Het kweken van biologische cellen gaat volgens Joffry Maltha, CEO CytoSMART, gepaard met veelal oudere technieken. “De technologie liep ongeveer dertig jaar achter”, zegt Maltha. “Nog steeds staan er mensen in het lab te tellen, met een klikker in de hand, hoe veel cellen er in het bakje zitten. Sterker nog, dat is soms een fulltime baan.” CytoSMART is een Eindhovens bedrijf dat probeert het makkelijker, goedkoper en sneller te maken voor de biologen.
Het bedrijf, dat gevestigd is op het TU/e-terrein, is ontstaan door een mislukt onderzoek met stamcellen. “Simpel gesteld zijn dat cellen die nog moeten beslissen wat voor cel ze willen worden. Daardoor kun je ze voor heel veel doeleinden inzetten. In 2012 ging het onderzoek mis toen laboratoriummedewerkers een keer geen inspectie uitvoerden tijdens het weekend. De cellen hebben het niet uitgehouden zonder voeding. Dat was anders als we de cellen real-time in de gaten hadden kunnen houden”, zegt Joffry Maltha, CEO CytoSMART.
In de auto terug van het laboratorium in Denemarken vroeg Maltha zich met zijn collega’s af waarom je niet real-time de cellen kunt bekijken. Maltha: “Alles kun je tegenwoordig met je mobiel. Dus waarom niet de groei van cellen bijhouden? Geen enkel bedrijf maakte dit soort microscopen en daarom gingen wij zelf aan de slag.”
Cloud
Het eerste product dat ze in de markt hebben gezet, was dan ook een kleine microscoop die gebruik maakt van de cloud. “Het maakt onder andere foto’s en houdt de temperatuur en luchtvochtigheid bij.” Deze informatie wordt naar de Cloud van het bedrijf gestuurd. Alle foto’s staan achter elkaar en dan kun je dus ook zien hoe de cellen zijn gedeeld, bewegen en -ook niet onbelangrijk- of ze nog leven. “Dat kun je nu dus overal zien. Dat maakt het werk niet alleen makkelijker, maar ook veel nauwkeuriger.”
Om stappen te kunnen maken in de technologische ontwikkeling voor deze industrie heeft CytoSMART een investering gekregen van Holland Venture en de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM). “Dat maakt het voor ons mogelijk om snel te blijven groeien en dit jaar zo’n drie nieuwe producten op de markt te zetten.”
Cellenteller
Op dit moment legt het Eindhovense bedrijf de laatste hand aan twee nieuwe producten. In augustus brengen zij een automatische cellenteller op de markt. “Wij hadden twee mensen fulltime in dienst die dagelijks acht uur lang alleen maar aan het tellen waren. Dat is echt geestdodend werk. Daarin zijn we helaas niet uniek. In veel laboratoria wordt nog steeds handmatig geteld. Er bestaan wel producten om automatisch biologische cellen te tellen, maar die zijn met een foutmarge van dertig procent zo onnauwkeurig dat ze weinig gebruikt worden. Daarnaast zijn die producten vaak duur in gebruik.” Die producten zijn volgens Maltha slecht ontwikkeld. “Dat probleem hebben wij kunnen oplossen door samen te werken met andere Eindhovense instellingen en bedrijven.”
Cellenscanner
Het tweede product van CytoSMART is een scanner en komt in september op de markt. Het bedrijf wilde het ‘scannen’ en fotograferen van biologische cellen net zo makkelijk maken als het inscannen van bijvoorbeeld een krantenknipsel. “Net zoals bij onze andere producten hebben we eerst uitgebreid gekeken wat er al op de markt is. Daar zag je dat het bakje werd verschoven. Dat moet heel langzaam anders klotst de vloeistof met de cellen te veel. Wij draaiden het om: Kun je dan niet de scanner laten bewegen in plaats van het bakje?”
Ter demonstratie laat Joffry Maltha zien hoe de scanner werkt. Hij legt een vierkante bak met daarin twaalf verschillende vakjes op de scanner. Op het scherm geeft hij in om wat voor soort bakje het gaat, dat hij zes foto’s per stukje wilt en dat elke twee minuten een foto wordt gemaakt. Het apparaat begint te bewegen onder de scanplaat. Op het scherm verschijnen er grijze afbeeldingen met puntjes. Dat zijn de cellen. Na een tijdje ontstaat er net zo’n filmpje als met de eerder genoemde microscoop.
Makkelijker
“Vergelijkbare scanners kosten ongeveer honderdduizend euro.” Hij pakt zijn telefoon. “Voor ongeveer honderd euro kun je hiermee een foto maken van deze ruimte, maar een groep cellen op de foto zetten, kost duizend keer zo veel. Dat is ons uitgangspunt. Wij willen dure, langzame en grote apparaten vereenvoudigen en kleiner maken. Daardoor wordt het werk nauwkeuriger en sneller, maar bovenal willen we dat deze technologieën toegankelijker wordt voor kleinere laboratoria.”