Over Decarbonizing Europe
Waar gaat het coronaherstelfonds over?
De Europese Commissie heeft een bedrag van 723,8 miljard euro beschikbaar gesteld om de gevolgen van de coronacrisis te bestrijden en Europa groener, schoner en toekomstbestendig te maken. Alle lidstaten konden plannen indienen voor een uitkering uit dit fonds.
Wie doen er allemaal mee?
Alle lidstaten van de Europese Unie. Alle lidstaten? Nee, Nederland heeft nog geen plannen ingediend. Hoewel eind januari bekend werd dat er achter de schermen in Nederland hard is gewerkt om de Europese miljarden binnen te slepen.
Waar moeten de lidstaten het geld aan uitgeven?
Minstens 37 procent moet worden gebruikt voor vergroening en 20 procent voor digitalisering. Daarnaast zijn er nog andere speerpunten:
– Smart, sustainable and inclusive growth
– Social and territorial cohesion
– Public health, economic social and institutional resilience
– Policy for future generations
Wat gebeurt er nog meer?
Verder heeft de EC nog enkele zogenoemde flagship areas benoemd:
Power up
Renovate
Recharge and Refuel
Connect
Modernise
Scale-up
Reskill and upskill
Wat gaat Innovation Origins doen?
De komende maanden besteden we aandacht aan de uitvoering van de plannen. We beschrijven wat elk land doet om de CO2-uitstoot terug te dringen en we maken reportages van innovatieve projecten. Aan de hand van infographics kun je de inspanningen van de lidstaten met elkaar vergelijken.
Een crisis als de coronapandemie vraagt om stevige maatregelen. De EU heeft 723,8 miljard vrijgemaakt om met het coronaherstelfonds (Recovery and Resilience Facility; RRF) de Europese economie uit de door corona veroorzaakte recessie te trekken. Om aanspraak te maken op een deel van die grote zak geld, dienen lidstaten een plan in bij de Europese Commissie. In de serie Decarbonizing Europe leggen we die plannen onder een vergrootglas.
Het Belgisch coronaherstelplan krijgt van de Europese Commissie naar schatting 5,9 miljard euro om de coronacrisis te boven te komen. Er staan 124 investerings- en hervormingsprojecten op het programma, onder meer op het vlak van vergroening en digitalisering. Het plan moet de groene transitie nog verder versnellen.
Wat CO2-uitstoot betreft, staat België in Europa op de zevende plaats. De emissie van broeikasgassen in België bedraagt 10,6 ton CO2-equivalent per hoofd van de bevolking, volgens Eurostat. De Belgische uitstoot is aanzienlijk hoger dan het EU-27-gemiddelde van 8,4 ton per hoofd van de bevolking. Deze indicator meet de totale nationale emissies van de zogenaamde ‘Kyoto-mand’ van broeikasgassen, waaronder kooldioxide (CO2), methaan (CH4), lachgas (N2O) en de zogenaamde F-gassen (fluorkoolwaterstoffen, perfluorkoolstoffen, stikstoftrifluoride (NF3) en zwavelhexafluoride (SF6).
Flink wat van die vervuiling wordt – naast de zware industrie – door verkeer veroorzaakt. Daarom neemt België ingrijpende maatregelen. Vanaf 2026 zijn alleen nog bedrijfswagens die geen broeikasgassen uitstoten, zoals elektrische auto’s, fiscaal aftrekbaar in België. Vanaf 2029 kan je geen nieuwe wagen op diesel, benzine of met een hybride motor meer laten registreren. Fossiele brandstofwagens – benzine of diesel – zijn in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest niet meer welkom vanaf 2035. Voor diesel geldt dat zelfs al vanaf 2030.
Windmolenparken
De productie van hernieuwbare energie op zee vormt een belangrijk element in de Belgische energiemix. Er komt onder meer een energie-eiland voor de kust, dat huidige en toekomstige Belgische windmolenparken op zee met elkaar moet verbinden. Ook kan het voor de verbinding zorgen met de windmolenparken van de andere Noordzeelanden. Het plan ondersteunt de groene transitie door investeringen van ruim 1,6 miljard euro (ondersteund door een miljard Europese subsidies) in het energiezuinig renoveren van gebouwen, waaronder sociale woningbouw.
Verder wordt 1,9 miljard euro geïnvesteerd (ondersteund door een miljard Europese subsidies) in duurzame mobiliteit. De federale regering heeft grote ambities om meer mensen en bedrijven voor het openbaar vervoer te laten kiezen. Het gaat daarbij om verbetering van de spoorweginfrastructuur, financiering van groene bussen in het openbaar vervoer, plaatsing van elektrische laadstations, ontwikkeling van stedelijk openbaar vervoer en de aanleg of renovatie van fietspaden.
Goederenvervoer per spoor
Verder wil de federale regering in de periode tot 2030 het volume van het goederenvervoer per spoorvervoer verdubbelen. Er zijn dan ook heel wat investeringen gepland in de havens van Antwerpen, Gent en Zeebrugge. Maar ook in de strategische Montzen-route, de Athus-Meuselijn en spooraansluitingen naar grote bedrijven. Die investeringen voor het goederenvervoer komen ook de reizigers ten goede. Goederen- en reizigerstreinen gebruiken immers het zelfde spoornet.
Een ander deel van de spoorinvesteringen gaat naar de spooras tussen Brussel en Luxemburg (de zogenaamde ‘As 3’). België wil meer internationale dag- en nachttreinverbindingen, met Brussel als internationaal spoorknooppunt. De geplande investeringen verbinden Europese hoofdsteden Brussel, Luxemburg en Straatsburg met elkaar en verbeteren ook de verbinding van de Benelux met Frankrijk, Zwitserland en Italië. Het gaat om een lijn met een groot reizigerspotentieel. Dankzij de bijkomende middelen worden de geplande investeringen versneld, zodat de gemoderniseerde spoorverbinding al in de loop van 2028 in dienst kan worden genomen. De reistijd tussen Brussel en Luxemburg wordt een half uur ingekort voor de snelste treinen op deze verbinding.
NextGeneration EU
De coronacrisis is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Met NextGenerationEU – met 806,9 miljard euro het grootste herstelplan ooit – wil de Europese Unie de lidstaten helpen om sterker uit de crisis tevoorschijn te komen. Het coronaherstelfonds vormt de kern van dit plan (723,8 miljard euro).
Dit fonds heeft twee doelen: ten eerste de Europese economie uit de recessie trekken die door de coronapandemie is veroorzaakt. Tegelijkertijd is het bedoeld om een impuls te geven aan belangrijke investeringen voor de toekomst en aan maatregelen om verandering door te voeren.
Alle 27 lidstaten hebben een plan ingediend. Of al het geld ook daadwerkelijk wordt uitgekeerd, is afhankelijk van een uiteindelijke beoordeling van de projecten. Zo moeten bijvoorbeeld de landen ten minste 37 procent van hun begroting besteden aan klimaatmaatregelen en 20 procent aan digitalisering.
Metro-netwerk
Alle drie gewesten van de federale staat België (Vlaanderen, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waalse Gewest) profiteren van het geld uit het coronaherstelfonds. In Vlaanderen alleen al gaat meer dan 800 miljoen euro naar duurzame mobiliteit. Er wordt onder meer geld uitgetrokken voor verdere vergroening van bussen van openbaar vervoerder De Lijn en er komt zuinige ledverlichting langs Vlaamse gewestwegen. Daarnaast pakt het gewest de verkeersveiligheid aan op onder meer schoolroutes en gevaarlijke punten. Ook naar een veilige en comfortabele fietsinfrastructuur (onder andere fietsbruggen, – fietstunnels – fietspaden) gaat veel geld. Ten slotte krijgt het vergroenen van het goedervervoer via de modal shift naar water veel aandacht.
De Brusselse regering wil meer bussen in het openbaar vervoer vergroenen. Wallonië wil dan weer het tramnetwerk in Luik uitbreiden en beter laten aansluiten op het fiets- en spoornetwerk. In Charleroi moet het metronetwerk gerenoveerd worden. De investeringen bedragen 61,5 miljoen euro en worden aangevuld met een pakket aan hervormingen die e-mobiliteit in de drie gewesten een boost moeten geven. Deze maatregelen zullen ertoe bijdragen dat de nationale doelstelling om tegen 2025 ten minste 80.000 openbare laadstations te financieren, wordt overschreden.
Waterstof
Het plan ondersteunt het koolstofarm maken van de energiesector door het gebruik van waterstof als alternatieve energiebron voor de zware, koolstofintensieve industrie te bevorderen. Daarvoor is in het plan 292 miljoen euro gereserveerd. Op het gebied van biodiversiteit en aanpassing aan de klimaatverandering zal 400 miljoen euro worden geïnvesteerd voor het opnieuw verbinden van ecosystemen, het verbeteren van beschermde natuurgebieden, bossen en wetlands. Ook neemt het land maatregelen voor duurzaam waterbeheer om zo beter tegen de gevolgen van de klimaatverandering opgewassen te zijn.
Zo gebruikt Vlaanderen voor de zogenoemde Blue Deal, die tot doel heeft het waterbeheer in Vlaanderen anders aan te pakken. Er wordt ingezet op natte natuur en waterbuffers. Vlaanderen is een regio die gevoelig voor aan waterschaarste en droogte.
Digitalisering
Verder staan er heel wat plannen op stapel rond digitalisering: tal van overheidsdiensten worden gedigitaliseerd en er zijn meerdere projecten tegen cybercriminaliteit. Daarnaast moet het herstelplan economische en sociale veerkracht versterken: er is veel geld gereserveerd voor opleiding en inclusie. Het totale pakket moet de economische groei stimuleren en banen creëren. Volgens een modelsimulatie van de Europese Commissie zal het herstelplan het bruto binnenlands product van België tegen 2026 met 0,9 procent doen stijgen en 16.000 nieuwe banen creëren.
Steun ons!
Innovation Origins is een onafhankelijk nieuwsplatform, dat een onconventioneel verdienmodel heeft. Wij worden gesponsord door bedrijven die onze missie steunen: het verhaal van innovatie verspreiden. Lees hier meer.
Op Innovation Origins kan je altijd gratis artikelen lezen. Dat willen we ook zo houden. Heb je nou zo erg genoten van de artikelen dat je ons een bedankje wil geven? Gebruik dan de donatie-knop hieronder:
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
