‘Boerenslimheid’ moet leiden tot toekomstperspectief voor het agrarische gebied
Met de prijsvraag ‘Brood en Spelen‘ roept de provincie Brabant grondeigenaren en ontwerpers op om kansrijke innovatieve voorstellen uit te werken voor de grote transitie van het platteland. opgaven waar het platteland voor staat.
“Het platteland zal de komende jaren grote veranderingen ondergaan”, schrijft de provincie in een toelichting. “Met grote kansen, maar ook stevige uitdagingen, zoals de transitie van de veehouderij, klimaatverandering, de wateropgave, natuurbeheer, energietransitie en dierziektes. Ook vergrijzing en een krimpende bevolking vragen om aanpassingen van de inrichting van het platteland. Daarnaast zullen veel boeren zonder opvolgers of toekomstperspectief hun bedrijf stoppen. Stallen en schuren komen hierdoor in rap tempo leeg te staan.” In Brabant loopt de leegstand naar verwachting op tot 6,2 miljoen vierkante meter in 2030: ongeveer een kwart van alle stallen en schuren.
Rijksbouwmeester Floris Alkemade, betrokken bij het project, ziet de noodzaak voor een grote omslag op het platteland. “De opgaven zijn echter zo complex dat boeren dit niet alleen kunnen oplossen. Met deze prijsvraag willen we ontwerpkracht en gerichte kennis toevoegen, zodat we het platteland weer kunnen ervaren zoals we het zo graag zien: een beter verdienmodel voor boeren en een duurzaam en aantrekkelijk ingericht landschap, natuur en recreatie. Kortom: Brood en Spelen.”
Berno Strootman, Rijksadviseur voor het Landschap, roept op tot ‘boerenslimheid’: “Wij zetten in op het matchen van grondeigenaren met ontwerpers. Zij moeten de spil vormen van een breed samengesteld team, dat voorstellen bedenkt om de omwenteling op het platteland handen en voeten te geven. De grondeigenaren zijn belangrijk. Zij weten wat er speelt, zij hebben ideeën en een plek om die te realiseren. Ontwerpers hebben het vermogen om losse opgaven te doordenken en combineren tot een nieuw concept.”
Gedeputeerde Erik van Merrienboer (Ruimte) wijst op de urgentie van het probleem. “Niet voor niets hebben we met 22 Brabantse gemeenten in een taskforce de handen ineen geslagen om nieuwe perspectieven te vinden voor leegstaand agrarisch vastgoed. De prijsvraag Brood en Spelen sluit hier goed bij aan.”
De eerste ronde van Brood en Spelen heeft het karakter van een ideeënprijsvraag. In deze ronde geven teams van grondeigenaren, ontwerpers en andere innovatieve denkers hun visie op de toekomst van het platteland, vertaald in een projectvoorstel voor een concrete locatie. Uit alle inzendingen kiest de jury zestien teams, acht in Brabant en acht in Gelderland en Overijssel. De geselecteerde teams krijgen ieder een bedrag van 25.000 euro om hun plan in de tweede ronde uit te werken. Ze worden daarbij geholpen door een groep deskundigen van de Universiteit Wageningen, Kadaster, waterschappen, provincies en diverse gemeenten.
Brood en Spelen is een initiatief van het College van Rijksadviseurs (rijksbouwmeester Floris Alkemade en rijksadviseur voor het landschap Berno Strootman), in samenwerking met de provincies Noord-Brabant, Overijssel en Gelderland, de ministeries van BZK en LNV, de Noord-Brabantse Waterschapsbond, het Groen Ontwikkelfonds Brabant BV, ZLTO en de gemeente Deurne. Het initiatief wordt ondersteund door de waterschappen Rijn en IJssel en Vechtstromen en de 22 gemeenten van de Brabantse Taskforce VAB’s. Diverse partijen leveren als partner een bijdrage in kennis en ondersteuning, zoals Wageningen University & Research en het Kadaster.