Het is nog maar de vraag hoe lang deze weekrubriek nog blijft bestaan. Voor Europa lijkt het einde van de acute pandemische fase van de coronacrisis binnen handbereik te liggen. Op enkele uitzonderingen na zijn de cijfers nagenoeg overal aan het dalen. En rap ook. De vaccinatiecampagnes in combinatie met beperkingen en de naderende zomerwarmte lijken hun vruchten definitief af te werpen.
Niet eerder daalden de cijfers zo snel als in de afgelopen veertien dagen. Dit wordt in een oogopslag duidelijk met de onderstaande subnationale schuifkaarten waarin de cijfers van de voorbije zeven dagen naast die van de slotweek van april zijn gelegd. Op de tweede schuifkaart is dezelfde truc toegepast, maar dan in vergelijking met de laatste week van maart.
Afgekoelde heatmap
Hoewel het sein brandmeester nog niet gegeven kan worden op de meeste plekken, is van een gestage daling bijna overal sprake. Zo kennen Litouwen en Cyprus nog altijd een hoge prevalentie en is de daling in Zweden nog vrij summier en is in Denemarken ook nog sprake van een laatste stuiptrekking. Toch verandert dit weinig aan het algehele beeld.
Waar Nederland lange tijd op een plateau zat, lijkt daar sinds deze week verandering in te zijn gekomen. Als een van de laatsten van het continent gaan de cijfers ook hier de goede kant op. Dit is goed te zien op de heatmap die aanzienlijk minder ‘heet’ is dan begin dit jaar.
Daarnaast slinkt in veel landen het aandeel positieve testuitslagen waardoor de kans op haarden die zich onder de radar van het bron- en contactonderzoek kunnen uitbreiden afneemt. Nederland lijkt dit nog niet helemaal op orde te hebben.
Europese prikpikorde
Vorig jaar in mei daalde het aantal besmettingen eveneens in een rap tempo. Dat was ook niet gek, gezien het feit dat de meeste regeringen hun land op slot hielden tot juni tijdens de eerste golf. Dat is nu wel anders. Het ene na het andere land voert versoepelingen door zonder dat dit voor grote nieuwe virale brandhaarden zorgt. De vaccins bewijzen nu ook in praktijk dé gamechanger te zijn van deze pandemie.
Maar hoe zit het met die beruchte Indische variant? Deze is volgens Britse experts inderdaad besmettelijker, maar zal voor een volledig gevaccineerde geen groter gezondheidsrisico vormen dan de ‘vanilla’-variant waar de serums voor zijn ontwikkeld. Wel pleiten ze ervoor om meer vaart te maken met de tweede prikafspraak om nieuwe besmettingshaarden te voorkomen. Ondertussen wordt na de trage start inmiddels in volle vaart verder geprikt waardoor het potentiële aantal geïnfecteerden iedere tel verder afneemt.
Van pandemie naar endemie
Is het binnenkort helemaal afgelopen met corona? Dat niet. Maar toch zullen er niet gauw meer lockdowns nodig zijn om de situatie onder controle te houden. Het grootste risico aan een pandemie is immers niet een individuele besmetting, maar het exponentiële element waardoor op termijn zelfs het beste zorgstelsel op aarde bezwijkt onder de continue toestroom aan nieuwe patiënten in levensgevaar.
Als de vaccinatiegraad maar hoog genoeg ligt, lijkt dit scenario voor de nabije toekomst onaannemelijk. Het heeft er alle schijn van dat de coronacrisis van een pandemische fase overgaat naar een endemische. Een individuele pechvogel kan nog altijd ernstig ziek worden, maar dit zullen niet duizenden op een dag zijn. Dan is het inderdaad een soort griep.
Op mondiaal niveau is het einde van de pandemie voorlopig nog niet in zicht. Zo grijpt het virus in India en een aantal buurlanden in een ongekende felheid om zich heen. 2021 zal vooral de boeken in gaan als het jaar waarin de wereldbevolking in twee delen wordt gesplitst: een rijk gevaccineerd deel dat terug gaat naar het ‘oude normaal’ en een onfortuinlijk ongevaccineerd deel waarvoor het coronavirus nog altijd een groot risico voor zowel het individu als het collectief vormt.
De pandemie – en alle risico van dien – zijn pas werkelijk achter de rug als ook straatarme kinderen in de sloppenwijken van Manila, Delhi of Rio de Janairo beschermd zijn. Tot die tijd lonkt de microscopische onzekerheid in de luwte, zij het voor de westerse wereld wel op een grotere afstand.
Toch toont de mondiale top 10 van landen met het meeste aantal gevaccineerden per hoofd van de bevolking aan dat niet alleen in het ‘stereotype’ westen, snel gevaccineerd wordt.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
