Iedereen kent ze, de witte condenssporen die vliegtuigen op mooie dagen achterlaten in de lucht. De meeste mensen vinden ze mooi, maar wat weinigen weten, is dat deze vliegtuigsporen, of contrails, een bijna even grote bijdrage leveren aan het opwarmen van de aarde als de CO2 die vliegtuigen uitstoten.
Maar er is gelukkig hoop op snelle vermindering van dit broeikaseffect. Uit een studie onder leiding van het Imperial College London blijkt dat een relatief kleine aanpassingen in de vlieghoogte de schadelijkheid van contrails drastisch kan reduceren. Het Imperial College gebruikte voor zijn onderzoek data uit Japan en kwam tot de volgende conclusie: “Door de hoogte van een beperkt aantal vluchten aan te passen met minder dan 2% of 2000 voet (610 meter) kan het klimaateffect met 59% verminderen”.
De hoogte kan zowel op- als neerwaarts worden aangepast. Waar het om gaat is bepaalde zeer vochtige luchtlagen te ontwijken.
Als er dan ook nog gevlogen wordt met schonere vliegtuigmotoren, met mindere uitstoot van roetpartikels, kan de schade van contrails zelfs met 90% omlaag. “Volgens onze berekeningen zou het veranderen van de hoogte van een klein aantal vluchten de klimaateffecten van vliegtuigcontrails aanzienlijk kunnen verminderen. Deze nieuwe methode zou het totale klimaateffect van de luchtvaartindustrie zeer snel kunnen verminderen”, zegt hoofdonderzoeker Marc Stettler van het Imperial’s Department of Civil and Environmental Engineering.
De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in Environmental Science & Technology.
Hoe ontstaan vliegtuigstrepen?
In de hete uitlaatgassen van vliegtuigen zit veel waterdamp en roetdeeltjes. Omdat het op grote hoogte zeer koud is condenseert en bevriest deze mix en er vindt wolkvorming plaats, die zichtbaar is vanaf de aarde.
De meeste contrails duren slechts enkele minuten, maar sommige verspreiden zich en mengen zich met andere contrails en zogeheten cirruswolken, ook wel bekend als windveren, die tot wel achttien uur in de lucht kunnen blijven hangen. Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat deze wolken een even groot opwarmend effect hebben als de CO2 die vliegtuigen uitstoten. Dat heeft te maken met een effect dat in de natuurkunde bekendstaat als stralingsforcering.
Voordeel van de contrails
Het voordeel van contrails is dat het om een eenmalig effect gaat. Als de wolken na 5, 10 of 18 uur zijn opgelost is het klimaat opwarmende effect ook weg. Dat in tegenstelling tot CO2 dat duizenden jaren aanwezig kan blijven in de atmosfeer. Daarom is er bij het verminderen van de contrails volgens de onderzoekers ook zo’n snelle klimaatwinst te halen. Het enige nadeel van het veranderen van de vluchthoogtes is wel dat het brandstofverbruik iets omhoog gaat, en dus ook de CO2-uitstoot. Maar dat is volgens de onderzoekers marginaal en kan met betere motoren en/of andere brandstof makkelijk worden opgevangen.