In Hamburg start volgend jaar de wereldwijd eerste klinische studie voor een geneesmiddel tegen het retrovirus HIV, dat de ziekte Aids veroorzaakt. Aan de studie werken acht patiënten mee die worden behandeld met een combinatie van genetisch gemodificeerde stamcellen en een speciaal ontwikkeld enzym, Brec 1. Dat heeft het Max-Planck instituut bekendgemaakt.
Het concept is ontwikkeld door onderzoekers van het Heinrich-Pette-Institut (HPI) in Hamburg, het Max-Planck instituut voor moleculaire celbiologie in Dresden en de TU Dresden. De studie zal worden begeleid door de start-up Provirex.
Een genenschaar
Alle tot nog toe bekende HIV/Aids-therapieën hebben tot doel de vermenigvuldiging van retrovirussen af te remmen, de zogeheten HIV-remmers. Die maken het mogelijk om de virale belasting in het bloed van behandelde personen onder een bepaald niveau te houden en zo de afbraak van het immuunsysteem op lange termijn te voorkomen. De ziekte Aids treedt dan niet op.
De HIV-remmers zijn de laatste jaren zeer effectief geweest in het bestrijden van Aids. Het probleem blijft echter dat het genetisch materiaal van de retrovirussen zich in de immuuncellen vastzet en het virus op elk moment weer actief kan worden. Het zijn dus geen geneesmiddelen. Daarnaast zijn HIV-remmers behoorlijk duur, waardoor er vooral in ontwikkelingslanden nog altijd veel mensen sterven aan Aids. De Duitse technologie biedt mogelijk uitkomst.
Een centrale rol in de Duitse therapie speelt het kunstmatig ontwikkelde enzym Brec 1, waarover in 2016 voor het eerst een wetenschappelijke studie verscheen in het blad Nature Biotechnology. Bij de patiënten worden bloedstamcellen afgenomen waar vervolgens het erfelijk materiaal van Brec 1 aan wordt toegevoegd. Eenmaal terug in het lichaam fungeert het eiwit als een soort “genetische schaar” die het HIV-virus wegknipt uit geïnfecteerde witte bloedlichaampjes en stamcellen.
Een uitlegvideo van Provirex:
De hoop is dat de met Bric 1 genetisch gemodificeerde stamcellen een concurrentievoordeel hebben tegenover andere stamcellen en zich sterker vermeerderen. Op die manier zou het HIV-virus op den duur helemaal kunnen verdwijnen en zijn geen andere medicamenten meer nodig.
