Ons continent vormt al enige tijd het decor voor de grootste coronabrandhaard op aarde. Ook afgelopen week stegen de cijfers op de meeste plaatsen onverminderd door. Het einde van november stond voor vele landen in het teken van strengere maatregelen waardoor de fijne feestdagen en Oud en Nieuwfeestjes voor het tweede jaar op rij in (zeer) besloten kring gevierd lijken te moeten worden. December 2021 lijkt eigenlijk enorm op december 2020, maar dan met vaccins en een besmettelijker coronavariant.
Waarom de teugels aangehaald worden? Het gaat allemaal niet al te best met het aantal besmettingen. Dit leidt tot toenemende druk op de ziekenhuizen en crematoria. In de laatste week van november waren deze het hoogst in Centraal-Europa en de Lage Landen. De cijfers waren het hoogst in Tsjechië dat in tegenstelling tot de directe buurlanden Slowakije en Oostenrijk besloot om de samenleving niet volledig op slot te gooien. De trend sinds begin augustus is te zien op de heatmap.
Aanscherpen of verzuipen
In sommige gevallen worden deze maatregelen specifiek gericht op gevaccineerden, zoals in Duitsland, Portugal en Zweden. Nederland, Noorwegen en België prefereren aanscherpingen die hier geen onderscheid in maken. In Griekenland komt een vaccinatieplicht voor zestigplussers en in Frankrijk kun je vanaf volgende maand je status als ‘volledig gevaccineerde’ kwijtraken als je te lang wacht met het nemen van een boosterprik.
Op de schuifkaart zijn de cijfers van 25 november t/m 1 december naast de data van afgelopen week en drie weken geleden gezet. Hierop is goed te zien hoe de coronabrandhaard zich als een olievlek verder uitbreidt. Vooral in Polen, Zwitserland en Frankrijk is de situatie in rap tempo aan het verslechteren.
Nederland en België
In de Lage Landen heerst min of meer dezelfde tendens als afgelopen week. Limburg, Zeeland en de vijf Vlaamse provincies behoorden tot de continentale incidentiekoplopers. Deze aantallen zijn inmiddels dermate hoog opgelopen dat het aantal nieuwe besmettingen op de gemeentekaarten niet langer per 100.000 inwoners, maar in percentage van de bevolking wordt uitgedrukt.
In sommige gemeenten kreeg meer dan 1 op de 50 inwoners tussen 26 november en 2 december te horen dat hun coronatest positief was. Dat Nederland iets lichter kleurt op de kaart van deze week, lijkt eerder het gevolg te zijn van gebrekkige testcapaciteit dan van maatregelen.
Testen tot je een ons weegt
In Nederland schommelt het aantal nieuwe coronameldingen per etmaal al een poosje zo rond de 20.000. Betekent dit dat de maatregelen hun vruchten afwerpen? Wanneer de maximale testcapaciteit is bereikt, kunnen de bovenstaande kaarten het werkelijke beeld enigszins vertekenen. Hier biedt het percentage positieve tests uitkomst.
Vooral de ECDC volgt deze ontwikkelingen op de voet. Het aandeel positieve coronatests bepaalt namelijk voor de helft welke kleur een landsdeel krijgt toegewezen op hun stoplichtkaart. In een ideale situatie moet het aandeel positieve tests onder de 5 procent blijven zodat met gericht bron- en contactonderzoek de verspreiding van het virus in een samenleving gevolgd kan worden. Deze aanpak speelt bijvoorbeeld in Denemarken en veel Oost-Aziatische landen een cruciale rol.
Dat alleen veel testen corona niet genoeg is om corona onder controle te krijgen, bewijst Oostenrijk. De enorme testcapaciteit hier kon niet voorkomen dat de druk op de ziekenhuiszorg op dit moment onbeheersbaar is en een nationale lockdown verdere escalatie moet voorkomen. Wat de gebrekkige testcapaciteit voor gevolgen heeft voor de ziekenhuizen in het oosten van Duitsland en Polen, wordt hoogstwaarschijnlijk duidelijk in de komende weken. Een daling van het aandeel positieve tests kan een aanwijzing zijn dat een piek over zijn hoogtepunt is.
Hier is in West-Europa lijkt daar echter nog nergens sprake van. Roemenië, Bulgarije en de Baltische Staten lijken het ergste leed al wel achter de rug te hebben. Dit waren de percentages op subnationaal niveau tussen 22 en 28 november.
De boosterrace
Naast coronamaatregelen en een adequaat test, trace & isolate-beleid, vormen vaccins een derde vitale verdedigingslinie in de strijd tegen de woekerende Delta-variant. Om optimaal beschermd de winter door te komen, worden inwoners uitgenodigd om een boosterprik te halen. Toch gaat dit niet overal in hetzelfde tempo. Op de slotanimatie is te zien hoe dit sinds begin september verliep.
Nederland had begin dit jaar twee maanden nodig om zijn trage start goed te maken. Aan het begin van de derde maand van de boostercampagne lijkt van een inhaalrace nog altijd totaal geen sprake te zijn. Lezers die Oranje graag zien winnen op een Europees Kampioenschap kunnen deze race voorlopig beter overslaan.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
