De laatste keer dat een grote herindeling officieel op de Eindhovense agenda stond, vond de stad ferme tegenstand bij provincie en Rijk. Hoe anders is dat nu. De oproep van burgemeester John Jorritsma om een grotere en daarmee krachtigere gemeente te laten ontstaan, kan op dit moment rekenen op de volle steun van de hogere overheden. Daarmee lijkt Jorritsma’s gevoel voor timing beter dan dat van Rein Welschen in 2002.
Lees ook: Eindhoven stuurt aan op grote herindeling in de regio
Sterker nog, Jorritsma’s wens om Eindhoven uit te breiden met de gemeenten Veldhoven, Best, Son, Nuenen, Oirschot, Waalre en Geldrop heeft veel weg van het inkoppen van de strakke voorzet die commissaris van de Koning Van de Donk recentelijk gaf. Immers, de manier waarop Brabant pleit voor het doorschuiven van verantwoordelijkheden van de kleine gemeenten naar het grote Eindhoven was weliswaar logisch, maar ontbeerde de democratische onderbouwing. Dat manco lost Jorritsma op met zijn voorstel, want door een grote gemeente te creëren kunnen ook de burgers uit pakweg Nuenen en Oirschot weer meebeslissen over het gezamenlijke beleid.
Wat Rob van Gijzel nooit aandurfde (hij hield het bij de noodzaak om – binnen de grenzen van het huidige Eindhoven – door te groeien naar 300.000 inwoners), pakt Jorritsma bij de eerste de beste gelegenheid op. Zijn kennismakingstijd is voorbij en dat zal de regio weten ook. Het is het begin van een ongetwijfeld lang en ingewikkeld proces, dat ongetwijfeld ook ooit nog gaat leiden tot het samenvoegen van de vier grote gemeenten die nu in Zuid-Oost Brabant moeten gaan ontstaan. Die ultieme stap is ook voor Jorritsma momenteel nog een brug te ver. Maar hij heeft – op de tekentafel in de beslotenheid van de Eindhovense collegekamer – vast ook al wel dat vervolgproces geschetst. Dat dat nu niet formeel wordt ingebracht, kan wel eens met hetzelfde gevoel voor timing te maken hebben dat hem nu brengt tot de wens voor een “beperkt groter” Eindhoven.
(lees verder onder de grafiek)
Het proces van 21 naar 4 is, met andere woorden, slechts een eerste stap. Maar wel een belangrijke, zowel voor Eindhoven als voor Nederland. Want als je ambitie is om op wereldschaal een rol van betekenis te kunnen spelen, moet elke ongewenste stroperigheid de kop in worden gedrukt. De tijd die de stad nu kwijt is aan overleg met kleinere gemeenten met andere belangen – hoe constructief ook – helpt daar niet bij. Net zo min als de constante strijd om in Den Haag serieus genomen te worden. En vanuit het landelijke perspectief: het wordt een stuk vanzelfsprekender om een groter Eindhoven de benodigde voorzieningen te gunnen, dan dat tot nu toe was.
Daarmee snijdt het mes aan twee kanten, want als Brainport Eindhoven wel die betere verbindingen en een volwassen sport- en cultuuraanbod krijgt, wordt het aantrekken van talenten van buiten ook weer makkelijker. Waarmee de positie van de stad – en het land! – alleen maar verder verbetert.
(Foto: Burgemeester John Jorritsma met Commissaris Van de Donk bij de aanstelling van Jorritsma in september)