Bacteriën halen paracetamol uit afvalwater

By Cindy Cloin

Elke keer als iemand medicijnen inneemt, komt een klein daarvan via de urine in het afvalwater terecht. Het bereikt ook het oppervlaktewater en zelfs drinkwater (in kleine concentraties). Jaarlijks gaat het om zo’n 140 ton resten van medicijnen, met allerlei gevolgen voor vissen en andere dieren en planten die in en om het water leven. 

Micro-organismen kunnen het afvalwater reinigen en medicijnresten afbreken. “We wisten al dat bepaalde stoffen zoals paracetamol worden verwijderd door bacteriën”, vertelt microbiologe Ana Rios-Miguel, die op 14 september promoveert aan de Radboud Universiteit in Nijmegen op onderzoek naar de microbiële verwijdering van geneesmiddelen onder omstandigheden van een afvalwaterzuiveringsinstallatie. “Hoe het proces werkt en welke mechanismen er aan dit proces ten grondslag liggen was nog onbekend.” 

Nanozeefjes halen vieze deeltjes uit het afvalwater

De UT opende op dinsdag 17 mei een membraanproefinstallatie op de rioolwaterzuivering Enschede.

Opeten

Bij onderzoek in het lab bekeek Rios-Miguel samples van afvalwater waar paracetamol aan toe werd gevoegd. Vervolgens bestudeerde zij hoe bacteriën de werkzame stoffen uit paracetamol als het ware ‘opaten’. “We hebben niets nieuws toegevoegd, maar onderzocht naar wat er precies gebeurt.”

Genetische elementen

Zo ontdekte Rios-Miguel dat hogere medicijnconcentraties in het afvalwater de verwijderingssnelheid verhogen. Ook vond zij welke genetische elementen verantwoordelijk zijn voor de omzetting van paracetamol in afvalwaterzuiveringsinstallaties. Door deze kennis wordt het in de toekomst mogelijk om micro-organismen gerichter in te zetten bij afvalwaterzuivering. 

Er zijn op dit moment twee belangrijke methodes om medicijnresten uit rioolwater te verwijderen, namelijk met ozon- en UV-technologie en actieve koolstof (poederkool). Medicijnresten hechten zich aan de actieve koolstof en verdwijnen zo gedeeltelijk uit het water. Rios-Miguel: “Het nadeel van actieve koolstof is dat het duur is en dat het een grote CO2-footprint heeft. Maar micro-organismen kunnen de werking van de actieve koolstof verbeteren en verlengen, waardoor je effectiever en milieuvriendelijker medicijnresten kunt verwijderen.” 
Het onderzoek naar de werking van micro-organismen in afvalwater wordt verder voortgezet aan de Nijmeegse universiteit. Rios-Miguel wil haar onderzoek gebruiken om oplossingen mee te bedenken voor afvalwaterzuivering in de praktijk.