Eindhoven is een van de steden die van het kabinet de ruimte krijgt voor “bestuurlijke flexibiliteit en maatwerk” bij de stadsontwikkeling. Onder de noemer “City Deals” wil minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) innovatiekracht en ondernemerschap op lokaal niveau stimuleren, indien nodig met versoepelde regels.
Het kabinet verwacht dat in de komende maanden op die manier samenwerkingscoalities ontstaan tussen gemeentes, bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke initiatieven. City Deals zijn onderdeel van de “Agenda Stad” uit de miljoenennota 2015. Belangrijkste doelstelling hiervan is de Nederlandse steden in een positie te brengen dat ze kunnen meedoen in de wereldtop, zowel wat betreft concurrentiekracht als wat betreft leefbaarheid.
City Deals zijn publiek-private afspraken over samenwerking bij innovatieve oplossingen voor een concrete, stedelijke opgave. Plasterk: “City Deals formuleren een aansprekende ambitie ten aanzien van een of meerdere grote maatschappelijke opgaven en organiseren agglomeratiekracht door samenwerking tussen stedelijke regio’s. Het uitgangspunt is telkens een publiek-private samenwerking tussen bedrijfsleven, overheden, kennispartners en maatschappelijke initiatieven. City Deals zijn altijd innovatief en gericht op doorbraken die ook internationaal aansprekend en uitventbaar zijn.”
De toegevoegde waarde van City Deals is volgens het kabinet dat het stedelijke transities vergemakkelijkt. Steden en andere stakeholders zijn zelf leidend in het ontwikkelen van de City Deal. Het Rijk kan hierbij als partner optreden en faciliteren in het (tijdelijk) aanpassen van regelgeving.
Verzilveren
Eindhoven is blij met het initiatief. Volgens wethouder Staf Depla (economische zaken) hebben de City Deals al veel energie losgemaakt en heeft het Eindhoven tot een gesprekspartner gemaakt op verschillende niveaus. “Onze actieve inzet, bijvoorbeeld in het overleg met Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Den Haag (G4), heeft ertoe geleid dat onze Eindhovense agenda een goede plek inneemt in de Kamerbrief van Plasterk over de Agenda Stad.” Met de komst van de City Deals kan Eindhoven die inspanningen verzilveren, is Depla’s verwachting.
Een voorbeeld van een City Deal is de manier waarop Eindhoven samen met Enschede, Leeuwarden, Utrecht en Zaanstad experimenteert om werklozen mee te laten delen in het succes van de stad. Onder de noemer Inclusieve Stad wordt gekeken hoe de huidige arrangementen voor zorg, huisvesting, werkloosheid en bijstand efficiënter en doelmatiger ingericht kunnen worden. De gemeenten kijken gezamenlijk naar de knelpunten in het huidige regel- en financieringssysteem, bijvoorbeeld op het gebied van schuldsanering, doen een experiment met meer regelruimte op kleine schaal en komen op basis daarvan uiteindelijk met voorstellen voor een herontwerp.
Ook Smart City-oplossingen rond veiligheid (zowel fysiek als cybersecurity) kunnen nu als City Deal worden opgepakt. Eindhoven heeft daar al ervaring mee in een project rond het Stratumseind. De TU/e, Philips en de gemeente onderzoeken of er met het licht ingespeeld kan worden op de gemoedsrust van bezoekers tijdens een stapavond. Dit lichtproject maakt deel uit van een groter project dat meerdere proeven rond veiligheid en leefbaarheid op het Stratumseind herbergt.
Nederland te klein voor onderlinge concurrentie
Plasterk gaat ervan uit dat steden (en de agglomeraties waar ze onderdeel van uitmaken) zelf de samenwerkingsvormen starten. Zo werken de noordelijke en zuidelijke Randstad samen met Eindhoven aan versterking van de gezamenlijke internationale concurrentiepositie. “Dit initiatief kan gezien worden als een voorloper van de City Deal aanpak” aldus Plasterk in zijn Kamerbrief.
Eindhoven ziet deze vorm van samenwerking zeer zitten. “Het is inderdaad onze overtuiging dat Nederland in de wereldwijde competitie (bijvoorbeeld om talent) te klein is om zich onderlinge concurrentie tussen steden te kunnen veroorloven. We zetten daarom in op samenwerking met de andere economische motoren van Nederland om onze kracht te versterken”, aldus Depla.