‘ChatGPT is nog maar het topje van de ijsberg, het grootste gedeelte van de potentie van AI is nog onder water’

By Linda Bak

AI kan zomaar het brein worden van kwaadaardige robots die de wereld overnemen. Die gedachte kwam de afgelopen maanden regelmatig op na de grote ontwikkelingen op het gebied van AI, onder andere omtrent ChatGPT. Maar AI is zo veel meer dan dat. Daar zijn de leden van Dream Team Epoch van de Technische Universiteit Delft van overtuigd. Zij zien dat AI juist een positieve impact kan hebben op de wereld en dat de technologie bij kan dragen aan het halen van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties (VN). De huidige ontwikkelingen hebben daar zeker een aandeel in, maar we zijn er nog lang niet. “Om de aarde echt te verduurzamen is veel meer nodig dan ChatGPT”, stelt Laura van der Hart, team manager van Epoch.

Het team, bestaande uit tien studenten, doet mee aan verschillende AI-competities die passen binnen de duurzaamheidsdoelen van de VN. Zo’n competitie wordt georganiseerd door bijvoorbeeld overheden, bedrijven of goede doelen. De host van een competitie loopt tegen een probleem aan waarbij AI een oplossing voor zou kunnen bieden. Teams van bijvoorbeeld studenten, engineers of onderzoeksgroepen van kennisinstellingen kunnen zich inschrijven om deel te nemen aan de competitie. Zij gaan dan zelf een algoritme bouwen om het probleem van de host op te lossen.

Groene stroom opslaan

Zo werkten de studenten van team Epoch aan een algoritme om te zorgen voor een zo goed mogelijke balans tussen op- en ontladen van toekomstige thuisbatterijen. We maken steeds meer gebruik van duurzame energiebronnen, zoals windmolens of zonnepanelen. Als de zon schijnt of de wind waait is er veel stroom, maar bij weinig zon of wind is er juist stroom te kort. De opgewekte groene stroom kun je in de toekomst waarschijnlijk opslaan in je wijk of zelfs in de tuin. Zo kun je de duurzame stroom later gebruiken. Om dit zo optimaal mogelijk in te richten, zijn de weersomstandigheden belangrijk, maar ook de energieprijzen, de belasting van het energienet en het gedrag van consumenten. “Wij hebben een algoritme gebouwd om deze factoren zo goed mogelijk met elkaar te combineren”, zegt Philip Tempelman, chief engineer bij Epoch.

“Zo willen we ervoor zorgen dat huishoudens zo veel mogelijk groene stroom verbruiken en opslaan. Dat is goed voor de CO2-uitstoot en het is ook nog eens goedkoper”, gaat hij verder. Dergelijke berekeningen – met verschillende meewegende factoren – zijn voor een menselijk brein onmogelijk. “Software kan dit wel aan, maar gewone software (volgens het als/dan-principe) is niet toereikend. De factoren, bijvoorbeeld het gedrag van consumenten, verandert namelijk ook de hele tijd. Dat maakt het extra lastig. Een AI is zelflerend, daardoor kan het algoritme hierop inspelen en blijven zorgen voor het beste resultaat”, verklaart Tempelman.

De energie revolutie: De goedkoopste elektriciteit komt nu van wind en zon – Innovation Origins

Global Electricity Review suggereert dat vanaf nu de fossiele productie van elektriciteit zal afnemen

Eén taak

“Alles wat wij voor een competitie doen is open source, andere mensen kunnen daar dat ook inzien en de informatie gebruiken om verder te bouwen”, zegt de chief engineer. Een Dream Team is een groep studenten die zich een jaar lang buiten hun studie inzet voor een bepaald doel. De studenten kunnen experimenteren met AI zonder wetenschappelijke of commerciële doelen. De technologische ontwikkeling en de persoonlijke ontwikkeling van de studenten staat altijd voorop.

Team manager Van der Hart gaat verder: “We willen graag laten zien wat er allemaal nog meer kan met AI, dus naast de onderdelen die nu veel in het nieuws zijn zoals ChatGPT. Wat er nu in de praktijk is gebracht is nog maar een klein deel van de potentie die AI heeft. Nu kijken we vooral naar AI voor een bepaalde taak. ChatGPT is goed in tekstgerelateerde zaken, maar bijvoorbeeld niet in de toepassingen die wij onderzoeken. Daar heb je dan weer andere elementen voor nodig.”

De alleskunner

Uiteindelijk zouden die onderdelen samen kunnen komen tot één heel krachtig systeem. Dat geeft vaak een hoopvol en beangstigend gevoel tegelijk. “Hoe dat precies gaat werken, dat weten we nu nog niet. Daar is nog meer onderzoek voor nodig en daarnaast moeten er ook ethische kaders gesteld worden. ChatGPT is nog maar het topje van de ijsberg, het grootste gedeelte van de potentie van AI is nog onder water”, vertelt Van der Hart.

Ze voegt ernaartoe: “Wij willen in ieder geval laten zien dat AI met je kan werken in plaats van tegen je.” Een van de volgende competities waar het Epoch aan deelneemt, gaat over het omzetten van gebarentaal naar tekst. Dat kan de communicatiemogelijkheden van doven en slechthorenden verbreden. Tempelman: “Niet alle doelen gaan over duurzaamheid, ook gezondheid is een belangrijk thema voor de VN.”

De wereld verbeteren

Juist de verscheidenheid aan toepassingen en mogelijkheden motiveert de studenten om AI op een goede manier in te zetten voor de maatschappij. De chief engineer besluit: “Er is heel veel data, steeds meer dingen worden gemeten en in kaart gebruikt. Maar vaak laten we het liggen om hier iets goed mee te doen. Wij willen de data gebruiken om de grote maatschappelijke problemen op te lossen, om de wereld een betere plek te maken. Daarin heeft AI een belangrijke rol.”