Dieselmotoren zijn de meest efficiënte verbrandingsmotoren en zijn in de transportsector op korte termijn moeilijk te vervangen, zegt Martin Mittelbach, een expert op het gebied van hernieuwbare grondstoffen. In de toekomst ziet hij de combinatie van elektromobiliteit en waterstof als het enige acceptabele alternatief.
Mittelbach is een expert op het gebied van biodiesel en duurzame mobiliteit. Desondanks – of juist daarom – heeft hij een sombere kijk op de ontwikkelingen op het gebied van milieuvriendelijke aandrijftechnieken. Hij kijkt daarbij naar zowel infrastructuur, voertuigproductie en energieopwekking als naar economische haalbaarheid. Op basis van zijn onderzoek heeft hij zeven strategieën voor duurzame mobiliteit bepaald:
1. Het alternatief voor diesel: brandstof uit biomassa
Elektrische en waterstofaandrijving staan nog in de kinderschoenen. Totdat ze klaar zijn voor de markt zullen verbrandingsmotoren onmisbaar zijn. Mittelbach, die onderzoek doet aan het Instituut voor Chemie van de Universiteit van Graz, adviseert, om het ecologisch evenwicht te verbeteren, vooral synthetische brandstoffen of biodiesel. Biodiesel kan worden geproduceerd uit afval en restbiomassa of biomassa van snelgroeiende planten en bomen. Die hebben echter een slechte reputatie in Europa en het onderzoek is volgens Mittelbach vastgelopen. Maar hij ziet daar zelf een groot potentieel in. Koolzaad kan bijvoorbeeld twee taken tegelijk vervullen: als proteïneleverancier voor diervoeding en als olieleverancier voor brandstof. Dit zou zowel de invoer van olie als van soja verminderen, zegt de onderzoeker.
2. CO2-belasting om het luchtverkeer te verminderen
Een van de grootste problemen rond CO2 zit ‘m in het luchtverkeer. Een vlucht van pakweg Graz, Mittelbachs standplaats, naar Londen en terug veroorzaakt drie ton CO2 per persoon. Dit is een derde van de gemiddelde CO2-uitstoot per persoon per jaar in Oostenrijk. Alternatieven voor kerosine zijn momenteel veel te duur. Volgens Mittelbach is een CO2-belasting onvermijdelijk. Dit zou een einde maken aan goedkope vluchten en korte-afstandsvluchten verplaatsen naar het spoor.
3. Natuurlijke of vloeibare gassen in plaats van dieselolie op zee
Een schip genereert – gerelateerd aan de vervoerde vracht – veel minder CO2-uitstoot dan het wegvervoer. Het problematische deel is brandstof, die grote hoeveelheden verontreinigende stoffen zoals zwaveldioxide uitstoot. In 2020 zal het zwavelgehalte van scheepsdiesel worden verlaagd van 3,5 procent naar 0,5 procent. De hoeveelheid zal echter nog steeds 500 keer zo groot zijn als bij normale brandstof. De onderzoeker ziet een alternatief in het gebruik van aardgas of vloeibaar gas.
4. Overschakelen naar treinen
De overstap van vrachtwagens naar treinen zou zinvol zijn, zegt Mittelbach. Door de geringe flexibiliteit en capaciteit van het spoor zou dit echter slechts in beperkte mate mogelijk zijn.
5. Trolleybussen
Lokale emissies, stikstofoxiden en fijnstof zijn vooral schadelijk in drukke gebieden. Mittelbach zegt dat autovrije binnensteden en uitbreiding van het openbaar vervoer essentieel zijn. Hij dringt aan op het gebruik van trolleybussen op batterijen die goedkoop, flexibel en milieuvriendelijk zijn.
6. Kleine auto’s voor korte afstanden
Mittelbach ziet elektrische auto’s als een belangrijk alternatief voor conventionele voertuigen in het privévervoer – zolang de ‘getankte’ elektriciteit maar uit hernieuwbare bronnen komt. Het dilemma bij elektrische auto’s ligt in het hoge energieverbruik bij de productie van batterijen. Dit verdient zich volgens de wetenschapper pas terug na duizenden kilometers rijden. Volgens hem hebben kleine auto’s een veel betere levenscyclusanalyse dan een Tesla en zijn ze ideaal voor korte afstanden.
7. Waterstof heeft de toekomst
Het probleem met waterstof is dat het momenteel afkomstig is van niet-hernieuwbare bronnen – en wordt geproduceerd uit aardgas in een energie-intensief proces. Het voordeel ten opzichte van elektriciteit is zijn houdbaarheid en het feit dat het ook gebruikt kan worden om vrachtwagens en vliegtuigen aan te drijven.
Dat laatste is momenteel echter nog steeds tien tot honderd keer duurder.
Toch ziet Mittelbach elektrische mobiliteit en waterstof als de enige alternatieven in de transportsector. Om de ommekeer in de klimaatverandering te laten slagen, is echter ook de betrokkenheid van politici en burgers nodig. Mittelbach wil het liefst het hele transportsysteem, inclusief e-mobiliteit, ter discussie stellen.