Polarstern
Author profile picture

Zaterdag start een internationaal onderzoeksteam onder leiding van het Alfred Wegener Instituut (AWI) een expeditie naar de afgelegen Larsen C-ijsplaat. Hun doel: De onderzoekers willen het ecosysteem onder de mega ijsschots verkennen. In juli 2017 brak de enorme ijsberg, zeven keer zo groot als Berlijn, af van de Antarctische Larsen ijsplaat. Door het afbreken van A-68, zoals de schots in wetenschappelijke kringen wordt genoemd, werd een oppervlakte van ongeveer 5.800 vierkante kilometer blootgesteld, die voorheen bedekt was met een honderden meters dikke laag ijs.

De onderzoekers zijn van plan om per schip van Punta Arenas (Chili) naar het gebied ten oosten van het Antarctische schiereiland te reizen om daar, onder andere, monsters te nemen van deze tot nu toe nog niet onderzochte zeebodem. De reis met het ijsbrekersschip ‘Polarstern’ duurt negen weken. De moeilijke navigatie door het zee-ijs wordt door middel van satellietbeelden ondersteund.

Dringende missie

De missie is dringend: het ecosysteem, dat waarschijnlijk al duizenden jaren bedekt heeft gelegen met ijs, zou snel kunnen veranderen met het nu nieuwe, binnenkomende licht. “De expeditie naar de Larsen C-ijsplaat is een unieke kans voor de internationale onderzoeksgemeenschap om interdisciplinair onderzoek uit te voeren in de regio die aan klimaatverandering onderhevig is”, zegt Dr. Boris Dorschel, de wetenschappelijke leider van de expeditie.

Omdat Larsen C zeer zuidelijk op Antarctica ligt, is er nog steeds veel ijs, zelfs in tijden van minimale ijs bedekking. Toch moet de expeditie zo snel mogelijk plaatsvinden. De onderzoekers hopen inzicht te krijgen in de onlangs bevrijde wereld en hopen enkele geheimen van de ijsplaat en de A68-ijsberg bloot te leggen. Ook zullen de zeebodemstructuren worden onderzocht. Ze zullen ook gebruik maken van hoge-resolutie satellietgegevens en de helikopter aan boord van de Polarstern.

Dramatische ecologische veranderingen

“Het afkalven van A-68 is een unieke kans om het mariene leven te bestuderen dat een dramatische ecologische verandering ondergaat,” zegt mariene bioloog Dr. Huw Griffiths van het British Antarctic Survey (BAS). Hij leidt één van de projecten die de zeebodem biologie onderzoekt. Omdat het gebied al duizenden jaren geen zonlicht meer heeft gezien, denken onderzoekers dat allerlei leven zich hier heeft ontwikkeld. Deze organismen zouden zich kunnen hebben aangepast aan een leven met weinig beschikbaar voedsel. Griffiths voegt daaraan toe: “De afbraak van deze enorme ijsberg is als het dak van een grot. Voor het eerst in duizenden jaren kan zonlicht ervoor zorgen dat er microalgen op het wateroppervlak groeien, waardoor de hele voedselketen verandert en vervolgens andere soorten zich gaan koloniseren.”

Het expeditie team zal dieren, micro-organismen, plankton, mariene sedimenten en watermonsters bestuderen. Er wordt gebruik gemaakt van diverse apparatuur, waaronder onderwater videocamera’s en een slee die gebruikt wordt om kleine dieren van de zeebodem te verzamelen. Met behulp van sonarsystemen zullen ze ook de zeebodem nauwkeurig meten.

Achtergrond

Het Alfred Wegener Instituut, Helmholtz Centre for Polar and Marine Research (AWI), is gespecialiseerd in onderzoeken in de poolcirkels. Het instituut coördineert het poolonderzoek vanuit Duitsland en voorziet de internationale wetenschap van belangrijke infrastructuur. Dit doen middels de ijsbreker Polarstern en stations in het Noordpoolgebied en Antarctica. Het Alfred Wegener Instituut is een van de 19 onderzoekscentra van de Helmholtz Vereniging, de grootste wetenschappelijke organisatie in Duitsland.