In gesprek met Vera Gielen, gebiedsmanager van het centrum van Eindhoven

Erwin Riedstra zocht Vera Gielen op om het gesprek met haar aan te gaan over het belang van binnenstadsmanagement. Het interview werd eerder gepubliceerd als onderdeel van een serie van vijf cahiers die worden uitgegeven door het lectoraat De Ondernemende Regio van Fontys Hogeschool Management Economie en Recht, ter afronding van het onderzoeksprogramma ‘De Ondernemende Binnenstad’.

Door Erwin Riedstra

Vera Gielen is gebiedsmanager van het centrum van Eindhoven. In 2001 solliciteerde ze op de functie van gebiedscoördinator binnenstad, die functie transformeerde via diverse reorganisaties tot de strategische functie die ze nu heeft. Haar passie voor de binnenstad is groot. Gielen: “Zonder passie zou ik dit werk niet kunnen doen.”

Gielen: “Dit is een functie waarbij ondernemerschap heel belangrijk is. Hoewel ik zelf niet uit een ondernemersfamilie kom heb ik wel een profiel dat daaraan voldoet. Voor deze functie is het belangrijk dat je kunt omgaan met bureaucratie. Die komt nu eenmaal voort uit ons democratisch bestel en beschouw ik als een gegeven. Ik accepteer de manier waarop we hier met elkaar werken. Ik zie mijn werk als een schaakspel: Hoe kan ik dat schaakstuk, die bureaucratie hier in huis, zo bewegen dat we komen waar we willen zijn? Daarvoor is het belangrijk rustig te blijven als het lastig wordt, de grote lijnen te blijven zien en met de vuist op tafel te slaan als iets of iemand echt te ver gaat.”

Van vele markten thuis

“Mijn functie bestaat uit twee onderdelen. Enerzijds zorg ik er als gebiedsmanager voor dat de binnenstad goed functioneert, zodat er voldoende mensen naar de binnenstad komen, dat we voldoende evenementen hebben, dat er ’s avonds wat te doen is, dat de expats het naar hun zin hebben in de binnenstad, enzovoorts.” Daarbij werkt ze nauw samen met tal van partijen in de detailhandel, cultuursector, horeca en vastgoed. Al die partijen hebben een belang in de binnenstad en willen er ook iets mee. “Met elkaar vragen we ons af welke ontwikkelingen wij zien voor de toekomst en hoe we daarmee om willen gaan. Dat gesprek hebben we nadrukkelijk gevoerd bij opstellen van de binnenstadsvisie Binnenstad Eindhoven, Internationale hotspot, die in 2016 is vastgesteld. Het gaat dus primair over het met elkaar waarmaken van de daarin geformuleerde binnenstedelijke ambities.”

“Anderzijds ben ik intern opdrachtgever voor de verkoop van gemeentelijke grond en gebouwen in ontwikkelgebieden. Dat is echt een heel specifieke tak van sport, die compleet andere kennis en vaardigheden vraagt, en waar heel andere partijen bij betrokken zijn. Ik zit dan met projectontwikkelaars aan tafel om over grondexploitaties te praten. Ik zorg voor het uitschrijven van tenders waar marktpartijen op in kunnen schrijven. De gemeente Eindhoven heeft dan een rol als private partij. Als verkoper van grond of gebouwen hebben wij een duidelijke wens ten aanzien van de ontwikkeling door de nieuwe eigenaar. De nieuwe functie van een gebouw moet passen bij de plek in de stad en echt in de breedte toegevoegde waarde bieden. Daarnaast zit ook het opdrachtgeverschap voor andere gemeentelijke projecten in mijn portefeuille, zoals herinrichting van de openbare ruimte. Nu staat bijvoorbeeld de herinrichting van de complete binnenstad op stapel; een project met veel impact en belanghebbenden, en daarnaast veel mensen uit de hele stad die zich hier betrokken bij voelen of er een mening over hebben.”

Gielen: “Mijn functie vraagt dat je van vele markten een beetje thuis bent. Dat je integraal kunt kijken en goed met mensen kunt omgaan. Dat je snel kunt schakelen en in staat bent om een netwerk op te bouwen en te onderhouden. Maar ook dat je alert blijft op trends en ontwikkelingen in binnensteden en op specifieke vakgebieden. Ik vind dat ik overal genoeg van moet weten. Gelukkig heb ik veel collega’s die specifieke kennis hebben. Binnen de gemeente werk ik samen met allerlei disciplines. Waar nodig schakel ik collega’s inhoudelijk bij. Als het in een overleg met horecaondernemers over de drank- en horecawet gaat dan neem ik een collega mee die daar veel verstand van heeft. Zo leer je steeds weer bij over allerlei onderwerpen. Daarnaast ga ik soms naar thematische bijeenkomsten buiten de deur. Bijvoorbeeld over vastgoed, crowdfunding, wonen boven winkels of digitale ontwikkelingen zoals smart cities.”

Gemeentelijke visie cruciaal

Het is volgens Gielen van groot belang dat de gemeente een langetermijnvisie heeft op de binnenstad en vanuit die visie bepaalde ontwikkelingen al dan niet stimuleert of toestaat. Een goede gemeentelijke visie op de binnenstad kan er alleen zijn als de gemeente goed is aangehaakt bij alles wat er speelt. “In Eindhoven hebben we die binnenstadsvisie in samenwerking met allerlei partijen uit de stad opgesteld. Dat maakt dat we het hier met elkaar eens zijn over de te varen koers.”

“In Eindhoven hebben we een heel uitgebreid netwerk van partijen dat ontzettend goed met elkaar samenwerkt. De ondernemers, vastgoedeigenaren, bewoners en bezoekers maken de stad en wij zijn faciliterend en geven richting waar mogelijk of gewenst. Wij investeren al heel lang in dat netwerk van samenwerkende partijen omdat wij het van groot belang vinden dat de binnenstad goed georganiseerd is. Want alleen dan kan je aan zo’n stad werken. Mede door die goede samenwerking verkeren we in de gelukkige positie dat we het als stad heel goed doen: met het retail- en horeca-aanbod gaat het goed, er is veel belangstelling vanuit de vastgoedmarkt en qua inwoneraantal zit de groei er behoorlijk in.”

“Wij hebben het hele proces van het instandhouden en onderhouden van het netwerk uitbesteed aan een extern bureau voor binnenstedelijke ontwikkelingen, dat ervoor zorgt dat ondernemers periodiek met elkaar, bewoners en andere stakeholders aan tafel zitten. Maar het functioneert ook als een laagdrempelig voorportaal voor ‘individuele gevallen’. Je komt makkelijk met medewerkers van dat bureau in contact en zij weten precies wie ze voor welk probleem binnen de gemeente moeten benaderen. Daarnaast maken ze afspraken, stellen ze de agenda op en vervullen ze in voorkomende gevallen de rol van voorzitter tijdens het overleg. Deze manier van werken maakt dat ik – als vertegenwoordiger van de gemeente – als één van de partijen aan tafel kan zitten en me volledig kan richten op de inhoud en het verwezenlijken van onze gezamenlijke ambities voor de binnenstad. Ik zie mijzelf als redelijk neutraal en onafhankelijk en met oog voor het gezamenlijke belang. En natuurlijk als vertegenwoordiger van ‘het veelkoppige monster’ dat de gemeente is, waarbij ik ook de link tussen gemeentebestuur en partijen in de binnenstad ben.”

Kwaliteiten en vaardigheden

“Men heeft destijds voor mij gekozen op basis van mijn kwaliteiten en vaardigheden. Ik ontdekte steeds meer dat ik het leuk vond om met partijen aan zo’n binnenstad te werken en een veelvoud van aspecten mee te nemen. Ik ben aardig genoeg dat mensen met mij om tafel willen en stevig genoeg om knopen door te hakken als het moet. Beide is nodig in deze functie. Je moet een netwerk opbouwen en dat kan alleen maar als je open staat voor de ideeën van anderen, als je iets wilt ontdekken, als je wilt luisteren. Je hebt veel tegengestelde belangen in de binnenstad, dus het vraagt ook dat je op een tactische manier kunt bemiddelen. De ene keer gaat het om het bereiken van consensus, de andere keer is het goed voor de stad als een bepaald belang prevaleert. Uiteindelijk wil je vooral on speaking terms blijven, zeker met de partijen waar je nog jarenlang mee te maken hebt. “

Daarnaast is basiskennis op allerlei gebieden een vereiste. “Ik weet nog dat toen ik hier net in dienst was, ik over weinig inhoudelijke kennis beschikte. Dat maakt het moeilijk om tot zaken te kunnen doen. Zonder basiskennis zit je er niet comfortabel bij als sprake is van conflicterende belangen. Je bent dan geen partij aan tafel en wordt niet serieus genomen. Daarom is het belangrijk om op een aantal terreinen te weten wat de trends en ontwikkelingen zijn. Van de onderwerpen waar je vandaag de dag met elkaar over praat wil je eigenlijk al weten welke kant het morgen, overmorgen of over vijf jaar opgaat. Als je daar geen idee van hebt kun je het gesprek van vandaag niet zinvol voeren. Om een voorbeeld te geven: als we het hebben over het planten van bomen in de binnenstad dan mag men van mij een visie verwachten waaruit basiskennis blijkt van ontwikkelingen op het gebied van luchtkwaliteit, gezondheid, klimaatafspraken, fijnstof, omgevingswet, enzovoort.”

Ook politiek bewustzijn is heel belangrijk in deze functie, want de invloed van burgemeester, wethouders en raadsleden op het dagelijkse werk is enorm. “Zelf heb ik regelmatig contact met vier van de zes wethouders en soms met de burgemeester. Daarvoor moet je goed kunnen schakelen en op tijd bedenken wanneer je één van hen wilt spreken, of het belangrijk is dat bestuurders zelf met partijen uit de binnenstad spreken, welke informatie je daarvoor nodig hebt en welke politieke gevoeligheden er (kunnen gaan) spelen. Dat vereist het vermogen om strategisch te kunnen denken en het hebben van een goed intern netwerk om je doel te bereiken. Je moet ad hoc kunnen schakelen maar voor blijvend resultaat heb je vooral een strategie nodig. En ik vind dat de stad het verdient dat mijn lat daarbij altijd hoog ligt.”