De wereld is in de wurggreep van het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2. De angst voor dit Covid-19 virus brengt bij veel mensen de donkerste kant naar boven. Solidariteit, bekijk het maar. De hamsteraar laten de supermarkten en drogisterijen achter met lege schappen. Mensen gaan op de vuist voor een paar rollen toiletpapier. Iedereen lijkt aan zichzelf te denken, zonder rekening te houden met zijn medemensen.
De sociale contacten lijden eronder. Je houdt afstand. Minstens anderhalve meter. Mensen verstoppen zich steeds meer. Het contact met familie en vrienden is nog meer dan voorheen beperkt tot internet, WhatsApp en misschien een telefoontje. Alleen op deze manier hebben we een kans om de verspreiding van het virus in te dammen of op zijn minst te vertragen, zeggen virologen. Geen gemakkelijke situatie voor de psyche. De mens is immers een kuddedier.
Maar niet alle effecten van de corona-crisis zijn negatief. Voor ons milieu is het coronavirus bijna een wellnessprogramma. Hoe paradoxaal het ook klinkt.
Thuiswerken
Toen een 33-jarige man uit het Beierse district Landsberg eind januari als eerste Duitse coronapatiënt in een ziekenhuis in quarantaine ging, stuurde zijn werkgever WEBASTO onmiddellijk alle medewerkers naar huis en ging het hele hoofdkantoor van het bedrijf voor twee weken op slot. Sindsdien hebben andere bedrijven dit voorbeeld gevolgd, of hun werknemers laten thuiswerken.
Een voorbeeld is BMW. Nadat een medewerker van het Research and Development Center (FIZ) in München positief had getest op het coronavirus, liet de autofabrikant zijn ongeveer 150 werknemers twee weken lang thuiswerken. Twitter-CEO Jack Dorsey instrueerde al zijn medewerkers wereldwijd om “indien mogelijk” vanuit huis te werken. Bedrijven als Amazon, Google, Facebook, Microsoft en Nintendo deden hetzelfde. In Italië vindt op dit moment zelfs het onderwijs digitaal plaats.
Veel nederlanders werken al thuis. Het aantal mensen met betaald werk dat (soms) thuiswerkt is toegenomen van 2,8 miljoen in 2013 naar 3,3 miljoen in 2018. Dat is 37 procent van de werkzame beroepsbevolking. Incidentele thuiswerkers vormen hiervan de grootste groep (2 miljoen).
Stelt u zich nu eens voor dat alle werknemers die hun werk thuis kunnen doen in plaats van op kantoor, dat mogen doen. Hoeveel minder mensen zouden er elke ochtend en avond urenlang in de file staan? Hoe positief zou dat kunnen uitwerken op hun zenuwen en gezondheid? Hoeveel minder mensen zouden er met ziekteverlof zijn en niet kunnen werken? En, last but not least, hoeveel minder uitlaatgassen zouden er in de lucht worden uitgestoten omdat er veel minder auto’s op de weg zouden zijn?
NASA-satellietbeelden van de Wuhan-regio in China van januari/februari 2019 en dezelfde periode in 2020 laten deze effecten duidelijk zien. Toen fabrieken in 2020 werden gesloten vanwege corona en mensen in quarantaine moesten, verbeterde de luchtkwaliteit plotseling. En kon het huisvestingsprobleem niet op deze manier blijvend worden opgelost? Als er minder mensen in de stad zouden moeten werken, zouden de huurprijzen dalen, zouden er minder kantoorgebouwen nodig zijn en zou de ruimte kunnen worden gebruikt voor huisvesting. Waarom zou het thuiskantoorprincipe niet werken zonder corona in tijden van digitalisering? Wereldwijd.
Productie in Europa
‘Europa is wat medicijnen betreft de laatste jaren veel te afhankelijk geworden van Azië. We moeten de productie terugbrengen naar Europa, zo stellen artsen en politici al enige tijd, omdat er in de apotheken steeds meer knelpunten in het aanbod ontstaan. Essentiële geneesmiddelen zoals anti-hypertensiva, antibiotica of geneesmiddelen tegen kanker zijn eenvoudigweg niet beschikbaar. Patiënten moeten het doen met vervangingsmiddelen die minder of helemaal niet effectief zijn.
De verplaatsing van de medicijnproductie naar China en India uit kostenoverwegingen had al vóór de corona-crisis een negatief effect. Apothekers klaagden midden vorig jaar al over problemen bij het verkrijgen van bepaalde medicijnen. De ware impact van de uitgebreide productiestop in China zal pas de komende weken door de westerse wereld worden gevoeld. Als de toevoer volledig is afgesloten.
Een verplaatsing van de productie naar Europa zou wel eens van vitaal belang kunnen worden voor de gezondheidszorg en de patiënten op dit continent. Maar niet alleen dat. Goederen uit Azië worden wekenlang in talloze containerschepen de halve wereld rondgestuurd. Deze schepen vervuilen de lucht en de zeeën en laten een spoor van milieuschade achter. Het verplaatsen van productiefaciliteiten – niet alleen voor geneesmiddelen – zou dus een doorslaggevende bijdrage leveren aan de bescherming van het milieu.
Cruises, vluchten en vakanties
Maar het zijn niet alleen containerschepen die hun CO2-uitstoot in de lucht en hun sporen in de oceanen achterlaten. De cruiseschepen, die de laatste jaren steeds populairder zijn geworden, zijn al lang een doorn in het oog van milieuactivisten. Volgens de statistieken stoot een cruiseschip gemiddeld evenveel zwaveldioxide per dag uit als 376.030.220 wagens. Evenveel stikstofoxiden als 421.153 auto’s. Evenveel fijnstof als 1.052.885 auto’s. Evenveel kooldioxide als 83.678 auto’s.
Vanwege corona en talrijke infecties die recentelijk op schepen zijn opgetreden, hebben sommige cruisemaatschappijen zoals Aida, MSC en Royal Caribbean ondertussen een aantal van hun activiteiten volledig stopgezet. Aangezien steeds meer mensen hun reis momenteel annuleren of helemaal niet boeken, is het te verwachten dat de maatschappijen binnenkort op dezelfde manier zullen reageren op de luchtvaartmaatschappijen.
Steeds meer landen leggen een inreisverbod op. Airfrance KLM staakt vrijwel alle vluchten. Ook andere luchtvaartmaatschappijen zoals British Airways, Ryan Air, Delta of American Airlines hebben hun dienstregeling uitgedund. Hoe onaangenaam dit ook is voor de bedrijven en de potentiële vakantiegangers en passagiers, het is goed voor het milieu.
Het vakantieseizoen zal dit jaar anders zijn, niet alleen op het gebied van lange of korte vluchten of cruises. Het aantal ritten met de auto is al gedaald. Als de voorspellingen van de virologen kloppen en corona in de zomer nog steeds een bedreiging vormt, zullen niet alleen de inreisverboden worden verlengd. Veel mensen zullen vrijwillig thuis blijven, die eigenlijk honderden of duizenden kilometers met de auto zouden hebben gereden en veel uitlaatgassen zouden hebben geproduceerd. Dankzij Corona heeft Planeet Aarde op dit moment tenminste een kleine ademruimte.
Opnieuw handelsverbod wilde dieren
In de jaren 2002/2003 is het coronavirus al vanuit China de wereld rond gegaan. Op dat moment waren ongeveer 8.000 mensen besmet en meer dan 800 stierven. Volgens officiële informatie is dit virus – net als het huidige coronavirus – afkomstig van een wildmarkt. SARS leidde tot een verbod op de markten voor wilde dieren. Dit verbod werd echter snel vergeten toen SARS niet meer aan de orde was.
Nu heeft China de handel in wilde dieren op de markten weer verboden. Bovendien mogen ze niet worden gefokt of geconsumeerd en is de handel in wilde dierlijke producten zoals bont nu ook verboden. Het is nog maar de vraag in hoeverre deze nieuwe wetten echt succesvol zullen zijn en niet alleen de zwarte markt zullen laten groeien. Ze zouden echter op zijn minst kunnen bijdragen aan het herstel van soorten.
Concluderend kan worden gesteld dat het coronavirus zeer grote gevolgen heeft voor de mens. Geen twijfel mogelijk. Voor de wereld brengt het echter – gedwongen – precies datgene wat milieuactivisten en de Fridays For Future-demonstranten al maandenlang eisen: een zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen en de planeet Aarde.
Door het openbare leven voor het grootste deel tot stilstand te brengen, hebben we dit bereikt. Helaas tegen een zeer hoge prijs. Duizenden mensen hebben hiervoor al het leven verloren. Het zijn zwarte dagen voor de financiële wereld. De wereldeconomie staat op instorten. En er is geen einde in zicht.
Maar misschien is deze grootste wereldwijde crisis in de recente geschiedenis ook wel de grootste kans voor de mensheid in lange tijd. Een crisis waaruit het sterker zou kunnen komen… Ook al doet het na Corona veel dingen anders en beter en begrijpt het de boodschap die de natuur op dit moment uitstraalt.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
