Voor biologen zijn de routes van trekvogels zeer interessant. Ze leveren allerlei informatie op. Dankzij het project ICARUS kan binnenkort de zwermintelligentie van dieren worden benut om mensen te waarschuwen voor natuurrampen. Het Max Planck Instituut voor Gedragsbiologie in Radolfzell/Konstanz monitort vanuit de ruimte merels en andere trekvogels via radiosensoren. Elke keer dat het ISS-ruimtestation over de dieren heen vliegt, vraagt het verschillende metingen op. Op deze manier kunnen de migratieroutes van dieren over de hele wereld worden geobserveerd.
Marco Krondorf, hoogleraar communicatietechniek, heeft jarenlang aan het project gewerkt. De hindernis die Krondorf moest overwinnen was het genereren van een signaal dat sterk genoeg was om in de ruimte te worden ontvangen. In de ruimte is de achtergrondruis duizend keer sterker dan een gewoon radiosignaal vanaf de aarde. Daarom combineerde Krondorf methoden van mobiele radio, radartechnologie en satellietcommunicatie. Hij ontwikkelde algoritmes die de juiste informatie uit de ruis op het ruimtestation filteren.
Zijn technologie bestaat uit radiosensoren (tags) en een antenne. De antenne werd al in de zomer van 2018 op de buitenste schil van het ISS-ruimtestation ISS geïnstalleerd. De radiosensoren sturen gegevens als positie, versnelling, temperatuur, magnetisch veld en luchtdruk naar het ISS waar ze worden geanalyseerd.
Observatie van migratieroutes
Hoofd van het ICARUS-project is professor Martin Wikelski van het Max Planck Instituut voor Gedragsbiologie. Voor hem markeert de doorbraak het begin van een nieuw tijdperk in de aardobservatie. Dieren vluchten vaak voor aardbevingen en andere natuurrampen, voordat de mens het dreigende gevaar inziet. Nu is het mogelijk om de informatie uit de reukzin van de dieren te gebruiken. De gegevens van het ICARUS-project zouden de zwermintelligentie van de dieren uiteindelijk kunnen gebruiken om mensen voor natuurrampen te waarschuwen. Daarnaast zijn ook epidemiologen geïnteresseerd in de technologie. Zij willen ICARUS gebruiken om de verspreiding van epidemieën via dierlijke dragers beter in de gaten te houden.
Nog kleinere radiosensoren
Niet alleen de migratieroutes van de merels moeten worden verkend. Ook vleermuizen en vliegende honden, zeeschildpadden en vissen en grote dieren zijn vanuit de ruimte te observeren. De radiosensoren wegen momenteel vijf gram. In de volgende stap moeten ze nog kleiner en lichter worden. Ze zijn nu nog te zwaar voor dieren die kleiner zijn dan merels. “Met heel kleine labels kunnen we misschien zelfs de verspreiding van sprinkhanenplagen vanuit de ruimte waarnemen”, zegt Krondorf.
ICARUS
Het ICARUS-initiatief (International Cooperation for Animal Research Using Space) is een gezamenlijk project van de Max Planck Society en het Deutsche Zentrum für Luft- und Raumfahrt en Roskosmos, het Russische ruimtevaartagentschap. Marco Krondorf is hoogleraar communicatietechniek aan de Hogeschool van Leipzig (HTWK).
Lees via deze link andere IO-artikelen over onderzoek met behulp van satellieten
