Fontys is niet alleen een onderwijsinstelling maar ook een organisatie die nadrukkelijk wil bijdragen aan de kwaliteit en concurrentiekracht van de Brainport regio. Veel van de projecten die hieruit voortvloeien blijven echter verborgen voor een breed publiek. Om die reden verzorgt het lectoraat De Ondernemende Regio van Fontys Hogescholen elke 14 dagen een column op E52 dieper ingaat op de projecten waar ook Eindhoven voordeel bij heeft. Vandaag Fons Claessen, Projectmanager Impulsteam Circulaire Economie bij Fontys Hogescholen.
Innovatie ofwel ‘creatieve destructie’ is dé motor van de economie, stelde de Amerikaanse econoom Schumpeter in de vorige eeuw. Het credo ‘stilstand is achteruitgang’ is daar de keerzijde van. Met dit in het achterhoofd is het de vraag hoe het de Amerikaanse economie zal vergaan nu Trump bewust kiest voor achteruitgang: terug naar het stoom- en kolentijdperk.
Hebben wij die Amerikaanse steenkool nog wel nodig? Onze kolencentrales sluiten of gaan over op biomassa en de regio Zuid-Oost Brabant werkt al aan een deltaplan om energieneutraal te worden met wind, zon en aardwarmte. De energietransitie levert veel nieuwe banen op in de energie-, installatie-, isolatie- en de offshore branche. Alleen al in deze laatste sector zijn bij het bouwen van windparken op zee in Nederland 11.000 fulltime banen voorzien in 2020. Dit kan doorgroeien naar 50.000 als Nederland in deze sector in Europees verband een rol van betekenis gaat spelen.
De transitie naar een volledig circulaire economie waarin niet alleen energie, maar ook grondstoffen hernieuwbaar zijn, kan voor nog veel meer nieuwe werkgelegenheid zorgen. In de circulaire economie gaat om het sluiten van grondstofkringlopen, het verbinden van productketens en het langer in de markt houden van grondstoffen en producten. Wanneer producten langer in de keten blijven en worden gebruikt in plaats van gekocht, leidt dat ook tot andere eisen aan een product en bijbehorend businessmodel.
Eindhoven heeft alles in huis om koploper te worden bij de ontwikkeling van innovaties die een circulaire economie vergt.Fons Claessen, Projectmanager Impulsteam Circulaire Economie bij Fontys Hogescholen
Er ontstaat meer behoefte aan hoogwaardige producten die eenvoudig te ‘refurbishen’ zijn. Grondstoffen hoeven dan niet meer van ver te komen, maar worden teruggewonnen uit bestaande producten binnen de eigen regio. Deze producten worden straks, net als nu al gangbaar is in de opkomende deeleconomie, veelal via een servicecontract aangeboden. In een dergelijk businessmodel heeft het voor de producent de voorkeur om -dicht bij de afnemers- een kwalitatief hoge, snelle en betrouwbare service te kunnen leveren. Omdat het product niet verkocht wordt, is de meest goedkope productiewijze niet langer de doorslaggevende factor in het businessmodel.
Daar waar de VS nu kiest voor protectionisme als tegenwicht tegen goedkope producten uit China, kan de omarming van circulaire businessmodellen leiden tot ‘reshoring’ van arbeid uit China naar Europa. Bij businessmodelen waar gebruik centraal staat in plaats van bezit is hoogwaardige reparatie, onderhoud en hergebruik van producten en (terug)winning van grondstoffen belangrijk. Dat zijn activiteiten die vooral in de eigen regio plaatsvinden. Zo is het ‘refurbishen’ van mobiele telefoons en laptops al steeds meer gangbaar aan het worden. In deze regio zijn er koplopers op dit gebied, zoals bijvoorbeeld het bedrijf MyMicro Group in Beek en Donk, die hier voor nieuwe werkgelegenheid zorgen.
Het zo lang mogelijk in de keten houden van grondstoffen en producten vergt niet alleen meer ‘handling’, maar vraagt ook om innovatie op het gebied van productdesign, productieprocessen en nieuwe hightech en ICT toepassingen om grondstoffenstromen te registreren, te kunnen volgen en te verhandelen. Eindhoven heeft, als dé innovatieregio van Nederland, op alle terreinen de benodigde kennis in huis om in Nederland en misschien zelfs Europa koploper te worden bij de ontwikkeling van technische innovaties en toepassingen die een circulaire economie vergt.
De claim die de Brainport regio bij het Rijk legt, laat zien dat we lef hebben om vooruit te gaan, te innoveren en niet stil te staan. De ontwikkeling van campussen waar grote bedrijven en start-ups uit de hier al sterk vertegenwoordigde disciplines (hightech, design, maakindustrie) samenwerken aan innovatie en op een slimme manier elkaars kennis, materiaal- en energiestromen delen zijn de broedplaatsen hiervoor. Zo zorgen we voor nieuwe werkgelegenheid in deze regio en versnellen we de motor van de economie.
Het Fontys Impulsteam Circulaire Economie (ICE) heeft als doel om circulaire economie in onderwijs en praktijkgericht onderzoek een impuls te geven. Heeft uw bedrijf vragen of mogelijke opdrachten op het gebied van circulaire economie neem dan contact op met ICE via [email protected] of kijk op www.fontys.nl/circulair.
