Niet regels van de gemeente, maar de wensen van de bewoners worden bepalend in het welstandsbeleid voor Eindhoven. Althans, als die bewoners daar behoefte aan hebben. De gemeente verwacht op korte termijn met tien buurten afspraken te maken over een vrijer welstandsbeleid.
Centrale gedachte achter die wijziging is dat bewoners zelf veel beter in staat zijn om te bepalen wat goed is voor een buurt; wat er door iedereen afzonderlijk opgelost kan worden en aan welke specifieke eisen hun omgeving zou moeten blijven voldoen. De ultieme vorm van deze keuze is dat er ook “welstandsvrije” buurten zullen ontstaan. Naast buurten kunnen ook specifieke gebieden zoals de High Tech Campus of het universiteitsterrein gebruik maken van de nieuwe vrijheid.
Positiewisseling
Wethouder Mary-Ann Schreurs spreekt van een “positiewisseling: de spelregels worden niet meer door de overheid opgelegd, maar juist vanuit de buurten zelf ontwikkeld”. De overheid trekt zich terug en komt pas in beeld als dat nodig is. Bijvoorbeeld als een buurt verdeeld is over de spelregels. Of als er iets mis gaat in de balans tussen individuele vrijheid en het belang van het geheel. Toetsing van een voorstel vindt wel nog plaats door een onafhankelijke Commissie Ruimtelijke Kwaliteit, maar deze zal dat doen op basis van de door de bewoners opgestelde criteria.
Helemaal nieuw is deze lijn niet. De afgelopen tien jaar is in zeven buurten al geëxperimenteerd met welstandsvrijheid. “En dat is eigenlijk zonder problemen verlopen”, benadrukt Schreurs. “Niemand die ineens zijn huis paars wilde schilderen of zo.” En dus is het, na uitgebreide sessies met deskundigen, buurtbewoners, corporaties en een raadswerkgroep, tijd voor een volgende stap.
Publieke belang
Schreurs zegt te willen afwachten hoe een en ander in de praktijk uitwerkt. “We schaffen welstand niet af, zeker niet voor gebieden met stedelijk belang of met beschermde stadsgezichten, maar we differentiëren het over de stad. Zie het maar als onderdeel van die zoektocht naar het nieuwe sociale contract tussen overheid en burgers. De gemeente komt meer op afstand, maar blijft wel verantwoordelijk voor de borging van het publieke belang.”
De gemeenteraad zal zich, naar verwachting snel na de zomer, nog moeten uitspreken over het nieuwe welstandsplan. In het najaar hoopt Schreurs te kunnen beginnen met de uitwerking van specifieke criteria per buurt. Tenminste, als die buurten zelf daartoe het initiatief hebben genomen.
