WENEN, 26 november 2018 – De komende weken kijkt Innovation Origins naar de stand van zaken op het gebied van skimateriaaltechnologie. We beginnen met de skikleding. Andere onderwerpen zijn accessoires, skischoenen, ski- en snowboards en lawinemateriaal.
Wie skiet raakt snel oververhit, bij een lage temperatuur. Deze tegenstrijdige klimaatsituatie stelt hoge eisen aan de technologie van skikleding. Technologie is essentieel om te voorkomen dat kleding doordrenkt raakt met zweet en het verkoelende effect dat volgt tijdens de rustfase.
[metaslider id=159340]
Bepalend bij de samenstelling van skikleding is de fysiologie van kleding. Productontwikkelaars hebben de taak om onder extreme omstandigheden een aangenaam lichaamsklimaat te creëren. Dit vereist een evenwicht van drie eigenschappen: ademend, isolerend en wind- en waterafstotend. Om dit evenwicht te bereiken is de technologie van skikleding gebaseerd op drielaagse systemen: Een zweetabsorberende basislaag, een isolerende tussenlaag en een wind- en waterafstotende en ademende buitenlaag. Deze laatste loopt onder de afkorting WWA.
Combinatie van technologie en duurzaamheid
Tot enkele jaren geleden werkte de skikledingindustrie uitsluitend met kunstvezels – voornamelijk polyester. Dit veranderde door de herontdekking van de natuurlijke eigenschappen van wol, die vochtabsorberend, thermoregulerend en geurremmend is. Tegelijkertijd werd de roep van de NGO’s om milieuvriendelijkere materialen onmiskenbaar. Dit leidde tot de onafscheidelijke combinatie van technologie en duurzaamheid. Milieuvriendelijke technologieën worden echter alleen gebruikt als ze volledig effectief zijn.
Natuurlijke functies van wol
Voor veel bedrijven is merinoswol de eerste keuze als het gaat om de eerste laag, namelijk ondergoed, sokken en kappen. Merino wol is twee keer zo fijn als conventionele wol en daardoor lichter, ademender en beter isolerend. Deze natuurlijke eigenschappen worden verder verbeterd door materiaalmengsels en constructies. Het Nieuw-Zeelandse bedrijf Mons Royale ontwikkelde sneldrogende Merino Air-Con, een vezel van Merino (83%) nylon (13%) en elastaan (4%) om zweet tegen te gaan. In combinatie met 40 procent Tencel, een cellulosevezel, heeft merinoswol een verkoelend effect bij warme temperaturen. De beste vochtregulatie wordt bereikt in de combinatie van merinoswol en polyester.
Een andere strategie om een aangenaam lichaamsklimaat direct op de huid te creëren, zijn specifieke materiaalconstructies. De Zwitserse fabrikant X-Bionic baseert zich op modellen uit de natuur. De gedeeltelijke isolatie van het bont is een soort bont aan de binnenkant van het materiaal van afwisselende dikte. Hoe hoger de dichtheid, hoe beter de isolatieprestaties. Hoe losser de constructie, hoe beter de overtollige lichaamstemperatuur kan worden verwijderd.
Isolatie met vochtregulering
De tweede laag kan een apart jack zijn of de voering van een buitenjack – een zogenaamde harde schil. Deze laatste vertegenwoordigt een verbinding van de tweede en derde laag. In de tweede laag heeft isolatie prioriteit. Door het hoge thermische vermogen is dons weer terug van weggeweest. Als het activiteitsniveau hoog is, zoals het geval is bij off-road tochten, wordt dons aangepast om het vochttransport te garanderen. De Canadese fabrikant Arc’teryx combineert Europees ganzendons met een synthetisch dons voor zijn Thorium AR Hoody, die wordt aanbevolen als tweede of derde laag. Terwijl het natuurlijke dons een goede warmte/gewichtsverhouding biedt, wordt het ademende composiet gebruikt in gebieden die aan vocht zijn blootgesteld.
Bewegingsvrijheid dankzij flexibele stoffen
In de derde laag wordt prioriteit gegeven aan winddichte, waterdichte en ademende eisen. De beslissende klimaatregelaar is het membraan, dat in het geval van een harde schil op het buitenste weefsel wordt aangebracht. Skikleding is de afgelopen jaren steeds nauwsluitender geworden. De noodzakelijke bewegingsvrijheid wordt gegarandeerd door technische stretchstoffen of softshell met technische stretch. Een toonaangevend alternatief hiervoor is de gebreide buitenste laag – zoals gerealiseerd door Kjus en Picture Clothing.
Bij broeken is het silhouet dicht bij het lichaam nauwelijks te combineren met isolerende eigenschappen. De Zwitserse fabrikant Mountain Force heeft de tegenstrijdigheid opgelost. De broek is voorzien van een ademend en waterdicht keramisch membraan. Dit werkt als een beschermend schild: de warmte wordt naar binnen en de kou naar buiten gereflecteerd. Bovendien is de broek geïsoleerd met wol.
Milieuvriendelijke oplossing voor de buitenste laag
De derde laag is een grote uitdaging voor een milieuvriendelijk ontwerp. Wind- en waterbestendigheid maken polyester onmisbaar. De beste oplossing voor het moment is het gebruik van gerecycled polyester – dat teminste grondstofvriendelijk is.
Zowel het membraan als de buitenste laag bevatten chemicaliën die schadelijk zijn voor het milieu. Polytetrafluorethyleen (PTFE), een waterafstotende stof, is bijzonder problematisch. Sympatex lanceerde een membraan dat PTFE-vrij, recyclebaar en Bluesign gecertificeerd is. Het membraan bestaat uit polytherester, een onschadelijk copolymeer van polyester en polyether. Bluesign staat voor milieuvriendelijke productie.
ELEKTRONISCHE FUNCTIE MET ÉÉN DRUK OP DE KNOP
In november 2018 overtroefde Kjus de concurrentie met de eerste jas die gebruik maakte van elektro-osmose. Deze scheikundige techniek voorkomt dat het zweet tijdens de rustfase afkoelt door actief zweet uit te pompen.
De technologie is verwerkt in de jas met twee panelen. Deze zijn strategisch geplaatst in de zweetintensieve zones aan de achterkant van de jas. De panelen bestaan uit een uiterst fijn poreus membraan dat tussen twee geleidende stoflagen ligt. Het jack is gebaseerd op draagbare technologie en kan door de gebruiker worden bediend via app en Bluetooth – evenals een elektronische box in de jaszak. Het systeem meet de hoeveelheid zweet die door de panelen gaat en de app kan ook tips geven over hoe de lichaamstemperatuur te regelen of de zweetproductie te minimaliseren. Zweet kan met deze techniek dus eigenlijk met de druk van een knop worden afgevoerd.
De zogenaamde Kjus 7Sphere Hydro_Bot Jacket werd ontwikkeld in samenwerking met het Zwitserse technologiebedrijf Osmotex, het onderzoeksinstituut EMPA (de Zwitserse federale laboratoria voor materiaalwetenschap en -technologie) en de materiaalontwikkelaar Schoeller.
Helly Hansen’s Paradise Heat dames ski-jack is ook ontworpen om de verandering in temperatuur tussen fysieke inspanning en rust te compenseren. De functie is gebaseerd op een verwarmingssysteem dat met een druk op de knop kan worden geactiveerd en geregeld. De veldproeven werden uitgevoerd in samenwerking met het Zweedse vrouwenskiteam.
PRONKSTUK MET LED-DIODEN
Het showkarakter van het skiën komt tot uiting in de LED-jas van Bogner. De cowgirl-stijl jas is ontworpen voor het filmen en geproduceerd in samenwerking met de Zwitserse textielproducent Forster Rohner. De zomen en franjes van de jas zijn versierd met in totaal 300 LED-diodes die in het donker gloeien. Forster Rohner benadrukt dat de jas waterdicht en wasbaar is. Door de positieve reacties werd het showstuk in een gelimiteerde oplage verkocht en ging het als verzamelobject de geschiedenis van de skikleding in.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
