Veel mensen kennen Beeware nog van hun aanwezigheid met vier kasten op Gardenmania (Strijp-S). Omdat die plek niet meer beschikbaar was, zijn die vier verplaatst naar een plek langs het spoor dat door ProRail in beheer is. Daarnaast staat imker Robert Kutschenreuter nu met twee kasten bovenop het Pullman Hotel.
Meer weten over het belang van de bij in de stad? Imker Alessandra Scalora geeft er op 11 maart een lezing over in de bibliotheek van Eindhoven. Kaartjes hier.
Een gezellig gezoem is te horen en een dans van rondcirkelende bijen is te zien. “Het is druk bij de bijenkast”, zegt Kutschenreuter. “Ze vliegen rondom de kast om op die manier te bepalen waar hun thuis is. Zo weten ze als op stuifmeeljacht gaan precies waar ze straks weer moeten zijn om het stuifmeel af te leveren. Het mooiste moment in het bestaan van een imker is wanneer je ziet dat het volk af en aan vliegt met voldoende stuifmeel. Dat de ramen goed belegd zijn. Dan weet je dat het goed gaat met ze.”
“Vorig jaar vestigden zich hier zo’n 25.000 bijen per kast”, zegt Kutschenreuter. “En het volk groeit. Uiteindelijk kan de populatie van een kast uitgroeien tot zo’n 50.000 bijen. Dat betekent dat we straks, als de kasten op volle sterkte zijn, zo’n 100.000 bijen bij het Pullman hotel kunnen hebben en nog eens 200.000 langs het spoor.”
Kutschenreuter laat de ‘kunst’raten zien. “Gemaakt van echte was, uiteraard. Volledig recyclebaar. Elke 2 jaar vervang ik de raten. Ik hang ze dan in de wassmelter, en de was verkoop ik vervolgens.”
De hele cyclus uit het leven van een bijenvolk komt voorbij. Van het trekken van doppen, larfjes krijgen, koninginnengelei, het volwassen worden van de koningin en het ‘tuten’ van een mogelijke andere koningin, de darren, werksterbijen en natuurlijk de spannende bruidsvlucht. “De darren zijn, in tegenstelling tot wat je misschien zou denken, echt niet alleen maar goed voor het bevruchten van de koningin. Ze zijn heel belangrijk voor de sfeer bij het volk. Aan het einde van het seizoen moeten de mannetjesbijen er helaas aan geloven tijdens de darrenslacht”.
Kutschenreuter vertelt met passie over alle levensfases van de bij, alle rollen in het volk en over de verschillende seizoenen en hun kenmerken. En niet te vergeten over de mooie producten die gezonde en productieve bijenvolken opleveren, waaronder de honing. Als het aan Robert ligt, kan hij wel uren vertellen. En er is ook zoveel informatie! Gelukkig zijn er imkercursussen voor iedereen die er het fijne van wil weten en zelf aan de slag wil met imkeren. En dat dat nodig is, dat wordt ook gauw duidelijk.
“Ik begon met imkeren vanuit de urgentie die ik zag: het behouden van biodiversiteit. Wilde bijen en honingbijen verzorgen bijna 80% van de bestuiving (en daarmee het voortbestaan) van planten en gewassen. Al snel kwam ik erachter dat er nog veel meer bedreigingen zijn voor de bij, zoals ziektes, maar ook pesticiden en monocultuur op het platteland. De bij zoekt nu zijn toevlucht tot de stad”, zegt hij. “Maar ook hier zijn er bedreigingen: de hoeveelheid stenen en de klimatologische omstandigheden zoals bijvoorbeeld regen tijdens de bloeiperiode van belangrijke planten zoals de Linde.”
Gelukkig gebeurt er ook heel veel, op lokale en landelijke schaal, om de bij te beschermen. Zo zijn er initiatieven voor vergroening van gewasbeschermingsmiddelen. Daarnaast is er sinds lange tijd weer veel verse aanwas van (jonge) imkers. Tot een aantal jaar geleden was dat bijna een uitstervend vak. Nu zijn er soms wachtlijsten om aan een cursus mee te kunnen doen.
Daar komt ook het project Beeware van stichting Proeftuin040 om de hoek kijken: een Eindhovense belangenbehartiger die op allerlei manieren helpt om burgers, bedrijven en gemeente bewust te maken van het belang van het behoud van de bij. En dat gebeurt door ludieke acties zoals een bijenkorf op het dak van… de Bijenkorf. Ook is er een ontwerp gemaakt voor een eetbare en bijvriendelijke keerwand tussen het Philips stadion en strijp-S en staan er sinds 2017 twee kasten bij het Van Abbemuseum. Bovendien is er een speciaal ontworpen observatiekast bij de EigenWijsBoerderij neergezet. “We proberen voornamelijk samen aan de oplossing te werken”, zegt André Cools van Proeftuin040, die als projectleider bij van BeeWare inmiddels is opgevolgd door Neelke Goossens. “Niet alleen door het thema zichtbaar te maken, maar ook door grote instanties te verbinden aan het thema en te laten zien dat het leuk én makkelijk is om een bijdrage te leveren.”
Zo heeft Beeware vorig jaar ook een samenwerking opgezocht met ProRail, de beheerder van de bermen langs de spoorwegen in Nederland. ProRail beheert nu de bermen op een ecologische manier en kan daar de kennis van Beeware bij gebruiken. Daarnaast heeft ProRail 4 bijenkasten langs het spoor staan, ter hoogte van de groendwarsstraat. “Op die manier werken we samen aan het behoud van de bij.”
Wat je zelf als inwoner van stad of dorp kan doen om de bij te helpen? “Heel veel”, zegt Cools, “Je kunt drachtplanten kopen en in je tuin zetten, een insectenhotel op je balkon hangen, imker worden, Beeware honing kopen, een workshop zaadbommen komen volgen, naar de Eigenwijsboerderij gaan en op ontdekkingstocht langs bijenkasten gaan. Van alles dus!”
