Mensen met een afweerstoornis (immuundeficiëntie) hebben een verhoogd risico om ernstig ziek te worden als ze corona krijgen. Zelfs de nu goedgekeurde coronavaccins beschermen hen vaak onvoldoende. In een klinische studie hebben artsen van het universitaire ziekenhuis in het Duitse Tübingen nu een vaccin ontwikkeld dat deze patiënten wel kan helpen. Het is specifiek gericht op de stimulering van een cellulaire immuunrespons door de zogenaamde T-cellen tegen SARS-CoV-2.
Het nieuwe CoVac-1 vaccin heeft ook een groot voordeel ten opzichte van andere vaccins. Het activeert T-cellen niet alleen tegen het spike-eiwit van SARS-CoV-2, “maar ook tegen talrijke andere virale componenten. Daardoor wordt de ontwikkeling van resistentie door mutanten tegengegaan”, aldus de wetenschappers. De studie baseert zich op eerder onderzoek van dr. Juliane Walz.
Het idee voor CoVac-1 komt uit de kankerimmunotherapie. Een team onder leiding van dr. Hans-Georg Rammensee werkt al jarenlang aan de ontwikkeling van zogenaamde therapeutische peptidenvaccins voor kankerpatiënten. “Peptiden zijn korte eiwitten die aan het immuunsysteem worden gepresenteerd op het oppervlak van tumorcellen. Maar ook op virusgeïnfecteerde cellen,” aldus Rammensee. “Dit stelt het immuunsysteem in staat om vreemde cellen te herkennen en te elimineren.”
Kankervaccin
Zo kunnen T-cellen specifiek worden geactiveerd tegen tumorcellen. Dat geldt ook voor cellen die met een virus zijn geïnfecteerd. Hierbij werden peptiden samen met een immuunstimulator, een zogeheten adjuvans, gevaccineerd. In Tübingen gebruiken de wetenschappers het adjuvans XS15. Rammensee ontwikkelde dit samen met het in Tübingen gevestigde bedrijf EMC Microcollections GmbH oorspronkelijk voor vaccinaties tegen kanker.
Juliane Walz en haar collega’s hebben reeds in verschillende wetenschappelijke publicaties aangetoond dat T-cellen altijd een belangrijke rol spelen bij COVID-19. Ongeacht of het bij gezonde donoren of kankerpatiënten is. Onderzoekers konden in het bloed van vrijwilligers die Covid-19 hadden overleefd, bepaalde peptiden opsporen. Deze zijn belangrijk voor de herkenning van het SARS-CoV-2-virus en de bescherming op lange termijn tegen het virus door T-cellen.
Krachtige activering
“En het zijn precies deze peptiden, waarvan we weten dat ze een belangrijke rol spelen bij de immuniteit op lange termijn na een natuurlijke SARS-CoV-2-infectie, die nu worden gebruikt in het CoVaC-1-vaccin,” legt Juliane Walz uit. In een eerste klinische pilotstudie bij gezonde vrijwilligers tussen 18 en 80 jaar heeft CoVac-1 een uiterst krachtige activering van de T-celrespons tegen SARS-CoV-2 aangetoond. Bovendien werd het vaccin zeer goed verdragen.
De studie staat open voor mensen met aangeboren of verworven B-celafwijkingen of antistofdeficiënties. Hieronder vallen met name patiënten met leukemie of lymfoom die als gevolg van hun ziekte of therapie een immunoglobulinetekort hebben ontwikkeld.
Het onderzoek omvat één screeningafspraak, één vaccinatieafspraak en zes controleafspraken binnen zes maanden. De studie begint in Tübingen, maar zal vervolgens worden uitgebreid tot de academische ziekenhuizen in Berlijn en Frankfurt.
Informatie over deelname aan de studie is hier te vinden.
Ook interessant:
Vraagtekens bij juistheid coronamaatregelen op basis van alleen incidentie-waarden
Cocktail van verschillende vaccins werkt het beste tegen corona
PCR-test kan dankzij nieuwe methode aanzienlijk sneller
