Erfelijke retinis pigmentosa (RP) treedt gewoonlijk op bij mensen tussen hun dertigste en vijftigste levensjaar. De aandoeningen leiden niet zelden tot blindheid. RP komt in Nederland bij 1 op de 3500 tot 5000 mensen voor (Bron: oogartsen.nl). Maar zelfs als deze mensen niet volledig blind worden, lijdt hun levenskwaliteit aanzienlijk onder deze visuele handicap. Hetzelfde geldt voor mensen met leeftijdsgebonden staar (AMD). In Nederland lijden ongeveer 300.000 mensen aan staar.
Naarmate de aandoeningen vorderen, neemt het vermogen van de ogen af om met onvoldoende omgevingslicht om te gaan. Door de intensiteit van het licht aan te passen, ofwel het contrast dat het oplevert en de vaak als storend ervaren hoeveelheid blauw in het lichtspectrum, kunnen de visuele prestaties worden verbeterd. Naarmate de gezichtsscherpte toeneemt, wordt ook de visuele waarneming minder inspannend.
‘MakULA – Make Your Light Adapted’
Een mogelijkheid om dit licht op die manier aan te passen, is het gebruik van zogenaamde randfilters of blauwlichtblokkers. Een dergelijke aanpassing van het spectrum van verlichtingsbronnen, met name fluorescentiebuizen, is tot dusver echter technisch moeilijk uitvoerbaar. Wetenschappers van het Duitse Fraunhofer Applicatiecentrum Soest en de vakgroep elektrotechniek van de Hogeschool Südwestfalen ontwikkelen in hun MakULA-project (Make Your Light Adapted) voor dat probleem een oplossing.
“Led-lichtbronnen bieden nu precies deze mogelijkheid. We kunnen het spectrum van het uitgezonden licht specifiek definiëren,” legt Stefan Schweizer uit. Hij is hoogleraar aan de afdeling elektro-energietechniek aan de Universiteit Zuid-Westfalen en hoofd van het Fraunhofer Instituut in Soest. Het project, dat tot medio 2021 zal lopen, coördineert een steunpunt voor blinden en slechtzienden. Schweizer doet dat in samenwerking met projectpartner LWL-Berufsbildungswerk Soest.
Testen en meten
In een eerste fase willen de wetenschappers een ledlamp ontwikkelen met een aangepast kleurenspectrum. Daartoe combineren zij een in de handel verkrijgbare ledlamp met optische filters. Zij leggen uit dat het emissiespectrum wordt aangepast door een geschikt filter te kiezen en te plaatsen, zodat uiteindelijk een witte kleurindruk ontstaat.
In een tweede stap kan het emissiespectrum van een ledlamp elektronisch worden aangepast. De noodzakelijke modificaties zijn technisch echter veel ingewikkelder dan de installatie van een kleurenfilter. Ze bieden echter meer mogelijkheden voor optimalisatie.
“Met behulp van een proefmodel onderzoeken we zo het effect van verschillende frequentiekarakteristieken van het licht op de gezichtsscherpte, de contrastgevoeligheid en visuele belastbaarheid van mensen met deze visuele problemen”, legt Christof Marquet van het LWL-beroepsopleidingscentrum in Soest uit.
De oogtest en de diverse metingen worden uitgevoerd met behulp van visuele testkaarten onder verschillende verlichtingsomstandigheden. Afhankelijk van de mate van stoornis of progressie van de ziekte, moet een individueel afgestemde verlichtingsambiance het zicht verbeteren. “Daarmee hopen we een bijdrage te leveren aan de verbetering van de levenskwaliteit van deze mensen,” aldus de onderzoekers.
Foto: Een ledlamp waarvan het kleurenspectrum individueel aan de behoeften kan worden aangepast, moet de levenskwaliteit van de gebruiker verbeteren. © Fraunhofer AWZ Soest, Bernd Ahrens
Ook interessant:
Onze ogen hanteren hun eigen planning – en ze zijn er nog erg goed in ook
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
