Fontys is niet alleen een onderwijsinstelling maar ook een organisatie die nadrukkelijk wil bijdragen aan de kwaliteit en concurrentiekracht van de Brainport regio. Veel van de projecten die hieruit voortvloeien blijven echter verborgen voor een breed publiek. Om die reden verzorgt het lectoraat Brainport van Fontys Hogescholen elke 14 dagen een column op e52 die juist ingaat op de projecten waar ook Eindhoven voordeel bij heeft. Vandaag Jurriaan Nijholt over Industry 4.0.
Er wordt veel gezegd en geschreven over Industry 4.0, ofwel de ‘Vierde Industriële Revolutie’. Ik kan me best voorstellen dat de gemiddelde ondernemer daar de schouders over ophaalt. Daar zijn ook begrijpelijke redenen voor. Enerzijds is er de neiging van guru’s en consultants om nogal hoogdravende en veelbelovende taal te gebruiken; het heet tenslotte niet de ‘Vierde Flinke Stap in Efficiëntie, Voor Sommige Branches Tenminste’. Anderzijds is het ook lastig te voorspellen hoe deze ontwikkelingen gaan uitpakken en wat voor kansen en bedreigingen ontstaan. Voor ondernemers betekent dit dat de vertaalslag naar de dagelijkse praktijk nogal lastig te maken is.
Wat is Industry 4.0? De vierde industriële revolutie moet de uitkomst zijn van een aantal technologische ontwikkelingen op het gebied van smart manufacturing. Op de eerste plaats is er enorme vooruitgang in het ontwikkelen van verschillende soorten en maten van sensoren. Dit zijn niet alleen sensoren die verwerkt zijn in de productiemiddelen en daarmee een continue stroom informatie opleveren over de staat van het proces en eventuele storingen. Ook kunnen deze sensoren verwerkt zijn in de individuele producten die zich door het proces begeven. Door het verbinden van deze informatiestromen ontstaat een systeem waarin de onderhanden producten in staat zijn met machines te communiceren en zelfs instructies te geven hoe ze bewerkt moeten worden. Tel daarbij op de mogelijkheid deze systemen zelfstandig beslissingen te laten nemen – over processen binnen en buiten de grenzen van het bedrijf – en de contouren zijn geschetst van een toekomst van flexibel en on-demand produceren met minimale downtime.
Dit biedt grote kansen. Bijvoorbeeld voor het bedrijf Synergy Health uit Gemert, dat 14 juni jongstleden op de internationale beurs voor de wasserijbranche de Global Best Practice Award heeft gewonnen. Synergy Health gebruikt een innovatieve chip in de was, waardoor gedurende het hele proces exact duidelijk is waar alle kledingstukken zich bevinden, wat er mee moet gebeuren, en naar wie het terugmoet. Deze mogelijkheid om maatwerk te bieden en individuele stukken te traceren is vrij bijzonder voor een industriële wasserij die een markt van grote zorginstellingen bedient. Dit moet dus te denken geven voor andere spelers in de branche. Want als grote wasserijen in staat zijn maatwerk en flexibiliteit te bieden, kunnen zij over een tijdje niet precies dezelfde waarde toevoegen die kleine, lokale wasserijen en stomerijen nu bieden?
Het is maar een voorbeeld. Maar het is wel een voorbeeld waaruit blijkt dat Industrie 4.0 de potentie heeft om nogal wat overhoop te halen. De waarde toevoegende activiteiten die ondernemingen nu uitvoeren zouden binnenkort wel eens overgenomen kunnen worden door concurrenten, leveranciers of afnemers. Value chain disruption, noemt men dat. Een vooruitziende ondernemer doet er goed aan ontwikkelingen in de branche in de gaten te houden. Héél even de schouders ophalen is geoorloofd, maar wie dat blijft doen, zal zelf het slachtoffer van de disruptie worden.