Crises maken deel uit van ons dagelijks leven. Op een bepaald moment in ons leven, lopen we allemaal tegen onze grenzen aan, lopen we vast, moeten we ons heroriënteren of zijn we gedwongen iets op te geven. Hoe sterker we verbonden zijn met een idee, een project of een bedrijf, hoe pijnlijker de ervaring van verlies is. Vooral de afgelopen maanden hebben veel ondernemers en oprichters moeten ervaren hoe het voelt wanneer hun levenswerk of hartenwens existentieel in gevaar komt en met mislukking wordt bedreigd. Steunmaatregelen helpen om zoveel mogelijk bedrijven in leven te houden. Toch halen ze het niet allemaal.
In de afgelopen twee jaar had ik het voorrecht mij bezig te houden met zogenaamde herstarters in het kader van een EU-project en een proefproject voor het Ministerie van Economische Zaken van Baden-Württemberg. De doelgroep bestond uit oprichters, zelfstandigen en ondernemers die na een ernstige crisis of faillissement een tweede kans durven te wagen. Wij hebben ons beziggehouden met de vraag voor welke uitdagingen zij staan en hoe zij op een gerichte manier kunnen worden ondersteund, naar analogie van de bevordering van startende ondernemingen.
Van topadvocaten tot kioskeigenaars
Wat hebben we geleerd van de samenwerking met meer dan 160 herstarters? Ten eerste, dat het iedereen kan overkomen. Van topadvocaat tot kioskeigenaar, van een coach tot een ingenieursbureau, van een zelfstandige tot de eigenaar van een grote onderneming. Niemand is immuun voor het risico van een ernstige crisis of mislukking. Dat er in deze situatie twee essentiële basisbehoeften zijn: de behoefte aan financiële stabiliteit en de behoefte aan uitwisseling. Zoals het gezegde luidt: gedeelde smart is halve smart, en een gesprek is nog steeds de beste therapie. Het kunnen delen met mensen die soortgelijke ervaringen hebben gehad, die soortgelijke emoties hebben ervaren zoals angsten, twijfels en schuldgevoelens, was voor veel deelnemers een bevrijdende ervaring. De wetenschap dat je niet alleen bent, dat er andere mensen zijn met soortgelijke ervaringen, biedt zowel stabiliteit als nieuwe inzichten, tips en suggesties.
De uitwisseling leidde ertoe dat sommigen voor het eerst over hun ervaringen spraken in het bijzijn van vreemden. Om ergens over te kunnen praten, moet je je gedachten ordenen, erover nadenken en ze in een structuur gieten. Dit is niet altijd gemakkelijk, vooral bij emotionele onderwerpen. Maar wel erg behulpzaam. En vaak de eerste stap naar een latere herstart.
Twee factoren
Wat onderscheidt succesvolle van niet-succesvolle herstarters? Wij konden twee belangrijke factoren vaststellen:
- Succesvolle herstarters zijn bereid naar hun ervaring te kijken. Zij vragen zich af welke gedachten- en gedragspatronen, welke beslissingen of niet-beslissingen, welke emoties, blinde vlekken, ontkennende attitudes of verkeerde raadgevers hen in een ernstige crisis of in een faillissement hebben doen belanden. Ze nemen verantwoordelijkheid.
- Ze zijn klaar om verandering te omarmen. Zij verwachten niet dat een nieuw begin hetzelfde is als voorheen. Zij zijn bereid om persoonlijk en professioneel nieuwe wegen in te slaan en de uitnodiging tot transformatie aan te nemen. Wat wil ik bereiken? Wat zijn mijn kortetermijn- en existentiële behoeften die veilig gesteld moeten worden? Wat wil ik daarna gaan doen? Wat is mijn hartenwens en met welke stappen zal ik die kunnen bereiken? Welke denk- en gedragspatronen, welke emoties zijn nodig om dit te bereiken.
Verleden loslaten
Succesvolle herstarters hebben ons laten zien dat zij in staat zijn hun verleden los te laten om vandaag te kunnen leven en de toekomst te creëren. Dit kost tijd. Dat hebben wij ook geleerd. Zij blijven de dingen niet gewoon doen zoals ze waren. Weten dat met de herstart de dingen niet meer zullen gaan zoals ze voorheen waren.
Sommige ondernemers veranderen van roeping omdat er geen toekomst meer is in hun vorige beroep. Anderen blijven in hun beroep omdat het hun roeping is. Zij veranderen hun gedachten en daden omdat zij beseffen dat zij hun roeping op deze manier vollediger kunnen beleven. Sommige herstarters veranderen beide. Hun persoonlijke ontwikkeling uit een crisis of een mislukte ervaring laat hen nieuwe wegen inslaan.
Welke weg kies jij?
Over deze column:
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Bert Overlack, Eveline van Zeeland, Eugene Franken, Helen Kardan, Katleen Gabriels, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
