Toen tijdens de coronacrisis besmettingen werden ontdekt op Deense en Nederlandse nertsenfokkerijen, moesten miljoenen dieren worden afgemaakt. In Nederland werd toen besloten versneld een einde te maken aan de nertsenfokkerij. Oorspronkelijk zou namelijk de fokkerij vanaf 2024 verboden worden. Het probleem is echter dat bont hoge thermische eigenschappen heeft. In streken met temperaturen tot 50 graden onder nul is er geen alternatief voor echt bont en huiden. En een donsjack biedt onvoldoende warmte. Bovendien worden deze gemaakt op basis van aardolie. Deze jacks zijn dus ook niet duurzaam. Maar er is een oplossing. Bont gekweekt in een laboratorium.
“Bont is ook nog eens het toppunt van luxe. En er zullen altijd mensen zijn die hun status aan de buitenwereld willen tonen”, zegt Maria Zakurnaeva. Zij is de Chief Executive Officer van Furoid SE (in oprichting) en werkte vroeger zelf in de mode-industrie.
Ook interessant: Nieuw testmodel bespaart jaarlijks 20.000 proeven met muizen
Verschillende onderzoeksgroepen over de hele wereld werken reeds aan een alternatief vanuit het laboratorium. Als het aan de start-up Furoid SE ligt, zal het laboratorium de enige mogelijke bron van bont en huiden met echt bont-dierenhaar zijn.
Wanneer een marktrijpe oplossing kan worden verwacht, is nog onduidelijk. Een multidisciplinair team onder leiding van wetenschappelijk hoofddirecteur professor Sue Gibbs van de Vrije Universiteit in Amsterdam, heeft in het verleden in het laboratorium al menselijke haarfollikels gekweekt. Nu hebben zij dit proces verder ontwikkeld om in het laboratorium bont en huiden van dieren te kunnen kweken. Het proof-of-concept is reeds bereikt: de reproduceerbaarheid van het resultaat kon in vitro worden aangetoond.
Stamcellen
De onderzoekers gebruiken cellen van verschillende gewervelde dieren. Voorbeelden zijn chinchilla, nerts of luipaard. De stamcellen kunnen worden verkregen uit een gezond pelsdier of uit een cellijn.
“Bij Furoid richten we ons op bedreigde en commerciële diersoorten en bouwen we aan onze eigen stamceldatabase van geïnduceerde pluripotente stamcellen (IPS-cellen). Wat hun eigenschappen betreft, lijken zij sterk op natuurlijke stamcellen. Of IPS-cellen in al hun eigenschappen overeenkomen met natuurlijke stamcellen is nog niet opgehelderd.
Deze IPS-cellen worden bewaard bij extreem lage temperaturen. Op deze manier leveren de onderzoekers een belangrijke bijdrage aan de wetenschap op het gebied van dierenwelzijn en natuurbehoud. Er werd begonnen met nertsen, die tot nu toe commercieel werden gefokt.
Looien en verven
Volgens Furoid SE worden jaarlijks tussen 40 en 85 miljoen nertsen geslacht. De start-up werkt met blockchain-technologie en DNA-labeling om een veilig register voor de biotechnologisch geproduceerde pelsen te garanderen. Elke pels uit het lab is voorzien van een unieke, voorgecodeerde combinatie van genetische signatuur. Zo kan gemakkelijk onderscheid worden gemaakt tussen producten van gekweekte pelsdieren of van stropers.
Het unieke aan de technologie is dat het conventionele proces van looien en verven overbodig wordt, omdat op cellulair niveau aan deze kenmerken kan worden gewerkt. Dit maakt de pelsen uit het lab nog milieuvriendelijker. Want niet alleen het fokken van pelsdieren wordt overbodig, maar ook een productieproces dat het milieu kan vervuilen met een hoog waterverbruik en allerlei stoffen.
Om de haalbaarheid van de gepatenteerde oplossing te bewijzen, moeten er echter nog enkele vragen worden beantwoord, vertelt Zakurnaeva. “Menselijk haar moet in het lichaam worden getransplanteerd. Dit is niet het geval met haar van pelsdieren. Dit betekent dat het iets gemakkelijker is met de regelgeving, maar veel moeilijker in de ontwikkeling.”
Tijdens de coronacrisis heeft haar team onderzoek verricht aan de Universiteit Wageningen. Maar door de lock-downs keerden ze eerder dan gepland terug naar Duitsland. Nu overwegen de wetenschappers hun onderzoek naar de Verenigde Staten te verplaatsen.
Veganistisch
Aangezien het product uiteindelijk veganistisch moet zijn, worden de haarzakjes van de pelsdieren niet op leer, maar op collageen geplant. Voor de groei hebben de cellen een voedingsoplossing nodig. Deze is erg duur en niet veganistisch. Die moet dus worden vervangen. Het vinden van een geschikt alternatief zou een grote doorbraak betekenen, verklaart Zakurnaeva.
Hoewel het haar de grootste uitdaging vormt, worden tegelijkertijd ook andere factoren onderzocht. Bijvoorbeeld de basislaag die het haar op zijn plaats houdt. “We vragen ons af of deze laag eigenlijk van collageen moet zijn, of dat een ander materiaal misschien geschikter is. Als we collageen gebruiken, moeten we het duurzaam maken. Ook de eigenschappen die het haar moet hebben, dat wil zeggen de manier waarop het op het menselijk lichaam moet reageren – bijvoorbeeld in termen van warmteopslag versus warmte-afgifte, staan nog open”, zegt Zakurnaeva.
Democratische aanpak
Er is nog financiering nodig om het project te voltooien. Dat is niet zo gemakkelijk. De innovatie is te groot om uitsluitend door een modeconcern of investeerders te worden gebruikt, zegt Zakurnaeva. Zij zouden het liever toegankelijk maken voor de massamarkt. Een ideale oplossing zou zijn om subsidies of donaties te krijgen van filantropische organisaties of investeerdersgroepen met langetermijnbeleggingen in duurzaamheid.
Een alternatief financieringsscenario zou ook een licentiemodel van de farmaceutische biotechnologie kunnen zijn. In dit geval zouden de evaluatielicenties ten minste een eenmalige jaarlijkse heffing of een maximum van 0,5 procent van de jaarlijkse brutoverkoop bedragen. Deze democratische aanpak biedt dan ook kleine merken de kans om deel te nemen aan de industriële opschaling.
Ook interessant: 3D-print en simulaties moeten dierproeven vervangen
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
