We kunnen dingen langer onthouden als we tussen het leren door even een pauze nemen. Dit verschijnsel staat bekend als het afstandseffect. Wetenschappers van het Max Planck Instituut voor Neurobiologie hebben meer inzicht gekregen in de neuronale basis hiervoor bij muizen. Met langere tijdsintervallen tussen leerherhalingen krijgen de dieren herhaaldelijk toegang tot dezelfde zenuwcellen – in plaats van andere te activeren. Dit kan de verbindingen tussen de zenuwcellen in elke leerfase versterken, zodat kennis over een langere periode wordt opgeslagen.
Velen van ons weten dit. Een dag voor een examen, proberen we alle stof uit het hoofd te leren. Maar net zo snel als we iets leren, is de kennis die we zo moeizaam hebben verworven, weer verdwenen. Het goede nieuws is dat we dit vergeten kunnen tegengaan. Met langere tussenpozen tussen de afzonderlijke leerfasen, houden we de kennis daarna langer vast.
Leerpauzes
Maar wat gebeurt er in de hersenen tijdens het ‘spacing effect’ en waarom zijn leerpauzes zo goed voor ons geheugen? Aangenomen wordt dat tijdens het leren zenuwcellen worden geactiveerd en nieuwe verbindingen tussen die cellen worden gelegd. Op die manier wordt het geleerde opgeslagen en kan het worden opgeroepen wanneer dezelfde groep zenuwcellen wordt geactiveerd. In feite weten we echter nog steeds nauwelijks hoe leerpauzes dit proces positief beïnvloeden – hoewel het afstandseffect al meer dan een eeuw geleden werd beschreven en bij bijna alle diersoorten voorkomt.
Muizen
Annet Glas en Pieter Goltstein van het team van Mark Hübener en Tobias Bonhoeffer bestudeerden dit verschijnsel bij muizen. De dieren moesten de positie van een verborgen stuk chocolade in een doolhof onthouden. De muizen kregen drie opeenvolgende kansen om het doolhof te verkennen en hun beloning te vinden. Inclusief pauzes van verschillende lengte. “Muizen die we trainden met langere pauzes tussen de leerfasen konden zich de positie van de chocolade niet zo snel herinneren”, legt Annet Glas uit. “Maar de volgende dag, hoe langer de pauzes, hoe beter het geheugen van de muizen was.”
Tijdens de labyrinttest maten de onderzoekers ook de zenuwcelactiviteit in de prefrontale cortex. Dit hersengebied is van bijzonder belang voor leerprocessen, aangezien het bekend staat om zijn rol bij complexe denktaken. De wetenschappers toonden aan dat een inactivering van de prefrontale cortex de geheugenprestaties van de muizen verminderde.
Pauze
“Als drie leerfasen elkaar snel opvolgen, verwachten we intuïtief dat dezelfde zenuwcellen geactiveerd worden”, zegt Pieter Goltstein. “Het is tenslotte hetzelfde experiment met dezelfde informatie. Na een lange pauze daarentegen zou het denkbaar zijn dat de hersenen de daaropvolgende leerfase interpreteren als een nieuwe gebeurtenis en deze met andere zenuwcellen verwerken”. Toen de onderzoekers echter de activiteiten van de zenuwcellen in de verschillende leerfasen vergeleken, vonden zij precies het tegenovergestelde.
Activeringspatroon
Bij korte pauzes schommelde het activeringspatroon in de hersenen meer dan in vergelijking met lange pauzes: In leerfasen die elkaar snel opvolgden, activeerden de muizen meestal verschillende zenuwcellen. Na langere pauzes daarentegen werden de zenuwcellen van de eerste leerfase ook later weer gebruikt. Door dezelfde zenuwcellen te gebruiken, kunnen de hersenen wellicht de verbindingen tussen de zenuwcellen in elke leerfase versterken. De contacten hoeven niet “vanaf nul” te worden opgebouwd.
“Daarom geloven wij dat het geheugen baat heeft bij lange pauzes”, zegt Pieter Goltstein. Na meer dan een eeuw biedt de studie dus diepere inzichten in de neuronale processen die het positieve effect van leerpauzes verklaren. Dus met onderbrekingen bereiken we ons doel misschien langzamer, maar we krijgen veel langer iets uit onze kennis.
Ook interessant: Bewegend leren met digitale spellen van Springlab
Geselecteerd voor jou!
Innovation Origins is het Europese platform voor innovatienieuws. Naast de vele berichten van onze eigen redactie in 15 Europese landen, selecteren wij voor jou de belangrijkste persberichten van betrouwbare bronnen. Zo blijf je op de hoogte van alles wat er gebeurt in de wereld van innovatie. Ben jij of ken jij een organisatie die niet in onze lijst met geselecteerde bronnen mag ontbreken? Meld je dan bij onze redactie.
