De aanschaf van thuisaccu’s in Nederland blijft de drijvende kracht achter energieopslaginstallaties. Volgens het Nationaal Smart Storage Trendrapport 24/25 van Dutch New Energy Research is er in 2023 410 MWh aan nieuwe batterijcapaciteit geïnstalleerd in Nederland – 1 MWh is genoeg om een paar honderd huishoudens een dag van stroom te voorzien. Dit cijfer betekent een groei van 260% jaar-op-jaar in de totale aangesloten capaciteit, die eind vorig jaar 621 MWh bedroeg. Bijna alle geïnstalleerde batterijen zijn voor thuisgebruik.
Over Achter de Cijfers
In Achter de Cijfers ontrafelen we elke aflevering één cijfer en bieden we inzichten met behulp van grafieken en diagrammen.
De elektriciteitsproductie in Nederland verschuift. Cijfers van het Nationale Energie Dashboard (NED) laten een consistente toename zien in de opwekking van hernieuwbare elektriciteit. Cijfers van voor 2024 laten al een recordproductie van zonne-energie zien van 22 GWh. In de eerste helft van 2024 was hernieuwbare energie goed voor 53% van de in Nederland opgewekte elektriciteit. De beste maanden voor de opwekking van zonne-energie liggen inmiddels achter ons, maar windenergie op land en op zee gaan waarschijnlijk ook productierecords breken.
We benutten deze energie maar deels. Naarmate de uren met negatieve elektriciteitsprijzen frequenter worden, worden windmolens en zonnepanelen vaak uitgeschakeld. In juli ging bijvoorbeeld 11% van de Nederlandse groene stroom ‘verloren’. De productie en opslag van energie moetenelkaar dus matchen om het potentieel van hernieuwbare energiebronnen te maximaliseren, met name om de flexibiliteit te verbeteren. Een onlangs gepubliceerd rapport van de energiedenktank Ember merkt bovendien op dat de productie van zonne-energie alleen al in Nederland de vraag naar elektriciteit afgelopen zomer – en in de zomer van 2023 – op verschillende momenten heeft overtroffen. Batterijen schieten te hulp.
De opkomst van thuisbatterijen
Het Trendrapport benadrukt dat meer dan de helft van de geïnstalleerde capaciteit in 2023 (214 MWh) toebehoort aan utility-scale projecten met een capaciteit van meer dan 1 MWh. Terwijl langdurige vergunningsprocessen de inzet van energieopslaginstallaties op batterijen (BESS) beperken, bevindt het leeuwendeel van de gekochte batterijsystemen zich in de residentiële sector. Het artikel laat zelfs zien dat 98% van de Nederlandse installaties klein is (minder dan 20 kWh).
56% van het totale aantal accu’s dat vorig jaar in Nederland werd aangeschaft (13.600 van 24.400) waren kleine thuisaccu’s – minder dan 5 kWh – gevolgd door grotere thuisaccu’s met een capaciteit tot 20 kWh. Nu de verkoop van batterijen wereldwijd toeneemt, zal ook Nederland meer opslag toevoegen. Gezien de afschaffing van de netto meterregeling voor zonnepanelen in 2027, zal de trend zich waarschijnlijk voortzetten en zullen er meer thuisbatterijen worden geïnstalleerd om zonne-energie op te slaan.
Bovendien voorspelt het rapport een totale capaciteit van ongeveer 10,1 GWh tegen 2026, inclusief commerciële, residentiële en nutsinstallaties. Opmerkelijk is dat 5,2 GWh hiervan geïnstalleerd zou moeten worden in de residentiële sector. Netbeheerder Tennet verklaarde eerder dat er tegen 2030 minstens 9 GWh aan BESS’en nodig is om een stabiele en ononderbroken werking van het net te garanderen.
Hoe zit het met Europa?
Het Ember-rapport benadrukt hoe cruciaal opslag kan zijn voor het bereiken van de groene transitiedoelen van Europa. De boodschap is duidelijk: de productie moet overeenkomen met energieopslag om het potentieel van duurzame energie te maximaliseren, met name om de flexibiliteit te verbeteren.
Volgens hun analyse kunnen EU-landen tegen 2030 jaarlijks 9 miljard euro besparen op de aankoopkosten van gas door hun batterijopslag uit te breiden. Duitsland had alleen al in juni €2,5 miljoen aan brandstofkosten kunnen besparen met 2GW aan extra batterijopslag. De capaciteit voor hernieuwbare energie neemt snel toe in Europa en ook de BESS-installaties nemen toe. Gegevens van Solar Power Europe laten een indrukwekkende groei zien in 2022 en 2023 – in beide jaren is de capaciteit bijna verdubbeld ten opzichte van het voorgaande jaar. Eind vorig jaar was er 35,9 GWh aan totale capaciteit geïnstalleerd. In hetzelfde document wordt de top vijf van landen per installatie in 2023 gerangschikt, met Duitsland als koploper met meer dan een derde van de nieuw toegevoegde capaciteit.
De meest recente cijfers van Trendrapport laten zien dat slechts 1,7% van de Europese batterijopslag in Nederland is geïnstalleerd. Met een gemiddelde batterijopslagcapaciteit per hoofd van de bevolking in Europa van 48,4 Wh, zit Nederland onder het gemiddelde met 34,9 Wh per persoon.
Meer batterijen
Het Dutch New Energy Research rapport onderstreept dat lithium-ion de meest gekochte accutechnologie is-99,9% van de verkochte eenheden. Dit geldt voor de commerciële en residentiële sectoren, terwijl utiliteitsprojecten gebruik maken van andere soorten accu’s, zoals vanadium redox en absorberend glasloodzuur.
“Naarmate zonne-energie blijft groeien, zullen accu’s helpen om ervoor te zorgen dat er op elk moment overvloedig stroom kan worden gebruikt. Terwijl de EU de schaalvergroting van hernieuwbare energie snel en ambitieus heeft aangepakt, ontbreekt nog steeds dezelfde focus op schone flexibiliteit. Dit moet snel worden aangepakt, zodat consumenten en bedrijven de voordelen kunnen voelen van het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen”, aldus Beatrice Petrovich, senior energie- en klimaatanalist bij Ember.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
