Het lijkt een kwestie van enkele weken te worden voor de pandemische fase van de coronacrisis achter ons ligt en het oude normaal weer terugkeert. In heel Europa dalen de besmettingscijfers gestaag en begint het rustiger te worden in de ziekenhuizen. Tientallen miljoenen Europeanen zijn inmiddels immuun voor de microscopische kwelgeest die de hele wereld al ruim 15 maanden in zijn greep houdt.
Op de kaarten is het effect inmiddels meer dan zichtbaar. Maandenlang was de vraag ‘wanneer’ de vaccins gingen werken. Die vraag kan onderhand beantwoord worden met ‘mei’. Hoe sterk het aantal nieuwe coronadiagnoses keldert? Dat wordt heel snel duidelijk wanneer je de kaart van 14 t/m 20 mei vergelijkt met die van een week eerder. Het verschil met twee weken geleden, in de kaart eronder, is helemaal kolossaal. Rode kleuren zijn onderhand een zeldzaamheid.
De laatste fase?
Deze daling lijkt het effect te zijn van de vaccinatiecampagnes. Hoe je dit zeker weet? De Europese landen zijn massaal aan het versoepelen geslagen. Waar afgelopen jaar rond deze tijd het aantal besmettingen naar beneden teruggedrongen moest worden met zware beperkingen die t/m juni van kracht waren, lijkt dat nu niet langer nodig.
Sterker nog: de sloten gaan er in de meeste landen in een behoorlijk tempo vanaf. Lockdowns lijken op dit moment niet meer nodig te zijn omdat de R door de miljoenen gevaccineerden niet meer boven de 1 kan komen. Vorige week werd in Groot-Brittannië het verbod op knuffelen zelfs opgeheven. Iets waar de rest van het continent zich in de komende maanden ook op kan verheugen. Gefaseerd keert het ‘oude normaal’ terug en zelfs de festivalzomer van 2021 lijkt niet bij voorbaat kansloos te zijn. Zeker voor evenementen die gepland staan voor augustus en september.
Hier leek het begin 2021 nog totaal niet. Ook niet bij de Britten en Portugezen, die op dit moment tot de meest Covid-vrije gebieden van Europa behoren. Begin januari was het ook hier nog volle bak in de ziekenhuizen met tienduizenden diagnoses per dag en een bevolking die opnieuw met enorme vrijheidsbeperkingen te maken kreeg. Op de heatmap is te zien hoe het beeld eind mei compleet anders is. Zelfs Zweden en Nederland kruipen als hekkensluiters uit de gevarenzone terwijl het aantal prikken iedere dag met miljoenen toeneemt.
Het prikknikpunt
Met meer dan 40 prikken per 100 inwoners, lijkt het coronavirus in zijn huidige vorm al de grootste moeite te hebben om met een R boven de 1 om zich heen te grijpen. Zelfs de gevreesde Indiase variant, die in het noordoosten van Engeland voor een kleine haard zorgt, lijkt zich vooral te richten op het niet- of deels gevaccineerde segment van de bevolking. Het ligt in de lijn der verwachting dat een coronabesmetting in de aanstaande zomer bijna een zeldzaamheid kan worden.
Op de Faeröer Eilanden is dit al bijna het geval. De archipel noteerde in de voorbije week slechts 1 nieuwe coronadiagnose. Zijn het alleen maar dunbevolkte gebieden aan de randen van Europa waar nieuwe besmettingen nauwelijks voorkomen? Nee. Ook in het zuiden van Engeland, Portugal en op het dichtbevolkte Malta is de virusprevalentie teruggedrongen tot bijna microscopische hoeveelheden.
Toch is het pandemische sein brand meester nog niet overal in zicht. In Litouwen, Zweden en Nederland is de daling weliswaar ingezet, maar zijn de cijfers nog altijd aan de hoge kant. Dit zijn de 25 landsdelen die tussen 14 en 20 mei de meeste nieuwe patiënten per 100.000 hoofden registreerden. Let wel: ook deze hoeveelheden liggen aanzienlijk lager dan die in maart en april.
Inzoomen op Nederland
Nederland volgt de Europese trend van de gestage daling, maar loopt hierin enkele weken achter op de rest. Omdat hier – net als in Zweden – het aantal besmettingen in de afgelopen weken relatief fors was, duurt het hier langer voor de cijfers écht laag worden. Toch is ook hier al het verschil in druk op de IC’s te merken. Ook binnen Nederland is sprake van grote regionale verschillen.
Net als tijdens de eerste golf lijkt het noorden van het land als eerste uit de pandemie te kruipen, met Groningen en Drenthe die niet terugkomen in de continentale top 25 voorop. Ook wij komen wel uit de coronacrisis in de komende weken. Hier is alleen iets meer geduld voor nodig dan in bijvoorbeeld Portugal, Polen en Spanje. De R zit ook hier ruim onder de 1 nu en er moeten hele gekke dingen gebeuren wil dit in de nabije toekomst nog veranderen.
Zeer binnenkort verschijnt vermoedelijk de allerlaatste episode van Corona in Europa. Reden? Een wekelijkse rubriek over een situatie die nauwelijks meer verandert, is niet erg zinvol. Om het verhaal van deze week met een optimistische noot af te sluiten zonder jaloersmakende kaarten van over de grens, zijn hier twee schuifkaarten van Nederland waarin de coronacijfers van de voorbije zeven dagen naast die van twee en vier weken terug gelegd zijn. Toch een wereld van verschil! Wie had dat begin dit jaar durven voorspellen?