Als er één categorie bedrijven verantwoordelijk is voor innovatie in Nederland, dan zijn het wel de startups. Omdat Innovation Origins altijd op zoek is naar relevante innovaties is er alle reden het complete Nederlandse startup-ecosysteem een keer goed in beeld te brengen. Op basis van datasets van StartupDelta zijn we bij alle provincies langs gegaan. In 14 afleveringen, gepubliceerd tussen 24 december 2018 en 7 januari 2019, geven we een overzicht van het startup-ecosysteem in Nederland. De serie is gemaakt door de journalisten van coöperatie PitchProducties, in opdracht van Innovation Origins. Vandaag de slotbeschouwing. Lees hier de andere afleveringen van deze serie.
Hoe worden startups in de twaalf Nederlandse provincies ondersteund, en wat kenmerkt het startup-ecosysteem in deze verschillende regio’s? Twee weken geleden begonnen we aan een project om dit duidelijker in kaart te brengen dan tot dusver is gedaan. Bij deze stellen we de balans van dit onderzoek op: wat horen we vaak, wat gaat er goed – maar ook: wat kan er beter?
Als er iets is wat opvalt aan het Nederlandse startup-ecosysteem, dan is het wel dat elke provincie haar steentje bijdraagt. Natuurlijk kan het gros van de startup-initiatieven in de regio’s rond Amsterdam en Eindhoven gevonden worden, maar ook in relatief ondervertegenwoordigde provincies als Zeeland en Drenthe zijn er fondsen, challenges en incubator-programma’s aanwezig.
Wel moet hierin een nuance worden aangebracht. Startup-initiatieven in kleinere provincies zijn nog relatief vaak gekoppeld aan organisaties waar wordt ingezet op het stimuleren van ondernemerschap in het algemeen. Hoewel het natuurlijk alleen maar toe te juichen is dat er van stimulering sprake is, worden de termen ‘innovatie’ en ‘startups’ hierbij vaak verward met het ‘opstarten’ van eenmanszaken of kleine bedrijfjes zonder innovatieve of disruptieve inslag.
Daarnaast valt in de vergelijking tussen ‘groot’ en ‘klein’ op dat, wanneer we spraken met bronnen buiten de eerder genoemde innovatie-bolwerken, er vaak gesproken wordt over de aanwezigheid van een mentaliteit a la ‘doe maar gewoon normaal, dan doe je al gek genoeg’. Dit hoorden we bijvoorbeeld in Drenthe, Friesland, Utrecht en Zeeland.
Een sterke positie?
Toch mag er in Nederland zo nu en dan best wat meer trots bij komen kijken. Vanuit mondiaal perspectief scoort Nederland over het algemeen goed op het gebied van innovatie, zo blijkt onder meer uit de jaarlijks uitgebrachte Global Innovation Index. Nederland staat hierin al jarenlang in de top tien en staat dit jaar zelfs op de tweede plek qua innovatieklimaat.
“Nederland heeft natuurlijk een hele sterke economie. We hebben goede kennisinstellingen en een goed opgeleide beroepsbevolking”, legt Myrthe Hooijman van StartupDelta uit over de sterke positie van Nederland. Volgens haar is deze positie echter niet vanzelfsprekend. “Nu verandert de tijd, en daarin investeren we onvoldoende”, zo stelt ze.
Als het aan Hooijman lag, zou er in Nederland meer geïnvesteerd worden in nieuwe technologieën. “Waar denken wij dat Nederland over vijf jaar het beste van de wereld in is?” Volgens haar wordt daar nu te weinig over nagedacht. “In Nederland richten we ons op het mkb. Dat is ook belangrijk, maar daardoor verliest de uitgesprokenheid.”
Om het innovatieklimaat verder aan te jagen, zou Hooijman graag zien dat het financieel aantrekkelijker wordt gemaakt om na een exit winst uit een verkocht bedrijf te investeren in andere bedrijven. In veel andere landen wordt dat volgens haar gestimuleerd, maar in Nederland te weinig. “Ondernemers die succesvol zijn geweest, dat zijn de beste mentoren”, aldus Hooijman. Volgens haar zijn dát juist de mensen die je nog een keer in het proces wilt betrekken.
Campussen
Ook zagen we dat in provincies als Overijssel, Limburg en Groningen campussen een grote rol spelen in het startup-ecosysteem. Eenzelfde kan natuurlijk gezegd worden voor de campus in Delft en de High Tech Campus in Eindhoven. Toch kan ook naast de campus een startup-netwerk in de regio ontstaan, zoals bijvoorbeeld in Groningen te zien is.
Het is duidelijk dat een goede samenwerking met kennisinstellingen een voordeel oplevert en als katalysator kan dienen voor de (innovatieve) ontwikkeling binnen een regio. Of het daarbij nou gaat om een universiteit, hogescholen of grote bedrijven: er zijn meerdere manieren om een campus vorm te geven.
Meer samenwerking
Her en der worden ook kanttekeningen geplaatst, waarvan de voornaamste is dat het tussen regio’s wel iets minder competitief mag. Juist de indeling in regio’s zorgt in Nederland voor versnippering van initiatieven. Deze versnippering herkent Hooijman. Zij stelt dat de samenwerking al wel groter is dan een aantal jaar geleden, maar dat innovatie in Nederland nog steeds geremd wordt door interne concurrentie. “Het is geen onwil, maar de indeling in regio’s zit diep in de Nederlandse cultuur”, vertelt ze.
StartupDelta streeft volgens haar naar een “one-single hub”, waarbij kennis rond een innovatie-thema binnen Nederland breed wordt gedeeld. Volgens Hooijman hoeft dit niet per se op één plek te gebeuren. “Maar qua kennisontwikkeling en voor bedrijven is het interessanter als kennis veel meer gebundeld zou zijn.”
[learn_more caption=”Hoe verder?”] Met deze serie over het startupklimaat in Nederland zet Innovation Origins een stap om in heel Nederland de aanbieder van ht verhaal van innovatie te worden. De afgelopen vier jaar heeft het platform dat al laten zien in Zuid-Nederland en Duitsland. Uiteindelijk doel is om in (en voor) heel Europa “Your Sneak Preview of the Future” te gaan bieden.
De startup-serie is ten einde, maar het verhaal van innovatie is nooit af. Volg Innovation Origins om op de hoogte te blijven van al die initiatieven en activiteiten die werken aan een betere wereld.[/learn_more]
Zelf een idee?
Met dit artikel sluiten we ons project om het startup-ecosysteem in Nederland beter in kaart te brengen af. Toch hebben we nog een laatste boodschap mee te geven. Want hoewel het misschien lijkt alsof de wereld van startups en innovatie ver van je af staat, valt dit eigenlijk wel mee.
Mocht je in de afgelopen weken (misschien wel door dit project) een lumineuze ingeving of oplossing voor een probleem hebben gehad: pitch het!
Natuurlijk hoef je hiervoor niet meteen je baan of studie op te zeggen. Nederland kent genoeg initiatieven waar je veel langzamer kan beginnen. Mocht je geïnteresseerd zijn geraakt, doe dan bijvoorbeeld eens mee met een Startup Weekend: dat wordt jaarlijks in meerdere Nederlandse steden georganiseerd.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
