Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft de hulp ingeroepen van designers om te helpen met het huisvesten van vluchtelingen. Er werd een wedstrijd uitgeschreven. Voor ‘A Home Away From Home’ kwamen 366 inzendingen binnen, waaruit 6 winnaars voortkwamen. Die winnaars kunnen hun prototypes laten zien op de DDW.
Eén van de winnende concepten werd ingezonden door René van Zuuk Architekten. Voor ‘Re-Settle’ sneed hij samen met zijn team in blokken met piepschuim, om uiteindelijk tot een lichtgewichte, geïsoleerde woning te kunnen komen.
3D-snijden
De blokken zijn uitgesneden met een machine die aan twee kanten van het schuim door het materiaal heen snijdt. De twee ‘armen’ aan de snijmachine bewegen individueel van elkaar, zodoende kunnen er bogen en curves in de vorm gesneden worden.
Voor het snijden vond Van Zuuk, eerder verbonden aan de TU/e als Hoogleraar, inspiratie in het 3d-printen, waar hij eerder al mee experimenteerde en waar nu al gebouwen mee worden gemaakt. “Het nadeel daarvan is dat het traject veel te lang duurt. Voordat we snel genoeg en op grote schaal kunnen printen, zijn we jaren verder. We hebben ons materiaal in twee dagen kunnen snijden”, zegt Van Zuuk.
“We boeken hetzelfde resultaat als bij een 3d-printen, maar dan sneller en schoner. We laten bijna geen restproduct of afval achter. Bij het printen is dat anders. Daar wordt doorgaans slechts 10 tot 15 procent van het materiaal gebruikt, de rest is afval.”
Het zou mooi zijn als het COA uiteindelijk 200 modules in opslag zou hebben staan bij een nieuwe vluchtelingencrisis.
Dat probeert Van Zuuk te voorkomen door de blokken als een Matroesjka uit te snijden. Eenmaal gesneden wordt het buitenste gedeelte van het blok eraf gehaald. Vanuit daar worden de steeds kleiner wordende blokken ‘afgeschild’ en boven op het grootste blok geplaatst. Waardoor een ronde, iglo-achtige constructie van piepschuim ontstaat.
Opvang in de regio
“Het materiaal is licht en daardoor makkelijk te vervoeren, bovendien is het vanuit zichzelf goed isolatiemateriaal. Dat is een voordeel tegenover het 3d-printen van bijvoorbeeld een betonnen gebouw. Daar moeten dan nog allerhande materialen op om een goed gebouw te krijgen. Bij het piepschuim gebruiken we alleen nog een laag coating. Het gebouw kan dus ter plekke opgebouwd worden.”
En daar zit de crux. Het ontwerp van Van Zuuk kan zowel in Nederland als in de probleemlanden zelf ingezet worden, inspelend op een verlangen van de politiek om te voorzien in ‘opvang in de regio’.
“De compartimenten zouden bijvoorbeeld ook naar Soedan verscheept kunnen worden en daar worden opgebouwd. We kunnen de huizen vastzetten zodat ze bestand zijn tegen wind en bewoners kunnen ter plekke nog aanpassingen doen aan het materiaal, bij wijze van spreken kunnen ze er zelf een extra raam in zagen.”
Voor nu staat er alleen nog maar een prototype. “Maar het zou toch mooi zijn als het COA uiteindelijk 200 modules in opslag zou hebben staan wanneer we te maken krijgen met een volgende crisis.”
Vluchtelingen
Volgens Van Zuuk is het vluchtelingenprobleem niet meteen aanleiding geweest om de 3d-gesneden piepschuim constructies verder te ontwikkelen.
“We hadden de techniek, maar het COA gaf ons een doel om naartoe te werken. Dat heeft ons proces versneld. Ik heb niet de illusie dat onze architectuur de wereld moet verbeteren, maar op deze manier kunnen we iets voor de vluchtelingen doen, iets voor onszelf doen en de techniek verder ontwikkelen. Eén plus één is drie.”
Het werk van het architectenbureau van Van Zuuk is te zien in het Klokgebouw, samen met Comfort City. De drie andere winnaars, Nieuwe Buren, nieuwe erven, nieuwe oogsten, SolarCabins en Evolutionary Wooden Houses worden tentoongesteld op het Stadhuisplein.
