Bij afval denk je niet meteen aan waarde, aan geld. Laat staan aan goud. En toch is het tijd om die associatie wel te gaan ontwikkelen. SIMS legt uit waarom.
Op het bedrijfsterrein van SIMS Recycling Solutions, “’s werelds grootste electronica recovery en recycling bedrijf“, komt een divers gezelschap bijeen voor de inspiratiesessie Circulaire economie ‘van afval tot grondstof’. Mensen uit het bedrijfsleven en medewerkers van de gemeente Eindhoven, allen met het onderwerp duurzaamheid op hun dagelijkse agenda, luisteren aandachtig naar Jan-Peter van de Reijt, backoffice manager bij SIMS, met zijn verhaal over de afvalverwerker.
Recycling
“We recyclen en refurbishen. Tenminste, als de klant dat wil. Het overgrote deel van de werkzaamheden op dit terrein in Eindhoven bestaat uit recyclen. Want vaak ontstaat uit het recycleproces een nieuwe grondstof waar vervolgens een nieuw product van kan worden ontwikkeld”, zegt Van de Reijt.
Het bedrijf werkt samen met klanten en afnemers over de hele wereld. Denk daarbij aan producenten van electronica-apparatuur aan de ene kant en versmelters aan de andere. Een andere belangrijke leverancier is Wecycle, dat in Nederland electronica inzamelt. “We verwerken alle apparaten met een stekker, behalve witgoed. Daar zijn andere bedrijven in gespecialiseerd.”
Versmelten
De versmelters zien het liefst zo gedetailleerd mogelijk afval, versnipperd in deeltjes. Het gaat dan om printplaten bijvoorbeeld, waar een hoog gehalte aan waardevolle materialen zoals koper, zilver, ijzer, aluminium en zelfs goud in zit. Het laagwaardige materiaal is bijvoorbeeld plastic.
“70.000 ton aan apparaten wordt hier jaarlijks verwerkt”, zegt Van de Reijt trots. “En het wordt alsmaar meer. Dat betekent dat we het goed doen. Meer dan 60% van het ingezamelde afval door Wecycle (dat op 12 centra in Nederland inzamelt) komt naar Eindhoven. Denk dan aan tv’s, stofzuigers, flatscreens. Een andere bron voor ons is ‘trading’: materialen van andere partijen die soms al uit elkaar gehaald zijn. En daarnaast B2B: bijvoorbeeld de telecomsector, producenten, importeurs. Met name in oude telefoons en kabels zit veel hoogwaardig materiaal zoals koper en goud.”
Urban mining
“Je vraagt je misschien af: waarom recycling? Welnu, wij noemen het ook wel ‘urban mining’, zegt Van de Reijt. “We mijnen eigenlijk bij producten die al aanwezig zijn, in plaats van bij de ruwe grondstoffen. En het voordeel is: het kost veel minder energie en is beter voor het milieu. Bovendien zijn deze grondstoffen ook niet meer oneindig lang te verkrijgen. Dus een nieuwe oplossing moest er komen. Tegelijk weten we dat het gebruik van deze grondstoffen exponentieel toeneemt.
Een paar feiten:
- Het mijnen van koper uit producten scheelt 85% energie ten opzichte van het mijnen van de ruwe grondstof.
- Er wordt 20 tot 50 miljoen ton e-waste gedumpt als afval, per jaar, bijvoorbeeld in landen in Afrika.
- 70% van de zware metalen in het dumpafval komt van e-waste
- SIM bespaart 13,2 miljoen ton CO2 per jaar door e-waste te recyclen
SIMS kan ruim 98% van dit afval recyclen, en verwerken tot ijzer, aluminium, plastics (of een mix, waar bijvoorbeeld de Amsterdammertjes van worden gemaakt, en ABS): ofwel: veel hoogwaardig materiaal. Het hoogwaardige materiaal wordt vervolgens verkocht aan smelters. Zij smelten het en maken er koperplaten van. Of goudstaven.
Modern design moeilijker recyclebaar
“Hoe nieuwer de producten, hoe platter het design vaak, en hoe moeilijker om de materialen eruit te destilleren. Dat is iets waar we de producenten bewust van zouden willen maken,” zegt Van de Reijt. De nieuwere apparaten zijn daardoor veel minder duurzaam. De controle ligt op dit moment nog volledig bij de producenten die nieuwe producten in de markt willen zetten. Zij blijven aan de macht. Misschien is dat ook de reden waarom de fairphone, een modulair samen te stellen telefoon, nog niet grootschalig wordt ingezet? “Dat is een mooie ontwikkeling, maar de meeste producenten zijn daar nog niet. De traditionale marketing is daar nog niet”. Ook worden er nog geen bioplastics in electronica verwerkt. “Die plastics gaan naar tomatenbakjes.”
Duurzaam Eindhoven
Lorenzo Goudsmits, trainee bij de gemeente Eindhoven, vertelt over de vier pijlers waarop het duurzaamheidsbeleid van de stad is gestoeld: mobiliteit, energie, MVO en bouwen & wonen. Gemeente Eindhoven heeft met de 21 regiogemeenten de doelstelling vastgelegd van 5% restafval in 2020. Cure, de inzameldienst voor de gemeenten Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Valkenswaard, heeft die doelstelling voor zichzelf aangescherpt naar 0% restafval. “Dit betekent dat al het huidige restafval zal wordt opgewerkt tot nieuwe grondstof.” Ook attendeert Lorenzo de aanwezigen op een grote meerdaagse conferentie over duurzaamheid die start op 19 september en een vervolg krijgt op 28 en 29 september. “We willen in gesprek met partners en inwoners over de mogelijkheden en de vormgeving van o.a. de circulaire economie. Er bestaan al veel mooie initiatieven, die willen we helpen en een podium geven.”
De fabriek
En dan is er tijd voor een rondleiding over het terrein van SIMS.
We zien machines. “We hebben samen met TNO een machine samengesteld die kwik uit de apparaten haalt. Het poeder dat daarbij ontstaat is gevaarlijk en wordt direct, in een gesloten systeem, afgevoerd.”
We zien beeldschermen liggen, zij aan zij opgestapeld in rekken. “Deze worden netjes opgestapeld door Wecycle zodat het kwik er niet direct uit ontsnapt.
Dan zien we grote bergen vermalen computers en andere apparaten. Je ziet er glimmende deeltjes tussen liggen. “De kleine printplaatjes zijn hoogwaardig afvalmateriaal. Die moeten we eruit sorteren. Het plastic wordt afgenomen door partijen die het verwerken.”
Vervolgens zien we een enorme fabriekshal. Met draaiende lopende banden, infraroodcamera’s en magneten. Het electronica-afval gaat hier in een sneltreinvaart over een labyrint aan banden. En komt er vervolgens, gesorteerd, uit. “Als de klant het wil, sorteren we het nóg eens. Maar dat is afhankelijk van de afzetmarkt.”
De laatste hal verbaast misschien nog wel het meest: daar staan printers, rijen dik, nog nieuw in de doos. Te wachten om vernietigd, of beter gezegd, gerecycled te worden. “Ik zie dit ook met tranen in mijn ogen aan. De producten zijn afgeschreven of niet meer marktwaardig, en moeten daarom weg. Wij kunnen ze verwerken tot nieuwe grondstof. Maar eigenlijk is het natuurlijk triest. Gelukkig komen er steeds meer refurbish-afdelingen terug. Maar die zijn lang weggeweest. We zien ook dure consumentenelektronica. Op verzoek ‘ge-impaired’ en vervolgens ter vernietiging aangeboden. “Voor ons natuurlijk een waardevol product.”
SIMS legt uit dat dankzij hun MVO-beleid ze kunnen werken met een sociale werkplaats van Lunetzorg. Om ons tenslotte langs de spectrometer te voeren: die kan precies meten welke grondstoffen in aangeboden afval zit. “Dat maakt SIMS Eindhoven uniek.”
Verwonderd wandelt het gezelschap terug naar het kantoor.
Op de hoofdfoto: belangstellenden afkomstig uit het Eindhovense (duurzame) bedrijfsleven en werknemers van gemeente Eindhoven, gespecialiseerd in duurzaamheid.
