bedrijf waarvoor ze werkte en onderhandelden over de IE-rechten. Dankzij deze stappen haalde ze veel meer waarde uit haar ontwerp dan ze ooit had verwacht. Het is een goed voorbeeld van hoe belangrijk het is om de juiste afspraken te maken voordat je iets op de markt brengt. Het gaat niet alleen om patenten, maar ook om zaken als auteursrecht en designregistraties. Soms is een patent niet eens nodig als je goede afspraken maakt, maar je moet wel weten wat de regels zijn om jezelf te beschermen.

Veel ontwerpers zijn zich er niet van bewust dat hun werk automatisch onder het auteursrecht valt. Dit biedt een zekere mate van bescherming, maar het is vaak niet genoeg als je je product serieus wilt vermarkten. Auteursrecht beschermt de artistieke kant van een ontwerp, maar niet de technische aspecten. Als jouw ontwerp bijvoorbeeld een innovatieve technische oplossing bevat, heb je mogelijk een patent nodig om volledig beschermd te zijn. En hier gaat het vaak mis; ontwerpers kennen de regels niet en lopen daardoor kansen mis.

Basisprincipes

Het is ook belangrijk om te weten dat je niet altijd een patent hoeft aan te vragen om je werk te beschermen. Soms kunnen goede contractuele afspraken met je opdrachtgever of klant voldoende zijn. Dit bespaart niet alleen kosten, maar voorkomt ook dat je later in juridische conflicten belandt die veel tijd, geld en energie kosten.

Ontwerpers zouden tijdens hun opleiding al bekend moeten worden gemaakt met de basisprincipes van IE. Al is het maar een paar uur per jaar, het zou hen veel ellende kunnen besparen in hun toekomstige carrière. Alles wat zij creëren valt immers onder intellectueel eigendom. Het is zonde dat er nog zoveel onwetendheid is over dit onderwerp.

Dus, aan alle ontwerpers die dit lezen: laat je niet verrassen door juridische complicaties. Bescherm wat je creëert, zorg dat je de spelregels kent en haal het maximale uit je werk. Het kan je carrière maken of breken.