Er zijn veel oorzaken voor blindheid. Het kan aangeboren zijn, bijvoorbeeld door een gebrek aan netvliesvorming in het oog of door erfelijke netvliesaandoeningen. Blindheid kan zich in de loop van het leven ook ontwikkelen, bijvoorbeeld door netvliesaandoeningen, diabetes, glaucoom of oogletsel. Maar ook processen in de hersenen zoals bloedingen, zwellingen of vasculaire occlusie kunnen leiden tot verlies van het gezichtsvermogen.
Wetenschappers uit Duitsland, Zwitserland en Canada doen momenteel onderzoek naar een miniatuurcamera die blinde mensen moet helpen om weer te zien – in ieder geval gedeeltelijk. De camera verzamelt visuele informatie die vervolgens als signaalpatroon wordt doorgegeven aan implantaten in de hersenen.
Taal van de hersenen leren
De implantaten zijn specifiek gericht zijn op gebieden in de hersenen die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van visuele informatie, legt dr. Dirk Jancke, neurowetenschapper aan de Ruhr-Universität Bochum (RUB). Het duurt echter nog wel even voordat deze daadwerkelijk toegepast kunnen worden.
“Om dergelijke hersen-computer interfaces te ontwikkelen, moeten we de taal van de hersenen leren spreken met micro-elektrische middelen.”
Het doel van het project is om technische hulpmiddelen te bieden aan mensen die blind zijn, “om visuele informatie voor hen toegankelijk te maken, die ze kunnen gebruiken in het dagelijks leven”. Het project kan ook “belangrijke basiskennis opleveren voor de diagnose en behandeling van neurofysiologische aandoeningen van de hersenen”, aldus de onderzoeker.
Er bestaan nu al hoorprothesen (cochleaire implantaten) voor doven en mensen die hun gehoor tijdens hun leven hebben verloren. Iets dergelijks voor de visuele waarneming is echter slechts in beperkte mate mogelijk. Zo kunnen bijvoorbeeld elektronische netvliesimplantaten worden gebruikt voor netvliesaandoeningen zoals retinopathia pigmentosa. Voor centrale ziekten van het visuele systeem, zoals die veroorzaakt worden door diabetes mellitus, hebben hulpmiddelen echter alleen zin als de hersenactiviteit rechtstreeks gecontroleerd kan worden.
Wereldwijd 285 miljoen blinden en slechtzienden
Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) gaat ervan uit dat er in Nederland bijna 1 miljoen mensen zijn die een matige of ernstige visuele beperking hebben. Wereldwijd bedraagt dit aantal volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO ongeveer 285 miljoen, van wie 39 miljoen mensen geheel blind zijn.
Het “I See”-project is nog steeds toekomstvisie, maar wetenschappers hopen de betrokken mensen te kunnen helpen hun levenskwaliteit in de toekomst te verbeteren. “Storingen in de hersenfunctie gaan gepaard met enorme beperkingen in de kwaliteit van het leven”, leggen ze uit, “Het verlies van het gezichtsvermogen is bijzonder tragisch in een wereld die steeds meer visueel is ingesteld.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
