Door het Europese voedselsysteem om te vormen tot een circulair systeem kan de uitstoot van broeikasgassen met 70% worden verminderd en kan het landgebruik met 44% worden teruggedrongen. Als we daarnaast ook nog dierlijke eiwitten vervangen door plantaardige eiwitten, kan het landgebruik met 60% dalen en de uitstoot met 81%. Dit zijn de belangrijkste bevindingen van een nieuw onderzoek naar circulaire voedselsystemen aan de Wageningen Universiteit en Research (WUR).
Een circulair voedselsysteem is een duurzame benadering van voedselproductie en -consumptie die verspilling minimaliseert en het gebruik van hulpbronnen optimaliseert. Het idee is om materialen waar mogelijk te hergebruiken, recyclen of upcyclen en ervoor te zorgen dat de vuilnisbak het laatste redmiddel wordt. Zo kunnen we de milieu-impact van onze voedselsystemen aanzienlijk verminderen, de biodiversiteit behouden en een evenwichtig ecosysteem bevorderen.
Waarom dit belangrijk is:
Circulaire voedselsystemen kunnen de manier waarop we voedsel produceren en consumeren herdefiniëren, waardoor natuurlijke ecosystemen worden ontlast. Ook wordt de uitstoot van broeikasgassen verminderd.
De rol van dieren in circulaire systemen
In een circulair voedselsysteem zijn dieren cruciaal voor het recyclen van voedingsstoffen uit organisch afval. In plaats van weggooien, worden bijproducten en huishoudelijk afval omgezet in waardevolle dierlijke producten. Dit vermindert niet alleen de hoeveelheid afval, maar zorgt er ook voor dat voedingsstoffen efficiënt worden teruggevoerd in het voedselsysteem. Varkens kunnen bijvoorbeeld worden gevoerd met voedselresten en kippen kunnen restjes eten, wat bijdraagt aan een duurzamer en efficiënter landbouwproces.
WUR promovendus Wolfram Simon, die het onderzoek leidde, benadrukt dat er ook een eiwittransitie moet plaatsvinden. Het huidige Europese dieet bestaat voor ongeveer 60% uit dierlijke eiwitten. Simon’s model suggereert dat het terugbrengen hiervan naar 40% en het verhogen van plantaardig eiwit een grote impact kan hebben op duurzaamheid. Het consumeren van meer plantaardige eiwitten zoals peulvruchten zorgt ervoor dat we de uitstoot van broeikasgassen en het landgebruik aanzienlijk verlagen.
Voordelen van circulaire voedselsystemen
Het onderzoek benadrukt dat een optimaal voedselsysteem zou bestaan uit het verbouwen van gewassen op ideale locaties met het beste klimaat en vruchtbare grond, terwijl we de productie in minder geschikte gebieden minimaliseren. Zo zorgen we voor maximale productiviteit, en verminderen we het gebruik van hulpbronnen. Daarnaast kan een verschuiving naar duurzamere eiwitbronnen, zoals kip en vis in plaats van rundvlees en zuivel, de efficiëntie van het systeem verder verbeteren en de ecologische voetafdruk verkleinen.
Een circulaire aanpak in de horeca kan ook een groot verschil maken. Door verspilling in de toeleveringsketen in kaart te brengen kunnen restaurants bijdragen aan een duurzamer voedselsysteem. Praktijken zoals het inkopen van hele ingrediënten, het gebruik van overtollige boerderijproducten en het inkopen van ingrediënten met een lage impact zijn stappen in de goede richting.
Uitdagingen en de weg vooruit
De overgang naar een circulair voedselsysteem vereist aanzienlijke veranderingen van zowel producenten als consumenten. Het gaat om het herontwerpen van de landbouwproductie, het veranderen van consumptiepatronen en het bevorderen van lokale en duurzame voedselbronnen. Nederlandse onderzoekers zien bijvoorbeeld steden in 2050 met groentetuinen op daken en beschikbaarheid van lokale producten, waardoor de behoefte aan niet-duurzame import vermindert. Consumenten zullen zich meer bewust moeten worden van hun voedselkeuzes.
Als onderdeel van deze transitie streeft Nederland naar een circulair voedselsysteem in 2050. Dit omvat onder meer het verbouwen van gemengde gewassen in stroken. Zo wordt bijvoorbeel de verspreiding van ziekten verminderd. Door te focussen op lokale productie, de import van grondstoffen te verminderen en fairtrade eindproducten te promoten, kan het Nederlandse voedselsysteem duurzaam worden. Initiatieven en samenwerkingsverbanden tussen landbouworganisaties zullen cruciaal zijn om deze langetermijndoelen te bereiken.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
