De ware omvang van de coronapandemie blijkt uit de zogeheten oversterfte, Dat is de vergelijking tussen de gerapporteerde sterftecijfers in 2020 en de verwachte sterfte als gevolg van de ontwikkeling in de voorgaande jaren. Een team van het Max Planck Instituut voor Demografisch Onderzoek heeft daar onderzoek naar gedaan. Het aantal sterfgevallen hangt niet alleen af van de ontwikkeling van de infectiecijfers en de genomen beschermingsmaatregelen, zo blijkt uit de cijfers. Het hangt ook af van factoren zoals de doeltreffendheid van het gezondheidsstelsel en de leeftijdsstructuur van de bevolking.
De pandemie heeft op veel plaatsen meer slachtoffers geëist dan gemeld, bijvoorbeeld als gevolg van overbelaste gezondheidsstelsels. Anderzijds hebben maatregelen zoals het dragen van maskers, contact- en mobiliteitsbeperkingen ook sterfgevallen als gevolg van andere infecties en ongevallen voorkomen. Dit effect is bijvoorbeeld te zien in Duitsland en Israël, waar het aantal gemelde Covid 19-sterfgevallen hoger was dan de oversterfte. De lagere sterftecijfers bij kinderen en adolescenten zijn waarschijnlijk ook aan deze oorzaak toe te schrijven.
Nederland
Volgens cijfers van het CBS bedroeg in Nederland de oversterfte In de eerste negen weken van de corona-epidemie naar schatting bijna 9000 mensen. Het hoogste punt werd in de eerste week van april bereikt, toen meer dan 5000 mensen kwamen te overlijden, ruim 2000 meer dan wat normaal is voor die periode. De corona-epidemie begon in de tweede week van maart, terwijl de periode van oversterfte tijdens de griepepidemie in 2018 al in de één na laatste week van 2017 begon. Het duurde toen dertien weken voordat het hoogste punt (ruim 4000) werd bereikt.
Na de eerste golf van de corona-epidemie in 2020 volgde een periode van lagere sterfte. Sinds half mei schommelde de sterfte rond de 2600 mensen per week. Begin augustus was er voor het eerst sinds 13 weken weer sprake van enige oversterfte. Dit kwam echter door de hittegolf. Sinds eind september was er oversterfte. Dit hield aan tot half januari van 2021.
De grafieken die de Duitse wetenschappers samenstelden, laten voor het jaar 2020 zien hoeveel meer of minder sterfgevallen er per 100.000 inwoners per kalenderweek waren dan in het gemiddelde van de jaren 2016 tot en met 2019. Nieuw-Zeeland valt op. Daar stierven slechts 25 mensen aan Covid-19. De vrij lage oversterfte in Israël, dat sterk door de pandemie werd getroffen, heeft waarschijnlijk te maken met de vrij jonge bevolking. Bovendien zijn er effecten die verder reiken dan Corona. In Duitsland bijvoorbeeld stierven in augustus veel mensen als gevolg van een hittegolf. Dat was ook in Nederland het geval.
Ook interessant: Muziek helpt je beter door een lockdown heen
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
