De dubbele manier waarop Rob van Gijzel zijn vertrek als burgemeester vandaag onderbouwde, snijdt hout. Natuurlijk is het voor een opvolger beter als hij niet midden in een verkiezingstijd aantreedt maar in relatieve rust kan wennen aan zijn rol. Net zoals het klopt dat hij al bij zijn herbenoeming aankondigde dat het misschien niet voor een volle periode zou zijn. Kortom, hij houdt woord en helpt zijn opvolger. En dat hij, los daarvan, ook zelf nog één keer een carrièrestap wil maken, dat is al even geloofwaardig.
Toch kan dat voor de Eindhovenaren die samen met hem die strijd hebben gevoerd, die net als hij genieten van het herwonnen aanzien van de stad, niet het hele verhaal zijn. Het is nu eenmaal lastig te accepteren dat iemand die zich zozeer heeft ingezet voor zijn stad en daarbij zoveel successen boekte, ineens de handdoek in de ring gooit. Eindhoven is bepaald nog niet af en ook Van Gijzels eigen agenda kent nog genoeg uitdagingen. Hoe moet dat nu verder zonder de man die er in acht jaar tijd in slaagde om een van de lelijkste eendjes van het land letterlijk door te ontwikkelen in een Brainport voor de complete wereld?
Ga daar als opvolger maar eens aan staan.
Het ligt inderdaad voor de hand om nu te roepen dat dit besluit de stad schade gaat berokkenen. Maar er zijn minstens zoveel redenen om het omgekeerde te beweren. Meest belangrijk: van de dossiers die Van Gijzel het meest aan het hart gaan, ligt de ontknoping niet bepaald binnen handbereik. Sterker nog, het zijn een voor een zaken die misschien zelfs met een derde ambtstermijn (als de wet die al zou toestaan) nog niet gehaald zouden kunnen worden.
Die gedachte moet een rol hebben gespeeld in het hoofd van een burgemeester die – zoals Van Gijzel altijd heeft weten te doen – kritisch naar zijn eigen effectiviteit kijkt. Hoe zinvol zou het zijn geweest om nog een paar jaar te blijven roepen om een eigen Rijksmuseum? Hoe verstandig zou het zijn om te blijven vragen om een beter drugsbeleid? En hoe lang is het vol te houden om te blijven hameren op een bestuurlijke herziening, als je weet dat je daarin misschien in theorie wel gelijk hebt maar dat gezien de huidige organisatie van onze democratie nooit gaat krijgen?
Het is uitgesloten dat Van Gijzel dit soort gedachten niet heeft laten meewegen. Natuurlijk heeft hij geen zin om keer op keer diezelfde langspeelplaat te blijven afdraaien. Negen maanden, dat houdt hij nog wel vol. Misschien kan hij er juist vanwege een sterker gevoelde vrijheid van handelen nog wel een eindsprint uit slepen waar Eindhoven nog veel plezier aan gaat beleven. Maar meer dan dat zal lastig worden. Een Van Gijzel kan niet draaien op routine. Deze burgemeester is er niet om “op de winkel te passen”. Hij moet, zoals hij het zelf vanavond aangaf, “losmaken, vernieuwen, kantelen en verbinden”. Als de mogelijkheden daartoe kleiner worden, is het tijd om plaats te maken.
De door Van Gijzel genoemde vertrekredenen zijn oprecht en zinnig. Maar juist de niet uitgesproken gedachten maken het tot een verstandig besluit. Voor zijn opvolger, voor de stad en voor hemzelf.