Eindhoven wil een smart society worden. Maar hoe gaat dat? Wat gebeurt er al? En van welke voorbeelden kunnen we iets leren? De DATAstudio onderzoekt de transitie die de stad moet doormaken om daadwerkelijk zo’n smart society te worden. Met elke week een nieuwe bijdrage op E52. Deze week een blik achter de schermen van het Beyond Data Congres, dat in maart 2018 weer in Eindhoven zal plaatsvinden. Lees hier alle afleveringen in deze serie.
Vorige week keken we in deze serie vooruit naar het Embassy of Data event tijdens de DDW. Dit keer gaat de blik nog wat verder vooruit, naar begin 2018. Dan is namelijk het Beyond Data Event 2018 en de voorbereidingen daarvoor zijn onlangs gestart. Op 20 september kwam de adviesraad voor het Congres bij elkaar op de plek waar ook het congres zelf straks zal plaatsvinden: Hotel van der Valk in Eindhoven.
Met organisator Gaby Rasters – Strategisch adviseur Data voor de Gemeente Eindhoven – kijken we naar de plannen, maar vooral ook naar de ambitie van de gemeente op het gebied van data.
Waar sta je in de voorbereidingen voor het congres?
“We namen de resultaten van vorig jaar door, onderstreepten alles wat nog beter zou kunnen en moeten. En daarna gingen we aan de slag: hoe zou het programma kunnen inspireren, ruimte laten om te netwerken en de bezoekers met een koffer vol lessons learned naar huis laten gaan? Het moet een mix gaan worden tussen verbazingwekkende verhalen (moonshots) en praktische (met je voeten in de klei) voorbeelden. Volgens mij zijn we daar met zijn allen wel uitgekomen, meer dan dat zelfs door in te schieten op de allerbelangrijkste vraag: hoe kan Data zorgen voor doorbraken op tal van grote maatschappelijke uitdagingen. Kunnen we met behulp van data een einde maken aan armoede op de wereld? Kan Data voor minder verkeersdoden zorgen, wat zeg ik: kunnen we gewoon het aantal slachtoffers op 0 zetten? Kijk eens naar het voorbeeld in New York met hun Vision Zero. Dezelfde vraag stellen we bijvoorbeeld over criminaliteit, welke hulpmiddelen en tools zijn er vanuit de data kant om de politie en overheid te helpen om sneller en eerder de dieven op te sporen, het liefste nog voordat ze over de scheef gaan.”
(lees verder onder het logo)
“Mijn privéleven scherm ik af voor de buitenwereld. Al is dat natuurlijk een wassen neus, want Facebook weet al alles van me.”Gaby Rasters, Strategisch adviseur Data voor de Gemeente Eindhoven
Dat zijn nogal ambities.
“Ja, dat klopt. Maar het event krijgt wel een aantal belangrijke randvoorwaarden. Bijvoorbeeld: hoe kunnen we als overheden bewaken dat aan de ene kant het gebruik van data op geen enkele manier de autonomie van de inwoners schaadt en aan de andere kant ruimte laat voor onze bedrijven om te innoveren, om de kansen te pakken om met data tot nieuwe verdienmodellen te komen. Zitten we nu met zijn allen in deze spagaat of valt het eigenlijk wel mee en helpen afspraken met elkaar om de juiste stappen te zetten? Afgelopen week kregen we het droevige bericht dat burgemeester van der Laan zijn taken heeft neergelegd. Hij moet denken aan zijn eigen gezondheid. Zijn woorden: “zorg goed voor elkaar” raken ons allen en ook dit congres. Hoe kan data ons helpen om goed voor elkaar te zorgen op alle domeinen waarin we elkaar als stad tegenkomen?”
Hoe ga je die grote maatschappelijke vraagstukken concreet verbinden met de bezoekers van het congres?
“We hebben gekozen om het congres onder te verdelen in de Grand Challenges, omdat we nu echt willen laten zien hoe data een bijdrage kan leveren aan een betere wereld. Maar let op, al die vraagstukken brengen weer andere vraagstukken met zich mee. Willen we een veiligere wereld, dat kan natuurlijk met data (denk aan gezichtsanalyses, wie is er crimineel en wie niet?) maar willen we dat wel echt, in het kader van privacy en de ethiek rondom data? Daarnaast is bij het oplossen van de grote vraagstukken de hele keten aan zet: bedrijfsleven, overheid, universiteiten en de burger: hoe regel je dat allemaal in?”
Ja, hoe?
“Het blijft steeds het allermoeilijkste om de juiste vragen te stellen. Wat wil je niet precies oplossen? Die vraagarticulatie, daar zijn we als overheden nog niet echt goed in. Bedrijven doen dit veel beter, die gebruiken data natuurlijk ook als verdienmodel en moeten dus heel goed nadenken wat het allemaal kan opleveren. Als gemeente wil je ook datagestuurd werken, en dat doen we voor een deel al. Maar net zoals in de stad, zit ook bij de gemeente het data driven werken (human driven is eigenlijk beter, we gaan uit van de mens en zijn problemen en gebruiken dan data om het op te lossen) nog niet helemaal tussen de oren.
Om data echt goed te gebruiken moeten we de juiste data hebben (kwaliteit moet goed zijn), de data moet vindbaar zijn, updates krijgen en gekoppeld kunnen worden en we moeten de juiste analyses erop los laten en daarnaast niet bang zijn om de grenzen af te tasten, zoveel regelgeving is er nog niet, maar als we bij het begin al stoppen vanwege alle mitsen en maren komen we nergens.”
Data staat voor veel mensen gelijk aan “eng”, “gevaarlijk”, “duister”. Tegelijk zie je dat veel mensen ongemerkt al hun data delen met de wereld. Hoe zou je de weerstand tegen (het gebruik van) data in de openbare ruimte en/of de privésfeer kunnen wegnemen?
Heel veel meer de boer op en vertellen wat er gaande is. Het Nieuwe Instituut maakt dit met hun Datastudio bijvoorbeeld heel goed zichtbaar: wat doet data, wat meten we, wie meet er wat? wat wordt niet gemeten? Wat mag wel en wat mag niet? de discussies in de media zijn vaak eenzijdig en het zijn de grote krantenkoppen die afschrikken, laten we gewoon een eerlijk en open verhaal vertellen (en vaak vertellen) en met elkaar in discussie gaan, daar leren we van. Ik denk ook dat ludieke acties, zoals een data mirror room kan zorgen voor meer data bewustwording.”
Wat kunnen – of moeten? – partijen als overheden, onderwijsinstellingen en grote bedrijven doen om dat proces te bevorderen?
“Overheden moeten continu de discussie aangaan. We hebben in Eindhoven bijvoorbeeld onze ‘open data principes’, deze moeten we in elke discussie blijven gebruiken. De NS was onlangs in het nieuws over hun camera’s, wij moeten daarop inspringen en onze opgedane kennis en kunde aanbieden. Het onderwijs is goed bezig, bijvoorbeeld de Design Academy, Fontys, TU/e; allemaal zijn ze erg databewust bezig, studenten doen leuke onderzoeken en projecten. Maar dit kan nog eerder, al op de middelbare school en eerder kun je met mediawijsheid en data bezig zijn. Dat kan simpel van online pesten tot het aanleren van gedrag: je zet je fiets ook op slot als je naar school gaat, dat kun je ook met je data doen. Baas over eigen data, zou misschien een leuk project zijn! Het bedrijfsleven zou ik willen uitdagen in de discussie zoals de gemeente ze voert. Maar ook zij moeten transparant zijn, hun deuren open zetten en vertellen wat en hoe ze aan data verdienen.”
Pas je al die kennis ook op jezelf toe, bijvoorbeeld in je socialmedia-gebruik?
“Ik denk er over na omdat ik een collega heb die totaal wars is van Facebook. Ik gebruik Facebook om mijn boeken te promoten en dan werkt dit medium als een trein, maar ik let inderdaad op welke post ik openbaar zet en welke niet. Mijn privéleven scherm ik af voor de buitenwereld. Al is dat natuurlijk een wassen neus, want Facebook weet al alles van me. Ik denk nog steeds dat dit oké is, ben daarin naïef. Mijn kinderen voed ik er wel in op, om voorzichtig te zijn met een online leven. Toch trek ik altijd alles weer terug op het offline leven: ook daar gedraag ik me. Als je bovenop op de bar klimt, lallend en dronken, dan gaat dat ook als een lopende vuurtje….
Maar inderdaad, we houden ons te weinig bezig met onze data. Ik doe ‘s avonds ook thuis de gordijnen dicht en hecht aan mijn privacy. Daar lijk ik online minder aan te hechten, maar ik zou het heel vervelend vinden wanneer er allerlei enge online profielen van mij beschikbaar zijn die precies weten wie en hoe ik ben. En ja, die zijn er. Brrrrr. Ik denk dat het tijd nodig heeft om mensen data bewust te maken, tijd om mensen te laten zeggen: ik ben baas over eigen data. Of: wil je mijn data? Dat kan, maar dan betaal maar beste Google, Facebook of wie dan ook.”
Meer informatie over Beyond Data op de website.
