In juni kondigden Facebook en een consortium van technologiebedrijven een plan aan om de nieuwe digitale valuta Libra te creëren. Politici waren zeer sceptisch. Het geldmonopolie is immers een oerprivilege van de staat. Maar Libra is niet de eerste digitale munt en deskundigen bevestigen dat het betaalmiddel wel eens breed geaccepteerd zou kunnen gaan worden – simpelweg vanwege de prominente namen. Onder de dertig partners zijn Visa, Uber, Mastercard en Paypal. Maar het Facebook-consortium zou vooral op één punt wel eens een probleem kunnen krijgen: vertrouwen. Zeker omdat het social media bedrijf er nu al nauwelijks in slaagt om de talloze valse accounts te controleren.
“Als slechts 100 miljoen van de 2,7 miljard Facebook-gebruikers zouden deelnemen, zou Libra al meer klanten hebben dan de hele Duitse bancaire markt”, berekende het bestuurslid van de Duitse Bundesbank Joachim Wuermeling in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Er kan ook geen verbod op de invoering van de Libra komen. Wuermeling ziet het echter als “een prestatie dat onafhankelijke centrale banken stabiel en veilig geld leveren” en waarschuwt voor de terugkeer van een nieuw Wild West in het monetaire systeem.
Daarnaast acht het bestuur van de Bundesbank het mogelijk dat Facebook zich via de Libra zal ontwikkelen tot de grootste schuldeiser van staten. De prijs van de cryptomunt Bitcoin is afhankelijk van vraag en aanbod en fluctueert dus sterk. De Libra zou een stabiele munt moeten worden ; niet alleen ondersteund door de belangrijkste valuta’s, maar ook door staatsobligaties.
Aanval op de bankwereld
Het consortium wil een bedrijf oprichten in Zwitserland en een stabiel systeem creëren waarin gevestigde valuta als basis dienen. Het bedrijf wil gebruik maken van kortlopende staatsobligaties en bankdeposito’s. Teodoro Cocca, professor van Asset en Vermogensbeheer aan de Johannes Kepler University in Linz, betwijfelt of het systeem zo gemakkelijk werkt en of de Libra volledig kan worden gedekt door obligaties uit stabiele valutazones.
Cocca ziet de Libra ook als een aanval op de bankwereld. Er is geen enkele bankinstelling in het consortium van gerenommeerde technologiegroepen. Het digitale betalingssysteem Libra is bedoeld om grensoverschrijdende betalingen en de overdracht van kredieten van persoon naar persoon te vereenvoudigen – en zal juist bij deze diensten de banken treffen. Overdrachten door Whatsapp, Instagram of Messenger zouden mogelijk zijn. Trouwens, de cashless payment service via WeChat is in China al een realiteit.
Hoewel de digitale munt duidelijke voordelen voor de klanten zou hebben, zou het ook het voordeel hebben van lagere provisies dan die van conventionele financiële instellingen. De rente die de valuta’s opleveren is bedoeld om de kosten van het systeem te dekken. Dit is om te voorkomen dat de Libra extreem schommelt (stablecoin). De munteenheid zal echter geen rente opleveren voor klanten.
Valutarisico’s zijn een andere risicofactor: als iemand euro’s inwisselt voor Libra en Libra wordt ondersteund met dertig procent euro, heeft hij een valutarisico op zeventig procent van zijn creditsaldo. Een probleem dat bekend is van leningen in vreemde valuta.
Aantrekkelijke innovaties mogelijk
Niettemin zou er ook een aantrekkelijk innovatiegebied via de diensten rond Libra te voorschijn kunnen komen, zegt Cocca. Volledig nieuwe financiële diensten kunnen worden ontwikkeld op basis van de datapool van betalingsverleden die in de blockchain zijn opgeslagen. Als voorbeeld noemt de expert machine-afgeleide real-time credit ratings of slimme contracten voor de controle van de kredietwaardigheid van handelaren.
Vraag naar de voorschriften
Voor Cocca ligt de uitdaging in de regelgeving. Libra’s worden in een valuta zoals de euro gedeponeerd en opgeslagen in een digitale portemonnee bij de eindverbruiker. Hij kan zich niet voorstellen dat er wereldwijd een uniforme regeling voor dit model zal worden gevonden. Hij verwacht nationale specificaties.
Net als bij het openen van een bankrekening zouden Libragebruikers ook hun identiteit aan de aanbieder moeten bekendmaken. Een maatregel om het witwassen van geld te voorkomen. Dit roept voor Cocca nog een andere centrale vraag op: namelijk, hoe en door wie in dit ecosysteem de witwasregels (Know-Your-Customer (KYC)) worden nageleefd. Volgens het Witboek van Libra is een van de doelstellingen van het project de ontwikkeling van een open digitale identiteitsstandaard. Hieruit leidt Cocca een individuele KYC-beoordeling af voor elke gebruiker.
Waar blijven Amazon en Google?
Naast banken zijn er nog andere afwezigen in het Libraconsortium. Cocca wijst op het ontbreken van Amazon en Google en concludeert dat er vast concurrerende strategieën zijn. De discussie over digitale valuta heeft waarschijnlijk slechts een tijdelijk hoogtepunt bereikt met de Libra.
Traceerbaarheid
De twaalf pagina’s tellende White Paper, gepubliceerd door Facebook, is niet bijzonder verhelderend. Cruciale vragen blijven onbeantwoord. Dit geldt ook voor de kwestie van de technologie waarop het nieuwe digitale betaalmiddel zal worden gebaseerd. Deskundigen gaan ervan uit dat het de blockchaintechnologie zal zijn – die ook ten grondslag ligt aan de digitale valuta Bitcoin.
“Dankzij blockchain kunt je zelfs met bedrijven die je nog niet eens kent een risicoloze zakelijke relatie opbouwen”, zegt Bernhard Bergmair van Linz Center Of Mechatronics (LCM) op Johannes Kepler University. Simpel gezegd is de blockchain een database, die zich niet op één enkele server bevindt, maar wereldwijd op vele afzonderlijke computers wordt gedistribueerd. Aangezien elke deelnemer dezelfde toegangsrechten heeft, is misbruik en manipulatie uitgesloten. De vraag moet echter altijd worden gesteld, wat in de blockchain is opgeslagen. Want zelfs de beste technologie is niet immuun voor het feit dat er iets verkeerd wordt ingevoerd.
Het voordeel van de blockchain is tegelijkertijd het nadeel ervan. Het systeem maakt het voor handelshuizen gemakkelijker om het exacte pad van een munt te volgen. Dit opent echter ook de weg naar de transparante consument, wiens activiteiten zichtbaarder zijn naarmate hij meer doet en betaalt in het systeem Libra. “Het gevaar van de gecontroleerde burger, de overgang naar de toezichtsstaat is een glijdende schaal”, zegt Thomas Buchegger van Linz Center Of Mechatronics.
China is al onderweg en beoordeelt zijn burgers volgens sociale creditwaardigheid. Is dit ons voorland?
