Eindhoven wil in 2025 een internationale hotspot zijn, met een eigen allure waarin technologie, design en kennis zichtbaar zijn. “Een binnenstad die voor iedereen aangenaam en betaalbaar is. Een binnenstad die niemand uitsluit”, zo staat te lezen in de Binnenstadsvisie. Maar hoe die inclusiviteit er concreet uit ziet, komt nog nergens terug, zegt Caroline Schipper, directeur Social Studies aan Fontys Hogescholen. “En dat baart mij zorgen. Tot nu toe lijkt de uitvoering van die plannen zich alleen te vertalen naar stenen; bouwplannen voor veertigduizenden woningen per jaar.”
Tijdens een openbaar college op 23 januari gaat Schipper in discussie met Cees-Jan Pen, lector De Ondernemende Regio bij Fontys Hogescholen, over de economische en de menselijke kant van de plannen voor de Eindhovense binnenstad.
Niet alleen stenen
Die veertigduizenden nieuwe woningen zijn nodig voor de economische groei, zegt Schipper. Aan de vooravond van zo’n enorme bouwopdracht, is het volgens haar belangrijk met elkaar te zoeken naar oplossingen voor een leefbare en inclusieve stad, want “als de stenen er eenmaal liggen, is dat voor dertig tot veertig jaar”.
Duurzame verstedelijking
“Er wordt in den lande veel nagedacht over en gewerkt aan smart cities”, vertelt Schipper. “Maar wat ís nou een slimme en gezonde stad? Als je daar meer over leest dan gaat het veelal over open deuren zoals: ruimte bieden voor wonen, werk én ontspannen. Dat zijn voor mij drie functies die als basis van de basis gelden. Als je dan verder leest gaat het over termen als schoon, veilig en leefbaar. Dat staat er allemaal heel gefragmenteerd met verschillende verantwoordelijken. Maar wat is nou die integrale visie op duurzame verstedelijking? Wat vraagt het van de bewoners? Groei en verdichting vraagt echt op alle fronten om andere en nieuwe oplossingen en andere stedelijke voorzieningen. Wat is de sociale infrastructuur die er onder ligt?”
Vanuit economisch oogpunt is de Eindhovense binnenstad met 23.000 banen de belangrijkste werklocatie van de stad, zegt lector Cees-Jan Pen. “Een gebied dat niet alleen banen biedt in de high tech maar ook in de retail en horeca. Het is de ruggengraat van de economie. Daarom is het belangrijk wat aan die binnenstad te doen.”
Kloppend hart
De plannen liggen er, de gemeente Eindhoven heeft daarin aandacht voor vergroening, verduurzaming en autoluwte, vertelt Pen. “Het is nu gewoon veel te stenig. De binnenstad moet dringend vergroenen. In de zomer is het er te heet. Dat staat nu gelukkig wel op de agenda van de gemeente. De binnenstad moet gewoon leefbaarder worden.” Voor Pen is het belangrijk dat de binnenstad een soort ontmoetings- en vergaderplek wordt, “dat idee van een kloppend hart begint steeds meer handen en voeten te krijgen”.
Om economisch sterk te blijven moet de binnenstad dus autoluw en groener worden. Pen: “Die binnenstad is niet alleen maar een winkelgebied maar ook een verblijfsgebied. De kwaliteit van dat gebied wordt steeds belangrijker, zoals een goede luchtkwaliteit. De binnenstad moet ’the place to be’ worden.”
Ook het gebied rondom Eindhoven Centraal is een magneet, zegt Pen. “Rondom stations gebeurt het op dit ogenblik. Mensen willen daar wonen en werken. Daar zit zoveel dynamiek, dat is super interessant. En dat is nog een reden dat je niet zo bang moet zijn dat de autobereikbaarheid minder wordt.”
Battle
“Het is heel complex ”, gaat Pen verder “daarom is Caroline’s verhaal over de menselijke maat zo belangrijk in al het geweld van transformatie en vastgoed.” Schipper ziet het college als een battle tussen haar en Pen. “Hoewel dat in de praktijk niet zo is”, voegt ze eraan toe. “Maar ik ben bang voor een economisch florerende stad maar op het vlak van sociale cohesie en inclusiviteit een verarmde stad.”
Caroline Schipper is sinds 2017 directeur Sociale Studies bij Fontys Hogescholen. “Dit is het instituut dat professionals opleidt om antwoorden te formuleren op maatschappelijke vraagstukken en zoekt naar mogelijkheden om kwetsbare mensen, zo lang mogelijk, mee te kunnen laten doen” Schipper leidt samen met lector Mark de Graaf ook de Fontys TEC 4 Society onderzoekslijn “Smart Society”.
Cees-Jan Pen studeerde sociale geografie en promoveerde met het proefschrift “Wat beweegt bedrijven?” Pen heeft jarenlange ervaring met onderzoek en advies rond vastgoed en ruimtelijk-economische vraagstukken in stad en regio. Pen: “Feitelijk onderzoek ik het ruimtelijk gedrag van de economie. De binnenstad is een heel belangrijke vestigingsplek voor heel veel economische activiteiten. Die transitie van winkelcentrum naar een ander soort centrum vind ik interessant.”
Aanmelden voor het openbaar college ‘Balans in de Eindhovense binnenstad: mens versus economie’ van 23 januari in Eindhoven is wegens grote belangstelling niet meer mogelijk. Een plaats op de reservelijst reserveren kan door een mail te sturen naar [email protected]