De drijvende windmolens van Touchwind zijn niet omver te blazen

TouchWind ontwikkelt een windturbine voor plaatsing op zee die niet met een mast in de bodem verankerd is, maar drijft op een cilindervormig lichaam in zee. Het drijvende lichaam waarop de turbine gemonteerd is, zit met een ketting aan een anker op de zeebodem. Aan dat anker op de zeebodem is ook de infrastructuur voor het transport van de elektriciteit gekoppeld. 

De mast is relatief licht en buigt naar beneden bij weinig wind. Als de wind krachtig wordt zuigt het lagedrukgebied de mast met de rotor omhoog waardoor de turbine overeind komt. 

Deze constructie heeft veel voordelen, zegt de bedenker van de technologie, Rikus van de Klippe. Het allerbelangrijkste voordeel is dat de windmolen bij storm niet om kan waaien. Door de constructie vangt de rotor nooit de volle wind. Dat komt doordat deze niet loodrecht maar een beetje schuin op de mast gemonteerd zit. Hierdoor wordt de mast omhoog getrokken bij harde wind en wordt het windvangend oppervlak van de rotor kleiner naarmate het harder waait. Daardoor loopt de mast niet het risico om omvergeblazen te worden. 

Rotor hoeft niet uit

Dat is nu juist wel het geval bij de bestaande concepten voor drijvende windturbines, zegt Van de Klippe. Bij hevige wind kunnen ze daardoor achterover vallen. Daarbij moeten de rotorbladen – die evenwijdig op de mast gemonteerd zitten – vaak stilgezet worden omdat ze de snelheid van de wind niet aankunnen.

Dat probleem heeft de turbine van TouchWind niet omdat de rotor – die loodrecht op de mast gemonteerd zit – bij harde wind niet alle wind vangt. Naarmate de wind sterker wordt, beweegt de rotor zich meer van de wind af. 

Omdat er geen gigantische, loodzware mast de zeebodem in geheid hoeft te worden, is de installatie van een TouchWind-turbine op zee relatief eenvoudig. Bij de klassieke windturbines die nu op zee staan, duurt installatie zeker twee tot drie dagen. Als er klassieke turbines in diepzee geplaatst moeten worden, hebben deze een groot en zwaar platform nodig. In dat geval is de installatie complexer.

De turbine van TouchWind is goedkoper omdat er minder zwaar materieel nodig is en de rotor uit één stuk bestaat in plaats van afzonderlijk aangedreven rotorbladen. Maar ook omdat installeren veel minder tijd kost en minder grote, dure vaartuigen vereist.

Mast kantelt makkelijk omlaag

Het onderhoud van de TouchWind-turbine is veiliger, denkt Van der Klippe, omdat de mast makkelijk omlaag gekanteld kan worden. De turbine kan dan worden nagelopen op een onderhoudsschip. Voor groot onderhoud kan de hele installatie van de verankering op de zeebodem worden losgekoppeld en eventueel naar de wal gevaren worden. 

Dat is niet het enige voordeel van de mobiliteit van de TouchWind-turbine. ,,Je kunt ze ook verplaatsen als je wilt. Stel dat er op een gegeven moment nieuwere windturbines beschikbaar zijn, dan kun je de oude installeren voor de kust van landen die niet zoveel geld hebben en die ze tweedehands kopen.” Een reële optie, want de gemiddelde windturbine moet zo’n 25 jaar meegaan.

Voor Van de Klippe is 2020 een cruciaal jaar. In januari kreeg de start-up, waarin hij samenwerkt met acht collega’s, bijna 3 miljoen euro subsidie van de RVO. De bedoeling is dat de TouchWind-turbine daarmee verder ontwikkeld wordt en dat er een prototype gemaakt wordt dat op water getest kan worden. TouchWind werkt daarin samen met het onderzoekslaboratorium Marin, de TU Delft, rotorbladenfabrikant We4Ce, specialist in aandrijftechniek Nidec en VDL voor de fabricage van de mast en de drijver.

Plan stamt al uit jaren ’70

Voor Van de Klippe is de voltooiing van de ontwikkeling van de TouchWind turbine een mijlpaal, die mogelijk de weg opent voor veel nieuwe uitvindingen. Van de Klippe studeerde in de jaren 70 vliegtuigbouw in Delft. Door de oliecrisis bedacht hij dat er beter manieren zouden moeten zijn om energie te ontwikkelen. Hij dacht toen aan een windmolen die tevens als vlieger functioneerde. De redenering daarachter was dat ,,je daar energie moet halen waar er het meest van is”, zo zegt hij. ,,Dat is dus hoog in de lucht.” Hij presenteerde het idee. Maar dat vatte geen post. ,,Het feit dat de molen aan touwen door de lucht vloog sprak niet aan.”

Daarbij was er toen geen markt voor de ontwikkeling van windturbines. In de loop van de jaren, werkte hij aan zijn uitvinding als hij even kon. ,,Maar ik moest ook geld verdienen, ik had een gezin en kinderen.”

Hij werkte twee keer voor windturbinebedrijven en een groot deel van zijn tijd in het onderwijs als wis- en natuurkundeleraar op de Vrije School in Eindhoven. 

Leerlingen willen feest op een schip

Van de Klippe is nu 66 jaar. Altijd heeft hij moeten schrapen. Geld was altijd een beetje een probleem waardoor hij niet al zijn tijd aan zijn echte werk kon besteden. Nu dat wel kan, hij wordt immers betaald uit de subsidie van de RVO, heeft hij het bijna niet meer nodig. 

Op de vraag of hij helemaal binnenloopt als het concept voor de TouchWind turbine uitontwikkeld is en verkocht gaat worden, zegt hij kort en krachtig: ‘ja’. 

De kinderen in de klas die hij tot voor kort lesgaf, vroegen hem om een groot feest op een boot te geven als hij miljoenen gaat cashen. ,,Ze hopen dat ik een groot schip koop, ha ha.” Maar geld is niet waar hij het voor doet. ,,Daar krijg ik geen energie van. Ik krijg energie van de samenwerking met ons team.” Hij vertelt over zijn vriend Pim Lucassen, die onlangs zeventig jaar geworden is. Na een lange loopbaan in de techniek, onder andere bij Philips, werkt Lucassen nu als ceo ad interim bij TouchWind, intensief samen met Van de Klippe. ,,We weten wat we aan elkaar hebben. We kennen elkaar goed.”

Kassucces start van een nieuw uitvindersbedrijf?

Het liefste wil Van de Klippe dat de technologie van TouchWind straks zoveel mogelijk gebruikt wordt. En dat is nog helemaal niet zo gemakkelijk, denken Lucassen en Van de Klippe. De bedrijven die investeerden in traditionele windturbines zitten niet te wachten op de veel goedkopere en productievere concurrent TouchWind. Het zal dus zoeken worden naar een producent van windturbines die dat wel wil. Die moet of bereid zijn af te schrijven op gedane investeringen, of er nog geen belang in hebben.

Mochten de miljoenen straks binnenstromen bij Van de Klippe en zijn compagnons, dan gaan ze waarschijnlijk niet op aan een luxe leventje op de Bahamas. ,,We gaan door met uitvinden. Er liggen nog een stuk of dertig, veertig ideeën op de plank die we ook willen ontwikkelen.”