Cees-Jan Pen is Lector Ondernemende Regio bij Fontys Hogescholen. Hij is gespecialiseerd in leegstand en duurzame verstedelijking, circulaire economie. Hij geeft zijn eerste analyse van het regeerakkoord.
Lees hier meer over de gevolgen van het regeerakkoord voor Brainport Eindhoven
Door Cees-Jan Pen
De timing van het uitkomen van het Regeerakkoord op de dag van de duurzaamheid is goed. Eindelijk ligt er een echt groen regeerakkoord, waarin een van de vier prioriteiten de uitdaging van de klimaatverandering is. Het nieuwe Kabinet is helder: Nederland wordt duurzaam. Parijs gaat heel veel betekenen, dus het is geen verrassing dat de hoofdlijnen van de afspraken op het terrein van klimaat en energie worden verankerd in een Klimaatwet.
Vandaag lanceerde Fontys daarom de duurzaamheidswand, agendeerde dat verduurzaming in elke leerlijn een nadrukkelijke plek moet krijgen en pakt verder door met de minor en het impulsteam Circulaire Economie. In onze ogen schiet het Regeertekort juist tekort op dit vlak: “Als onderdeel van de klimaatopgave worden de afspraken uit het rijksbrede programma circulaire economie en de transitieagenda’s uit het Grondstoffenakkoord uitgevoerd. Daarbij legt het kabinet een extra accent op ontwikkeling en verspreiding van kennis en best practices”. In onze ogen is dit veel te weinig. De goede wil en best practices zijn er al lang, maar doorzettings- en uitvoeringskracht ontbreekt. Ook het Rijk is net als regio’s aan zet. Veel circulaire visies en plannen blijven nu nog teveel steken in mooie woorden, enkele pilots en veel inspiratie. Het is tijd voor een volgende stap.
Brainport Eindhoven
Zoals verwacht wordt de mainport-status van de regio Eindhoven samen met de regio uitgewerkt. De nieuwe Brainport monitor laat ook zien dat de regio de meest dynamische en innovatieve Mainport is. Het is daarom des te belangrijker dat de regionale samenwerking en het regionaal denken snel op een hoger plan komt. Het Kabinet stelt: “In de uitvoering van belangrijke overheidstaken spelen gemeenten en provincies een steeds belangrijkere rol. Krimpregio’s en grootstedelijke gebieden hebben ieder hun eigen aandachtspunten. In gezamenlijke programmatische afspraken met provincies en gemeenten moet hiervoor ruimte zijn, naast nationale opgaven waar we samen voor staan. In het gemeente- en provinciefonds komt extra geld beschikbaar voor deze taken”.
De Metropoolregio Eindhoven moet gewoon voor de raadsverkiezingen programmatische afspraken hebben liggen. Belangrijk onderdeel is dat de regio met het kabinet in overleg met medeoverheden, woningcorporaties en andere stakeholders afspraken maakt over het aanjagen van de woningbouwproductie, verduurzaming gebouwde omgeving en aantal nieuwbouwwoningen per jaar die aardgasloos worden opgeleverd en jaarlijks aantal bestaande woningen die gasvrij gemaakt kunnen worden of in ieder geval zodanig energie-efficiënt te maken dat ze op korte termijn gasloos gemaakt kunnen worden. In ieder geval pakken de provincie en regio met steun Kabinet door met duurzame verstedelijking en transformeren en herbestemmen zien als het nieuwe bouwen. Eindhoven zal een van de transformatiekampioenen blijven.
Het topsectorenbeleid gaat meer om de economische kansen rond drie grote maatschappelijke thema’s: energietransitie/duurzaamheid; landbouw/water/voedsel; en quantum/hightech/nano/
De luchtkwaliteit is de regio Eindhoven moet sterk verbeteren. Het Kabinet denkt aan: “het instellen van een milieuzone en het hanteren van lagere parkeertarieven voor emissieloze auto’s als instrument voor gemeenten instrumenten om de luchtkwaliteit in binnensteden te verbeteren”. Ook zal er met steun van de gemeente en de provincie extra worden in fietsinfrastructuur en fietsenstallingen bij station Eindhoven. Een impuls voor de luchtkwaliteit is dat in samenspraak met de provincie wordt bezien hoe een warme sanering van de varkenshouderij in belaste gebieden kan worden vormgeven. Het rijk reserveert hiervoor financiële middelen. Teleurstellend is dat zo spoedig mogelijk alleen een kilometerheffing voor vrachtverkeer (“Maut”) wordt ingevoerd en deze periode geen experimenten mogen komen rond rekeningrijden. Dit terwijl we weten dat dit goed is voor de luchtkwaliteit, stedelijke economie en doorstroming. Wel gaat de ontwikkeling van betrouwbare internationale treinverbindingen met de andere Brainport en Duitsland/België door.
Vanuit de regio wordt terecht gehamerd op meer investeren in cultuur en voorzieningen. Het Kabinet koppelt terecht cultuur ook aan een goed vestigingsklimaat. Er komt meer ruimte voor kunst- en cultuuraanbod in de regio en stedelijke centra zoals Groningen, Breda, Enschede en Eindhoven vervullen een belangrijke aanjagende functie. Het is zaak hier snel mee door te pakken en hoop ook dat raadsfracties in hun verkiezingsprogramma’s investeren in cultuur.
En natuurlijk is het terecht dat de salarissen van leraren in het basisonderwijs een flinke impuls krijgen.